به گزارش پایگاه خبری ربیع، نوشتن یکی از بزرگترین اختراعات بشر است؛ دریچهای به روی تمدنی نوین. از زمانی که آدمی توانست افکار و اندیشهاش را بنویسد متمدنتر شد. قلم وسیلهای است برای نوشتن، آفریدن و ابزاری است برای ثبت تاریخ و فرهنگ.
مدتهاست با صفحه کلید و لپتاپ مأنوسیم و در اپلیکیشنها پیامهایمان را تایپ میکنیم اما گاهی دلمان برای قلم و خودکار و کاغذ تنگ میشود و گاهی هم خواه ناخواه خودکاری از جیبمان بیرون میآوریم تا امضایی بزنیم پای یک برگه، یک چک و…
۱۴ تیرماه روز قلم است؛ روزی برای نویسندگان، شاعران، مترجمان، پژوهشگران و هرکسی که او را اهل قلم مینامیم. این روز در سال۱۳۸۱ پس از پیشنهاد انجمن قلم ایران و تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی به ثبت رسید. در مورد علت نامگذاری روز قلم دو نظر وجود دارد: اولین دلیل جشن تیرگان و به رسمیت شناختن کاتبان و نویسندگان در زمان پادشاهی هوشنگ پیشدادی است و دلیل دوم روز سیاره عطارد یا همان تیر است. این سیاره به اعتقاد قدما کاتب و دبیر فلک و ستارگان به شمار میرفته است. در گذشته وقتی اسم ماه با روز یکی میشده آن روز را جشن میگرفتند. ۱۴ تیرماه نیز در تقویم «تیر روز» است که متعلق به سیاره عطارد است.
در ادبیات فارسی بارها در شعر شاعران سرزمینمان به نویسندگی سیاره تیر یا همان عطارد اشاره شده آنجا که حافظ میسراید:«ای که انشای عطارد صفت شوکت توست/ عقل کل چاکر طغراکش دیوان تو باد» و یا در سرودههای مولانا میخوانیم:« عطاردوار دفترباره بودم زبر دست ادیبان مینشستم/ چو دیدم لوح پیشانی ساقی، شدم مست و قلمها را شکستم» و یا آنجا که مولانا بازهم میان عطـــارد و قلم تناسب میسازد:«عطارد را همیگفتم به فضل و فن شوی غره/قلم بشکن بیا بشنو پیام نیشکرباری»
در شعرهای معاصر نیز نشان اهمیت قلم و نویسندگی را میبینیم چرا که نوشتن همیشه زندگی است، نفس کشیدن است، خلق کردن و شوری عاشقانه و سماع کلمات است. «حسین دهلوی» شرح سختیهایش را اینگونه میسراید:«قلم به دست گرفتم، ولی چه بنویسم؟/که شرح بیکسیام در خطوط پیشانی است» بارها در شعر فارسی به این نکته برمیخوریم که از قلم خون میچکد، «عارف قزوینی» احتمالا با چشمی گریان میسراید:«احوال دل مپرس، که خون ریزد از قلم/ وقتی که میرسم سر شرح بیان دل» و یا در سرودهای از «سعید شیروانی» نوشتن مثل زندگی و نور تصور شده است:«اگر این پنجره در سینه دیوار نبود/و کنارم، قلم و کاغذ و خودکار نبود/ چه بلاهای عجیبی به سرم میآمد/فرض کن داخل زندانی و سیگار نبود» در بیتی زیبا «فرخی یزدی» قلم و نویسندگی را سرچشمه ماندگاری نام و تمدن میداند:«در دفتر زمانه فتد نامش از قلم/ هر ملتی که مردم صاحب قلم نداشت»
قلم زبان عقل و معرفت و احساس انسانهاست و بیان کننده اندیشه و شخصیت صاحب آن است. ممکن است برای شما هم پیش آمده باشد که بگویید قلم فلان نویسنده برایم دلنشینتر است منظور همان طرز اندیشه و قلمرو فکری اوست که با قلم جاری شده است. قلم هر کس نشانی از هویت و اندیشه او دارد.
یکی از سوگندهای قرآن، قسم به قلم است و آنچه مینویسد. همین آیه در سوره قلم نشان میدهد که نوشتن و نویسندگی و انتشار تفکر تا چه حد میتواند پراهمیت باشد و شاهدی بر شرافت و قداست قلم است. گفته شده در زمان پیامبر اسلام(ص) اسیرانی که به ده نفر از مسلمانان خواندن و نوشتن میآموختند، میتوانستند آزاد شوند و این عمل در جامعه محروم از تمدن و گرفتار جاهلیت آن روزگار زیباترین و موثرترین پیام برای ارجگذاری به جایگاه علم و قلم بوده است.
کلمات نشان دهنده اندیشه صاحب قلم خود هستند. درست است که سبک زندگی جدید باعث شده کمتر خودکار یا قلمی به دست بگیریم و بنویسم اما لازم است وقتی متنی کوتاه هم میخواهیم بنویسم حواسمان به تقدس قلم و آنچه مینویسد باشد!
عاطفه بازفتی