به گزارش پایگاه خبری ربیع، فصل امتحانات آغاز شده و هزاران دانش آموز مانند هر سال خود را برای گذر از یک سال تحصیل آماده میکنند. پروسه امتحانات هر چند استرس سالهای نه چندان دور گذشته را ندارد اما همچنان برای بسیاری از دانش آموزان اوقات نفسگیر و پر اضطرابی است. اضطراب امتحان، حالت تشویش، نگرانی و هیجان ناخوشایندی است که اغلب دانش آموزان و دانشجـویان در ایام امتحانات به آن مبتلا میشوند. عموماً اضطراب و ترس در سالهای اولیه زندگی رایج است اما اضطراب از مدرسه و خصوصاً امتحان، بین سنین ۱۰ تا ۱۱ سالگی شروع میشود و در ۲۵% از دانشآموزان اضطراب امتحان آسیبزا بوده و با افزایش سن میزان آن افزایش مییابد و عملکرد تحصیلی دانشآموز را تحت تأثیر قرار میدهد. اصطلاح کلی اضطراب امتحان، به نوعی از اضطراب با هراس اجتماعی خاص اشاره دارد که فرد را درباره تواناییهایش دچار تردید میکند و نتیجه ن ناتونی مقابله با موقعیتهای دشوار مانند امتحان است. موقعیتهایی که فرد را در معرض ارزشیابی قرار داده و نیازمند حل مشکل هستند. بنابراین میتوان گفت، فرد مضطرب، در امتحان، مواد درسی را میداند اما شدت اضطراب مانع از آن میشود که او معلومات خود را نشان دهد. به این ترتیب، اضطراب امتحان نوعی اشتغال ذهنی به خود است که به نگرانی یا تحقیر خود و ارزیابی شناختی منفی از خود (یادم نمیآید، باید بیشتر میخوندم، همیشه گیجم، چرا یادم نمیاد؟…)، عدمتمرکز حواس و واکنشهای فیزیولوژیک نامطلوب مثل تپش قلب؛ پریدگی رنگ، خشکی دهان، عرق کردن کفدست، لرزش دست و صدا و …. منجر میشود.
بسیاری از افراد دچار اضطراب امتحان بر این باورند که مشکلشان چاره ناپذیر است، از این رو برای رفع مشکل خود یا هیچ گونه اقدامی نمیکنند یا این که به راه حلهای نامناسب و ناکارآمد روی میآورند. در حالی که پژوهشها نشان دادهاند که راهکارهای بسیار سودمند و مؤثری برای غلبه بر اضطراب امتحان وجود دارد و با بهره گیری از آنها میتوان تنش و اضطراب را به خوبی مهار کرد، عادات مطالعه و مهارتهای امتحان دادن را ارتقا بخشید و موفقیت در امتحانات را تضمین کرد.
امتحان بخشی جدایی ناپذیر از زندگی انسان طی دورههای مختلف تحصیلی است و مهمترین روش ارزیابی استعداد فردی است.
برای ارزیابی و توصیف تغییر رفتار در نیل به اهداف آموزشی از امتحان استفاده میکنند.
اضطراب امتحان تقریباً همه گیر است و نبود آن در دانش آموز یا دانشجویی که امتحان مهمی داشته باشد غیر معمول است.
مدیریت زمان
یکی از عوامل بسیار مهم در ایجاد اضطراب امتحان نداشتن آمادگی کافی برای امتحان است. این موضوع ممکن است دلایل متعددی داشته باشد. به تعویق انداختن مطالعه تا واپسین ساعات قبل از امتحان، با عجله خواندن دروس درست در شب امتحان، عدم اطلاع یا اطمینان کافی از این که چه مطالبی باید فراگرفته شوند و حتی عدم احساس نیاز به مطالعه از جمله مواردی هستند که مانع از آمادگی شخص برای امتحان میشوند. گاهی اوقات شیوههای غلط در مدیریت زمان، عادات نادرست مطالعه و ناتوانی در سازماندهی صحیح مطالب درسی باعث میشوند که شخص برای امتحان آمادگی کافی نداشته باشد.
تجربیات منفی قبلی
گاهی اوقات تجربیات ناگوار فرد در امتحانات قبلی زمینه را برای اضطراب امتحان مهیا میکند. فردی که در گذشته تجربهی وقفه یا عدم توانایی اصلاح پاسخها را در امتحاناتی خاص نظیر امتحانات ریاضی داشته، یا این که در این امتحانات نمرهی بسیار کمی گرفته است، ممکن است از این نوع آزمونها همواره بیم داشته باشد و از این طریق اضطراب امتحان را در خود افزایش دهد.
عوامل شخصیتی
افرادی که عموماً مضطرب هستند، آسیب پذیری بیشتری برای اضطراب امتحان دارند. افرادی که خود انتقادگر یا کمال گرایند، افرادی که نگاهی بدبینانه به آینده دارند، افرادی که از شکست میترسند و افرادی که نیاز شدید به تأیید دارند نیز برای اضطراب امتحان مستعدترند.
راهکارها
گام اول برای کنترل استرس امتحان تنظیم برنامه درسی مناسب برای گذراندن موفقیت آمیز امتحانهاست. برنامه ریزی درست به دانش آموز کمک میکند تا وقتش را با دقت بین درسهای مختلف تقسیم کند و از انرژی ذهنی خود بهترین استفاده را ببرد.
خواب کافی، تعذیه مناسب و ورزش روشهایی است که به شدت از استرس امتحان میکاهد.
در آخرین گام بخصوص برای افرادی که استرس شدیدی دارند مراجعه به روانشناس و طی کردن فرایند درمانی میتواند بسیار مؤثر باشد.