به گزارش «پایگاه خبری تحلیلی ربیع»؛در سالهای اخیر، پلتفرمهای نمایش خانگی به یکی از پرمخاطبترین رسانههای کشور تبدیل شدهاند. آزادی نسبی در تولید محتوا، نبود محدودیتهای تلویزیون و امکان جذب مستقیم مخاطب، این فضا را برای خلاقیت و نوآوری مهیا کرده است. اما متأسفانه، بخشی از این ظرفیت ارزشمند به مسیر نادرستی سوق یافته و شاهد رواج روزافزون رئالیتیشوهایی هستیم که نه تنها خلاقیت فرهنگی ندارند، بلکه مرزهای اخلاق و هنجار را هم در مینوردند.
در ظاهر، این برنامهها با هدف سرگرمی ساخته میشوند؛ ترکیبی از رقابت، چالش، شوخی و هیجان. اما در باطن، بسیاری از آنها بر پایه تحریک احساسات سطحی، نمایش رفتارهای پرخاشگرانه، ترویج تجملگرایی و حتی تحقیر ارزشهای اجتماعی شکل گرفتهاند. در این رئالیتیشوها، شخصیتها اغلب با فریاد، تمسخر یا روابط پرتنش جذابیت میآفرینند، نه با فکر، خلاقیت یا گفتوگو.
مسئله نگرانکنندهتر، هدف صرفاً اقتصادی سازندگان این آثار است. وقتی تنها معیار موفقیت، تعداد بازدید و سود مالی باشد، طبیعی است که محتوای اخلاقی، فرهنگی و تربیتی به حاشیه رانده شود. رقابت میان پلتفرمها برای جذب مخاطب، آنها را به سمتی برده که گویی هرچه رفتارها افراطیتر و ناهنجارتر باشد، فروش بیشتر خواهد شد. این همان منطق خطرناکی است که بازار سرگرمی را از فرهنگ جدا میکند.
جامعه ما در دورهای حساس از تحولات فرهنگی و نسلی قرار دارد. نوجوانان و جوانانی که امروز بخش عمده بینندگان این برنامهها هستند، الگوهای رفتاری خود را از همین تولیدات میگیرند. وقتی در یک رئالیتیشو دروغ، فریب یا تمسخر به عنوان ابزار پیروزی نمایش داده میشود، ارزشهای اخلاقی در ذهن مخاطب کمرنگ و بیاهمیت جلوه میکند. این روند، در بلندمدت، میتواند بنیان فرهنگی جامعه را تضعیف کند.
بیتردید، رئالیتیشو بهخودیخود پدیدهای منفی نیست. در بسیاری از کشورها، این قالب رسانهای فرصتی برای آموزش، همدلی و معرفی سبکهای زندگی سالم بوده است. اما در کشور ما، به دلیل نبود نظارت هوشمند و چارچوبهای فرهنگی روشن، اغلب به ابتذال و رفتارهای ساختگی کشیده شده است.
اکنون زمان آن است که نهادهای فرهنگی و حتی خود پلتفرمها به مسئولیت اجتماعیشان بازگردند. حمایت از محتوای اخلاقمدار، تربیت تولیدکنندگان متعهد، و تدوین آییننامههای نظارتی میتواند به بازسازی اعتماد مخاطبان کمک کند. سود اقتصادی، اگر در مسیر تخریب فرهنگی به دست آید، در واقع زیان جمعی است که دیر یا زود همه را درگیر میکند.کاش پلتفرمهای ما دوباره یادشان بیاید که ماموریت اصلیشان فقط فروش «تماشا» نیست، بلکه ساختن فرهنگی است که ارزش دیدن داشته باشد.
نجمه کریمیان