مولانا از عارفانی است که به تجسم اعمال در جهـان آخرت معتقد است. یعنی انســان هر آنچه از اعمال نیک یا بد در این جهان انجام میدهد آن را در جهــان آخرت به گونهای دیگر میبیند. از پیامبر(ص) نقل شده که فرمودند:«نهال بهشت را بیشتر بنشانید. گفتند ای رسول خدا، نهال بهشت دیگر چیست؟فرمود نیایش و ذکر لا اله الا الله» مولانا نیز تمام اعمال خوب انسان را در این جهان بیهوده نمیبیند؛ از نظر او سجده، رکوع، زکات، ایثار، صبر و طاعت در این دنیا به صورتهای خوش در آن جهان جلوهگــر خواهد شد:«چون سجودی یا رکوعی مرد کِشت/ شد در آن عالم سجود او بهشت/ چونکه پرید از دهانش حمـد حق/مرغ جنت ساختش رب الفلـق/چون ز دستت رُست ایثار و زکات/گشت این دست، آن طرف، نخل و نبات/آب صبرت، جوی آب خُلد شد/جوی شیر خُلد، مهر توست و وُد/ ذوق طاعت گشت جوی انگبین/ مستی و شوقِ تو جوی خَمر بین» علاوه بر این مولانا به شرح اوصاف نکوهیده اعمال انسان هم میپردازد و میفرماید ظلم، خشم و اعمال بد آدمی نیز بر او تجسم پیدا میکنند و همچون مار و کژدم باعث عذاب او میشوند:«چون ز دستت زخم بر مظلوم رُست/آن درختی گشت،ازو زقّوم رُست/چون ز خشم، آتش تو در دلها زدی/مایه نار جهنــم آمدی/آن سخنهای چو مار و کژدمت/ مار و کژدم گشت و میگیرد دُمت»
عاطفه بازفتی