به گزارش پایگاه خبری ربیع، حج امسال حج براءت نامگذاری شده است. مسألهٔ برائت از مشرکین ریشه در متون دینی دارد و آیات فراوانی دربارهٔ این موضوع در قرآن آمده است که در این شماره به اختصار و اجمال به برخی از مبانی قرآنی آن می‌پردازیم.
برائت از مشرکین در قرآن به معنای بیزاری و دوری از مشرکین و دشمنان خدا و قطع ارتباط با آنهاست. خوب توجه کنیم معنای برائت بیزاری از دشمنان خداست اعلام رسمی برائت! امسال حجاج موظفند بیزاری خود را از دشمنان خدا که آمریکا و اسرائیل در رأس آن هستند بیزاری خود را اعلام نمایند این اعلام بیزاری می‌تواند راه روشنی را برای آینده مسلمانان در مقابل دشمنان خدا ترسیم نماید. ما این روزها شاهد تحرکات زیبای دانشجویان حتی غیر مسلمانی هستیم که خواستار بیزاری و تکمیل آن یعنی دوری و قطع رابطه دانشگاهش و کشورشان از صهیونیزم هستند این یعنی دلهای بیدار دنیا مسلمانان را همراهی می‌کنند. وقت آن رسیده که مسلمانان تکلیف خود را یک بار برای همیشه با دنیای استکبار و صهیونیستهای نسل کش روشن کنند. برائت از مشرکینی که امام (ره) و مقام معظم رهبری بر آن تاکید دارند ریشه در قرآن دارد که مبتنی بر دشمنی با دشمنان خدا در کنار دوستی با دوستان خدا است. بیشترین توجه قرآن به این مسأله به ابلاغ آیات برائت از مشرکین در روزگار پیامبر (صلّی‌الله‌علیه‌وآله) در موسم حجِ سال نهم هجرت و بیزاری ابراهیم (علیه‌السلام) از مشرکین معطوف شده است. پاک کردن خانهٔ خدا از بتها توسط پیامبر اکرم (صلّی‌الله‌علیه‌وآله) در تاریخ اسلام نشان از اهمیت فراوان این فریضهٔ الهی دارد.اما آیات قرآنی مرتبط با برائت؟
۱) آیه ۲۹ سوره فتح که می‌فرماید: «مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ وَ الَّذینَ مَعَهُ أَشِدَّاءُ عَلَی الْکفَّارِ رُحَماءُ بَینَهُمْ.» محمّد فرستاده خداست و کسانی که همراه اویند در برابر کفار نیرومند و سرسخت و در میان خودشان مهربانند.
سه نکته مهم در این آیه نهفته است اول اینکه همراهی با پیامبر اکرم (صلّی‌الله‌علیه‌وآله) در این است که نسبت به کفار با شدّت و سختی رفتار کنیم در عین اینکه در بین خودمان با هم مهربان هستیم و هر دو طرف موضوع را باید با هم داشته باشیم. دوم اینست که مسأله سرسختی در برابر کفّار بر مهربانی بر مؤمنین مقدم شده است که نشانگر اهمیت این موضوع در قرآن است. به عبارت دیگر ابتدا باید از همهٔ مظاهر شرک بیزار بود و سپس به اهل ایمان پیوست و این دقیقاً شعار پیامبر است: لا اله الاّ الله و سومین نکته گویای اینست که عواطف و احساسات مؤمنین در این مهربانی و نامهربانی خلاصه شده است به گونه‌ای که نه جمع میان این دو ویژگی در وجود آنان تضاد و ناهمگونی ایجاد می‌کند و نه باعث می‌شود پا روی حق بگذارند.
همچنین در آیه ۳ سوره توبه آمده است: «أَنَّ اللَّهَ بَرِی‌ءٌ مِنَ الْمُشْرِکینَ وَ رَسولُه.» خدا و فرستاده او از مشرکان بیزارند.
نیزخداوند در آیه ۵۱ سوره مائده فرموده است: یا أَیهَا الَّذینَ آمَنُوا لا تَتَّخِذُوا الْیهُودَ وَ النَّصاری أَوْلِیاءَ بَعْضُهُمْ أَوْلِیاءُ بَعْضٍ وَ مَنْ یتَوَلَّهُمْ مِنْکمْ فَإِنَّهُ مِنْهُمْ إِنَّ اللَّهَ لا یهْدِی الْقَوْمَ الظَّالِمین. ای کسانی که ایمان آورده‌اید، یهود و نصارا را یاوران و دوستان خود مگیرید، آنها دوستان و یاوران یکدیگرند، و هر کس از شما آنها را دوست و یاور خود گیرد از آنها خواهد بود (و ستمکار است و) بی‌تردید خداوند گروه ستمکاران را هدایت نمی‌کند.
در آیه فوق به چند نکته اساسی اشاره شده است؛ ۱ – تولّی و دوستی با کفار ممنوع ۲ – مراقب باشید هر گونه دوستی و نزدیکی به دشمنان خدا ایمان شما را بر باد خواهد داد ۳ – دوستی با دشمنان خدا راه هدایت را بر شما می‌بندد ۴ – به گروه ستمکاران خواهید پیوست!
امام خامنه‌ای با تأکید بر این به مسألهٔ قرآنی می‌فرمایند: «امروز همین معارف اسلامی، همین حقایق اسلامی، مورد دشمنی شدید دشمنان اسلام است. دشمنی واقعی همین مستکبرین، همین آمریکا که ملاحظه می‌کنید این‌جور وحشیانه به فضای اسلامی و محیط اسلامی و مردم مسلمان در زمینه‌های مختلف فرهنگی و اقتصادی و سیاسی و امنیتی و غیره، تهاجم می‌کنند، با همین حقایق اسلامی است؛ اگر مسلمانها این حقایق اسلامی را کنار بگذارند و به رنگ آنها در بیایند و به شکل آنها زندگی بکنند، این دشمنی برداشته می‌شود». آیه ۱۱۴ سوره توبه نیز چنین می‌گوید: فَلَمَّا تَبَینَ لَهُ أَنَّهُ عَدُوٌّ لِلَّهِ تَبَرَّأَ مِنْه. هنگامی که برای [حضرت ابراهیم] روشن شد که او [عمویش آزر] دشمن خداست از او بیزاری جست.
در آیه ۴ سوره ممتحنه برائت حضرت ابراهیم از کفار قومشان الگویی مثال زدنی برای برائت از دشمنان خداست: قَدْ کانَتْ لَکمْ أُسْوَهٌ حَسَنَهٌ فی إِبْراهیمَ وَ الَّذینَ مَعَهُ إِذْ قالُوا لِقَوْمِهِمْ إِنَّا بُرَآؤُا مِنْکمْ وَ مِمَّا تَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ کفَرْنا بِکمْ وَ بَدا بَینَنا وَ بَینَکمُ الْعَداوَهُ وَ الْبَغْضاءُ أَبَداً حَتَّی تُؤْمِنُوا بِاللَّهِ وَحْدَه. به یقین برای شما در (روش) ابراهیم و کسانی که همراه او بودند سرمشق خوبی است، آن گاه که به (کفار) قوم خود گفتند: حتماً ما از شما و از آنچه به جای خدا می‌پرستید بیزاریم، ما به (آیین و خدایان) شما کفر ورزیدیم، و همیشه میان ما و شما عداوت و دشمنی پدیدار است تا آن گاه که به خدای یگانه ایمان آورید.
در پایان باید متذکر شد آنچه باعث نجات است، ایمان به همه‌ی مفاد قرآن و عمل به آنهاست. یکی از مهم‌ترین آن مفاد، برائت از مشرکین است که نباید به بهانه‌های واهی مورد کم توجهی و غفلت قرار گیرد، زیرا «پایبندی به مبانی اسلام، پایبندی به شریعت اسلام، آن چیزی است که ملّت اسلام را نجات خواهد داد». مسأله‌ی برائت از مشرکین از اصول مسلم و اساسی اسلام است و موجب می‌شود امت اسلامی هیچ‌گاه از دشمنان غافل نشوند و بیزاری از مشرکین، باید به عنوان یک فریضه در حج ابراهیمی مورد توجه قرار گیرد. دشمن باید احساس کند که به واقع اگر مسلمانان یکدست دست به کار شوند دریایی خواهند شد که می‌تواند همه دشمنان خدا را به زباله دانی تاریخ بسپارد چنانچه به برکت احیای برائت از مشرکین و کفار که به ابتکار امام خمینی (ره) پایه گذاری شد برائت معنا دار شد و دنیای استکبار از این اعلام بیزاری به شدت می‌هراسد.
مظفر حاجیان