به گزارش پایگاه خبری ربیع، از جمله معضلات امروز فرهنگ کلامی در جامعه ایران، کم توجهی لازم به بکارگیری واژگان و عبارت‌ها است. بطور مثال، موارد تالی را کم ندیده‌ایم و کم نشنیده‌ایم: مجری سیما از مسئولی می‌پرسد که در پلن ( plan) کاری شما از چه دیتاهایی(data) استفاده شده…. یا بخش بعدی خبر، انشاء الله در ساعت ۱۴…. یا تا بعد از ظهر امروز، نتیجه آزمایشات به دست آمده، انشاء الله، منتشر می‌شود…. یا فلانی وضعش توپ توپه(top)…. و بسیاری موارد دیگر که چون این یادداشت، یک متن تحلیلی ادبی نیست، بنا به مشت نمونه خروار بودن، به ذکر همین موارد اکتفا می‌کند تا به تبیین عنوان بحث، نزدیک شویم اما پیش از آن، توضیحاتی در خصوص موارد ذکر شده، ارایه می‌شود. علاقه عجیب به اینکه کلام خود را به ظاهر علمی‌تر بیان کنیم، در بسیاری موارد منجر به بکارگیری واژگان و کلماتی می‌شود که بهترین معادل آن را در زبان بسیار قدرتمند و شیوای فارسی داریم مانند پلن که همان برنامه و دیتا که همان آمار و اطلاعات است. در موارد زیادی نیز در محاوره‌های روزمره، کلمات خارجی و عمدتا انگلیسی به عنوان کلمات فارسی به کار گرفته می‌شود مانند مثال اینکه طرف وضعش توپ است که افراد، حتی از خودشان نمی‌پرسند که توپ برای بازی و ورزش است اما چرا اینجا به معنی ممتاز و در صدر و عالی است که در واقع از همان واژه top انگلیسی استفاده می‌کنند، بی‌آنکه بدانند و آن را «توپ» تلفظ می‌کنند! در جای دیگر و در محاوره‌های خبری، تاکیدهای عجیب روی کلام انشاءالله، نظیر مثال‌های فوق می‌شود بی‌آنکه توجه به فرهنگ قرآنی ضرورت بیان انشاءالله شده باشد آنجا که در آیات کریمه قرآنی می‌فرماید وَلَا تَقُولَنَّ لِشَیْءٍ إِنِّی فَاعِلٌ ذَلِکَ غَدًا و زنهار در مورد چیزى مگوى که من آن را فردا انجام خواهم داد إِلَّا أَنْ یَشَاءَ اللَّهُ مگر آنکه خدا بخواهد که مشخصا برای صدور فعلی است که بخواهد در آینده از فرد متکلم صادر شود و نه استفاده‌هایی نظیر موارد فوق در بخش‌های خبری مکتوب یا دیداری و شنیداری.
اگر به کارگیری خلاف و ناصحیح واژگان به انحراف برداشت و درک منجر شود، این خود یک منکر در جامعه محسوب می‌شود. نکته: متاسفانه به دلیل آموزه‌ها و آموزش‌های ناصحیح در خصوص تعریف و بیان امر بزرگ اجتماعی، مقدس و واجب شرعی یعنی امر به معروف و نهی از منکر، تبادری که این روزها از این عبارت در جامعه می‌شود با گستره و حقیقت آن در نزد شارع مقدس، انطباق درست و کاملی ندارد که این نیز خود، از معضلات فرهنگ دینی ایران امروز است؛ چه امر به معروف‌هایی را که بطور مثال، امروزه در فضای شبکه‌های اجتماعی می‌بینیم که خود منکر است و چه نهی از منکرهایی که در واقع، از معروف نهی می‌شود. در کلام رهبری در ملاقات مسئولین و کارگزاران نظام، ایشان ایجاد دو قطبی در جامعه در مورد برجام را یک منکر اعلام و آن را نهی فرمودند آنجا که اظهار کردند: در قضیّه برجام، در مواجهه با برجام حتماً لازم است که عناصر سیاسی، عناصر مدیریّتی، عناصر مطبوعاتی و فرهنگی از سرزنش یکدیگر پرهیز کنند؛ این کار را نکنید. نقد، انتقاد صحیح، منصفانه، عاقلانه، ایرادی ندارد، مسئولین هم باید به انتقادها گوش بدهند؛ امّا اینکه همدیگر را سرزنش کنیم، اهانت کردن، هتک حرمت کردن، متّهم کردن، اینها باید از بین [برود]؛ یک دودستگی و دوقطبی براساس برجام به وجود نیاید. حال خوانندگان یادداشت، خود ببینند که تاکنون، چه کسانی به اسم دفاع از حقوق ملت، بارها و بارها موجد و موجب اشاعه این منکر خطرناک ذیل به اصلاح، عمل به امر به معروف بوده‌اند!
با این مقدمه ضروری، حال تبیین عنوان یادداشت حاضر سهل‌تر می‌شود. نگارنده بارها در ضرورت نهی از بکارگیری و استفاده از واژه مجعول مجازی برای سایبر که برای این کلمه ترجمه لغتی حتی در زبان‌های بین‌المللی روز دنیا مانند انگلیسی، آلمانی و فرانسوی وجود ندارد، قلم‌فرسایی کرده است. برای صاحب این قلم، توجه عالم فرهیخته یعنی حضرت آیت الله جوادی آملی که مقیدند حتی در این موارد نیز کلامی خلاف حقیقت نگویند، ایشان هر بار تذکر داده‌اند که این فضایی که می‌گویید مجازی، یک فضای حقیقی است و نه مجازی.
در همین راستا، از نگاه کارشناسی نگارنده، استفاده روزمره از واژه مجعول و خطای مجازی به جای سایبر، نه تنها یک عادت غلط است که حتی یک منکر می‌باشد. مهمترین دلیل بر این مدعا این است که استفاده نابجا از ترجمه غلط مجازی بجای واژه سایبر، تبادر‌های کاملا غلط و حتی خطاهای خطرناکی را میان مردم و مسئولین در برداشته است. اگر از ابتدا و به طریق صحیح، فضای سایبر در اجتماع مطرح می‌شد، به این دلیل که افراد، نوعا، از مفهوم سایبر آگاهی نداشتند، مجبور بودند برای دانستن، تحقیق و مطالعه کنند اما تکرار واژه غلط فضای مجازی که تبادر یک فضای غیر حقیقی و غیرجدی را برای شنونده می‌کند، آسیب‌های جدی را چه از ناحیه ضربه‌های وارده و چه از منظر عدم استفاده بهینه و کارا از این فضا، به پیکره نظام و جامعه امروز ایران وارد کرده است. همانطور که قبلا نیز گفته شده است، ریشه این خطا به سه دهه قبل به دلیل اشتباهات مهندسان و دیگر افراد مرتبط باز می‌گردد که شرح و تفصیل آن در یادداشت‌های متعدد، تاکنون بیان شده است. نگارنده حتی به جد معتقد است که یکی از دلایل آسان به دام افتادن در دام تحریم‌های هوشمند و بسیار پیچیده و گسترده آمریکا و اروپا علیه ایران اسلامی در زمان دولت‌های نهم و به خصوص دهم، عدم آشنایی لازم با فضای مدیریت جهانی در فضای رو به توسعه سایبری بوده است. وقتی به تعابیر رئیس جمهور وقت در خصوص تحریم‌ها بازگردیم، درک این معنا آسان‌تر می‌شود.
در نقطه مقابل این ناهنجاری، طرح سرفصل‌های نوین در جامعه با واژگان منحوس و مجعولی است که حتی برای شنونده آن که می‌خواهیم به او آگاهی دهیم، نقض غرض است. نمونه بارز، استفاده نابجا و حتی مشمئزکننده هر روزه از واژه استارت آپ در کلمات مسئولین مختلف، صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران و رسانه‌های مکتوب است. در اینجا، از کسانی که از ابتدا این واژه را در جامعه مطرح کرده، آن را بسط داده‌اند نگارنده می‌پرسد، چرا این سرفصل مهم را که در جهت توسعه کمی و کیفی در اشتغال شروع شد با معادل زیبا و سلیس آن یعنی «شرکت‌های نو کسب و کار» یا «شرکت‌های نو کسب» شروع نکردید؟! آیا نمی‌دانستید یا اینکه فکر می‌کردید از ارزش جایگاه آن کاسته می‌شد؟! در هر دو صورت، پاسخ‌ها قابل قبول نیست و امروزه با تکرار ده‌ها باره کلمه منحوس استارت آپ در فرهنگ لغات فارسی، اولا یک واژه جعلی را در جامعه بسط داده‌اید و در ثانی، هنوز بسیاری از مردم از مفهوم و معنی واژه استارت آپ، آگاهی درستی ندارند که این خود، نقض غرض نسبت به اهداف مربوط به توسعه شرکت‌های نو کسب و کار است.