به گزارش پایگاه خبری ربیع، دولت آمریکا از تشدید تحریمها و فلج کردن اقتصاد ایران در ۱۳ آبان سخن میگفت، اما به آن شدت هم که پیشبینی میشد تحقق نیافت. در واقع میتوان گفت سریعترین و ملموسترین اثر این تصمیم طی چند ماه گذشته با همه فراز و نشیب البته تماما در کاهش ارزش ریال تا ۱۹ هزار تومان و اخیرا تا حدود ۱۱ هزار تومان در برابر یک دلار بوده است که نباید تصور کرد این برگشت از افزایش انعطافپذیری قدرت اقتصادی ایران در همین وضعیت تبعیت میکند .
وجود تدبیری نسبی متاثر از سیاستهای کنترل بازار ارز و پارهای ممانعتها همراه با تغییراتی در تیم اقتصادی و همزمان عقبنشینی آمریکا برای اعمال محدودیتهای وعده داده شد در بازار نفت از عوامل کنترل شرایط نگران کننده بر بازار بوده که چگونگی آثار میان مدت و ابعاد بعدی آن تا تغییر روشها به طرق دیگری خود را نشان خواهد داد .
آمریکا همچنان بزرگترین مصرف کننده نفت است و اگر قیمت نفت به دلیل کاهش عرضه، یکباره افزایش مییافت ضرر میکرد، از این رو سیاست کاهش تدریجی را دنبال کرد تا میزان تولید نفت شیل را افزایش دهد و میزان تقاضای نفتی مورد نیازش را تامین کند.
از سوی دیگر ایران به دلیل تحریمها برای صادرات نفت باید ۱۰ تا ۲۰ درصد هزینه بیشتری بابت حق پرچم و عبور از مسیرهای دیگر پرداخت کند که فشار اقتصادی حاصل از آن بر دوش مردم میافتد. ضمن اینکه با چالشهایی برای دریافت پول حاصل از صادرات از قبیل دریافت کالا با روپیه، یوآن و لیر که ارزهای موثری در اقتصاد کشور نیستند مواجه شدهایم.
کشورهای اتحادیه اروپا با سیستمهای اقتصادی مختلف تصمیم میگیرند، به همین دلیل در نتیجهگیری درباره مبادلات مالی با ما با تردید مواجه هستند و انتقال منابع مالی از اروپا به ایران توسط هیچ کشوری پذیرفته نشده است.
همزمان با خروج آمریکا از برجام چند ماهی مردم با نگرانی از افت ارزش داراییهای خود به سمت خرید ارز رفتند و دولت نیز در بازار دخالتی نکرد و اجازه داد نرخ ارز برای کسب درآمد بیشتر و فرار از شوک ارزی بالا برود. در مرحله دوم با سیاستهای جدیدی توانست بازار ارز را کنترل کند و مانع صعود بیشتر قیمت ارز شود. اینکه در حال حاضر چقدر ذخیره ارزی داریم و خریداران نفتی آینده کشور چه تصمیمی در قبال ایران خواهند گرفت، اثرات خاص خود را خواهد داشت. ضمن اینکه دارندگان ارز خانگی با تخمین حدود ۲۵ میلیارد دلار، به ثبات بازار و توفیق دولت خوشبین نیستند.
در این میان آمریکا به کشورهای وارد کننده نفت از ایران فرصت داده در شش ماه – که نیمی از این فرصت سپری شده – یک سوم تقاضا از نفت ایران را کاهش داده و در مراحل بعدی در یک دوره زمانی دیگر، میزان واردات نفت را به صفر برسانند.
در حال حاضر زیان ناشی از روند کنونی تحریمها به ضرر مردم فقیر جامعه است و چون راه حل مناسبی برای افزایش قدرت خرید نیست و تامین منابع کمکی از طریق بانک مرکزی نیز تورم زا است، بنابراین ایجاد یک سیستم مبادلاتی مالی مناسب با کشورهای دیگر که تنها از طریق دیپلماسی مسالمتآمیز امکانپذیر است، چارهساز به نظر میرسد زیرا در حال حاضر هیچ چیزی جز تولید، اشتغال، کاهش بیکاری و تورم و از همه مهمتر رفع موانع سرمایه گذاری خارجی نمیتواند اقتصاد کشور را به سمت توسعه پایدار حرکت دهد.
بانک مرکزی برای بکارگیری کارتخوانها و جلوگیری از سوداگری در بازار ارز به ویژه در بازارهای خارجی همچون سلیمانیه عراق که به صورت غیرقانونی کارتخوانها را از ایران به آنجا منتقل میکردند کنترلهایی را اعمال نمود. اقدام دیگر بانک مرکزی که باعث تاثیر بر نرخ ارز شد معافیت صادرات زیر یک میلیون دلار برای انتقال ارز به سامانه نیما بود که تا حدودی کمک کرد تا صادرکنندههای خرد متناسب با منافع خود ارز را به صرافیها بفروشند و این موضوع نشان داد که اگر دولت سیاستهای درستی را درباره ارز و صادرات اتخاذ کند اثرات مثبتی در اقتصاد کشور خواهد داشت.
در حال حاضر بانک مرکزی تصمیم گرفته فعالانه و محتاطانه در بازار فعالیت کند و مدیریت شناوری را پیش گرفته به گونهای که وقتی نرخ ارز بالا میرود دستپاچه نمیشود و متناسب با وضعیت منابع ارزی و پیشبینیهای اقتصادی روند کاهش ملایم ارز در بازار را پیش میگیرد .
اگر بانک مرکزی میخواهد سیاست فعالتری در بازار ارز داشته باشد، باید ابزارهای لازم را ایجاد کند. چند تجربه اخیر باعث ایجاد آرامش در بازار شده و این روند میتواند در آینده ادامه داشته باشد، با این حال این اقدامات تدابیر اولیه است و باید همچنان روی آن کار شود. دولت نباید بازار را رها کند، زیرا ممکن است با ادامه عوارض ناشی از تحریمها و ورود افراد فرصت طلب بقصد دور زدن تحریمها تحت تاثیر فعالیتهای سوداگرانه به هر سمت و سویی برود.
بسیاری از کارشناسان اقتصادی در چند ماه اخیر متعاقب عریان شدن برخی بی تدبیریها، نسبت به سیاستهای دولت در بازار ارز انتقاد داشتند، زیرا رها شدن بازار باعث ایجاد تورم شدید و انحراف نقدینگی و تبعات آن در کشور شده است.
در حال حاضر مسئولان اگر بخواهند اثر تحریمها را کاهش دهند و تدریجا در رفع آن بکوشند که با مصلحت نظام قرین است، باید در کنار افزایش تعاملات با دنیای خارجی با مردم صادق باشند.
امروز کشور ما گران اداره میشود که ناشی از تصمیمگیریهای غلط و تخصیص بودجه بدون پاسخگویی و ارزیابی نشدن نتیجه آن است. در کشورهای همسایه اتخاذ هر تدبیری تابعی از نتیجه آن است. در شرایطی که در اثر فشار آمریکا ارزش لیر ترکیه در مقابل دلار بیست درصد کاهش یافت، رییس بانک مرکزی ترکیه با مطالعات علمی به این نتیجه رسید که نرخ بهره در ترکیه باید افزایش یابد و این نرخ را از ۱۸ درصد به ۲۴ درصد رساند و این اقدام باعث شد ارزش لیر در مقابل دلار افزایش یابد. بنابراین یکی از موثرترین اقدامات این است که باید از استقلال بانک مرکزی دفاع کرد.
سرمقاله مردم سالاری/
چگونه اثر تحریمها را کاهش دهیم؟
« چگونه اثر تحریمها را کاهش دهیم؟ » عنوان سرمقاله روزنامه مردم سالاری به قلم ضیاء مصباح است که میتوانید آن را در ادامه بخوانید: