مظفر حاجیان

به گزارش پایگاه خبری ربیع، فردا اولین روز محرم است ماهی که مسلمانان در عزای شهادت امام حسین علیه السلام بیش از چهارده قرن روضه خوانی و عزاداری کرده اند و هر چه زمان بیشتری از آن شهادت گذشته است حرارت یاد حسین و یارانش بیشتر شده است و انسانهای بیشتری حتی در دیگر آئین در این ایام مسلمانان را همراهی کرده اند و این یعنی مظلومیت امام حسین ع توانسته دین خدا را زنده نگه داشته و به جهان صادر کند؟ اما چرا عزاداری امام حسین (ع) از روز اول محرم شروع می‌شود؟ در حالیکه شهادت آن امام علیه السلام در روز دهم محرم اتفاق افتاده است! در طول تاریخ حرکت عزاداران حسینی از اولین روز ماه محرم شروع شده است و این رویه را همه امامان معصوم علیهم السلام داشته اند و صحه گذاشته اند. امااینکه چرا مراسم عزاداری برای اباعبدالله (ع) از اول دههٔ محرم آغاز می‌شود، دلائل مختلفی می‌تواند داشته باشد: شاید به اعتبار فرمایش امام رضا (ع) است که می‌فرماید از اول دههٔ محرم حزن و اندوه در چهرهٔ پدرم دیده می‌شد و حالت عزادار به خود می‌گرفتند. در روایت آمده است که امام رضا (ع) فرمودند: هنگامی که ماه محرم شروع می‌شد، دیگر کسی پدرم را خندان نمی‌دید و هر روز ناراحتی او بیشتر می‌شد تا روز دهم محرم. پس وقتی روز دهم می‌رسید، آن روز روز مصیبت و اندوه و گریهٔ او بود. (کَانَ أَبِی ع إِذَا دَخَلَ شَهْرُ الْمُحَرَّمِ… امالی صدوق/۱۲۸) در روایت مشهور دیگری وقتی پسر شبیب در اول محرم بر امام رضا (ع) وارد شد، حضرت برای او ذکر مصیبت شهادت و اسارت اهل بیت (ع) را کردند.

(دَخَلْتُ عَلَی الرِّضَا ع فِی أَوَّلِ یَوْمٍ مِنَ الْمُحَرَّمِ.. امالی صدوق/۱۳۰) این نشان از استقبال از گریستن برای حسین ع است و همراهی با او، یعنی حسین جان هل من ناصرت را می شنویم و امروز آماده ایم در راه پاکت جان دهیم؟ شاید هم به این دلیل باشد که عزاداران قبل از عاشورا با ده شب عزاداری بتوانند خود را برای حضور در غم بزرگ عاشورا آماده کنند. چرا که پس از یک هفته عزاداری، حضور در ذکر مصیبت هولناک عاشورا قابل تحمل‌تر خواهد بود. تمام عزاداران می‌دانند که اگر عزاداری از روز عاشورا شروع می‌شد چقدر ذکر مصیبت‌ها در عاشورا دردناک‌تر و غیرقابل تحمل‌تر می‌شد. اینکه پیامبر اکرم (ص) فرمودند: «إِنَّ لِقَتْلِ الْحُسَیْنِ حَرَارَهً فِی قُلُوبِ الْمُؤْمِنِینَ لَا تَبْرُدُ أَبَداً»(مستدرک الوسائل/۱۰/۳۱۸) این حرارت را هر کسی حس کرده باشد، می‌داند بی‌مقدمه وارد روز عاشورا شدن بسیار دشوار است. از طرف دیگر ممکن است یک دهه عزاداری قبل از عاشورا برای بعضی‌ها کسب توجه و آمادگی برای ایجاد سوز در روز دهم باشد. کسانی که دل غافلی دارند یا در اثر توجه به تعلقات دنیا احساس محبتشان به امام حسین (ع) کم شده باشد ده روز فرصت دارند تا در محافل عزاداری با شنیدن مواعظ و معارف دینی آمادگی لازم را کسب نمایند تا مبادا در روز مصیبت بزرگ اباعبدالله الحسین (ع) بی‌احساس و بی‌توجه حضور پیدا کنند. و شاید حکمت آن این باشد که در واقع این عزاداری دههٔ اول محرم یک نوع اعلام آمادگی برای نصرت است تا صرف سوگواری، و گویی عزاداران به قصد یاری اباعبدالله الحسین (ع) از همان ابتدای محرم به خیمهٔ اباعبدالله الحسین (ع) می‌روند که مولایشان را غریب نگذارند. به همین دلیل عزاداری دههٔ عاشورا رنگ و بوی حماسی دارد و دسته‌های عزا با علائم دسته‌های رزمی در میادین دیده می‌شوند. در حالی که عزاداری از عصر عاشورا و شام غریبان به بعد تن‌ها رنگ و بوی غم به خود می‌گیرد و حتی رسم شده است از ظهر عاشورا به بعد بیرق‌ها را به علامت شهادت اباعبدالله الحسین (ع) می‌خوابانند و دیگر برافراشته نگه نمی‌دارند. آری، دهه اول محرم برای آمادگی ورود به خیمه حسینی در روز عاشوراست روزیکه ندای هل من ناصر امام طنین انداز می شود و امروز که روز دیگری از عاشوراست و هر جاباشی کربلاست باید که حسین را بشناسی و از او اطاعت کنی و با تبعیت از او دوستیت را ثابت کنی تا در زمان نیاز که شاید همین امروز باشد بتوانی پشت سر او گام بزنی و دین خدا را یاری کنی؟

مظفر حاجیان