به گزارش پایگاه خبری ربیع، همه کشورها و همه اقوام و ملتها دارای سنتهایی هستند که بخشی از فرهنگ آن قوم یا ملت به شمار میآیند. در کشور باستان ما چهارشنبه سوری یکی از سنتهای قدیمی است که در زمانهای گذشته (حدود چهار هزار سال) در حد یک آتش بازی مختصر در نقاط از پیش تعیین شده اجرا میگردید و هدف نهایی آن پاک سازی محیط زندگی و برطرف نمودن کدورتهای فی ما بین اقوام بود تا به هنگام فرارسیدن عید نوروز با دلی پاک و به دور از هرگونه کینه توزی و خصومت شروع سال جدید را جشن بگیرند. اما امروزه با منسوخ شدن.
این روزها عدم شناخت صحیح این رسم دیرین باعث شده است که خاطرات خوب از مردم گرفته شود و این آیین قدیمی تبدیل به آیین پرخطر جدید، و به دلهره، ترس، خطر و فاجعه تبدیل شود. بررسیها نشان میدهد که بیش از ۹۰ درصد شهروندان به ویژه نوجوانان و جوانان فلسفه و علت برگزاری مراسم چهارشنبه سوری را نمیدانند و این بی اطلاعی نیز باعث شده است که چهارشنبه سوری به روز حادثه تبدیل شود.
گروهی از افرادی که اقدام به ترقه و نارنجک بازی میکنند جوانانی هستند که تحت تأثیر محیط و برای نشان دادن احساس جسارت و تمایز از دیگران اقدام به این رفتارهای مینمایند و این باعث شده تعداد کثیری از هموطنانمان دچار حوادث مربوط به چهارشنبه پایان سال شوند که متأسفانه منجر به قطع عضو و حتی جان خود را از دست بدهند.
آمارها نشان میدهند که ۴۸ درصد آسیب دیدگان چهارشنبه سوری در گروه سنی ۱۰ تا ۲۰ سال قرار دارند و بیشترین گروه ) بیش از ۳۴ درصد آسیب دیدگان (، دانش آموزان بودهاند، لذا آسیبهای ناشی از مواد محترقه و منفجره یا آتش ا فروزی چهارشنبه سوری، تهدیدی جدی برای سلامتی افراد (خصوصاً کودکان و نوجوانان) است. و هرگونه بی توجهی به نکات ایمنی و سهل انگاری در برپایی مراسم چهارشنبه سوری میتواند زیانهای جانی و مالی سنگین و غیر قابل جبرانی را در پی داشته باشد از جمله این خطرات: سوختگی، نابینایی، انفجار، و عوارض پوستی، تنفسی و خونی
تبیینهای روانشناختی: روانپزشکان با اشاره به اینکه رفتارهای پرخطر چهارشنبه سوری بیشتر از سوی نوجوانان و جوانان اتفاق می افتد و کمتر دیده شده افراد مسن و کهنسال در این شب دست به انجام رفتارهای رخطر بزنند، (ویژگیهای فردی، کاهش یا افزایش یکپارچگی اجتماعی، جو گیری و…) از علتهای افزایش رفتارهای پرخطری نظیر ترقه بازی در جامعه است.
بنابراین ریشه این مسئله را میتوان از منظر فردی، فرهنگی و اجتماعی بررسی کرد. از نظر ویژگیهای فردی، برخی از افراد آستانه برانگیختگی بالایی دارند و برای هیجان زده شدن نیاز به محرکهای شدیدتری دارند که در نتیجه رفتارشان از مرز بی خطر عبور میکند. این تفاوتهای فردی میتواند ریشههای ژنتیکی نیز داشته باشد اما استفاده از تجهیزات استاندارد، مکان، زمان و نظارت مناسب میتواند خطرات را کاهش دهد. ویژگیهای شخصیتی، نیز یکی دیگر از عوامل گرایش به رفتارهای پرخطر است. برخی از اختلالات شخصیت مواردی چون وجدان و همدلی در ساختار منش فرد شکل نمیگیرند، که باعث نقص مکرر حقوق دیگران و تمایل به بروز رفتارهایی که امنیت دیگران را سلب میکند میشود. مسائل رشدی و تربیتی مانند فقدان محیط امن و آرام خانواده، نداشتن الگوهای رفتاری مناسب برای همانندسازی، عوامل مهمی در بروز رفتارهای پر خطر است. فشار گروهی نیز تأثیر بسزایی در عملکرد گروه سنی نوجوانان دارد. نوجوان برای تأیید شدن در گروه دوستان و برای ماندن در گروه حس میکند که باید با آنها همرنگ شوند. جوگیری نیز از عوامل برای اعمال افزایش رفتارهای پرخطری است.
یکی از عوامل ضروری برای پیشگیری از حوادث واتفاقات، ارتقای سطح آگاهی مردم و خصوصاً گروههای در معرض خطر است. اطلاعات، آگاهی، نگرش، اعتقادات و باورهای افراد در مورد هر موضوعی
نظیر حوادث چهارشنبه سوری عوامل مستعد کننده رفتار سالم و پیشگیری از این حوادث را تشکیل میدهد
خوشبختانه پیشگیری از حوادث در بسیاری مواقع آسان و کم هزینه است. اما آنچه مسلم است این است که اجرای برنامههای پیشگیری طراحی شده در این زمینه بیشترین هماهنگی بین بخشی را میطلبد. بهترین راهبرد که میتوان جهت پیشگیری از حوادث چهارشنبه سوری به کار برد، تغییر رفتارهای مخاطره آمیز از طریق آموزش دادن و تغییر نگرش و اصلاح باورهای اشتباه و نادرست مردم است. باید دیدگاه مردم نسبت به این حوادث تغییر کند و مردم بپذیرند که اصولاً نباید حادثهای اتفاق بیفتد و اگر اتفاق بیفتد آن را ناشی از سرنوشت، تقدیر و قضا و قدر قلمداد نکنند و اصلاح این باور در اثرآموزش های مستمر و مؤثر صورت میگیرد. آموزش سبب ارتقای آگاهیها در این زمینه میگردد، نگرشها و انگیزه
های مطلوب را بر میانگیزد و نهایتاً مهارتهای لازم را برای پیشگیری از حوادث و سوانح تشکیل میدهد.
گردآورنده: کارشناسان مرکز مشاوره آرامش (معاونت اجتماعی فرماندهی انتظامی استان کردستان)