به گزارش پایگاه خبری ربیع، به نقل از ایسنا، بیست و نهمین نشست آیین آواز در فرهنگسرای ارسباران برگزار شد که در جریان آن چند کارشناس درباره عنوان «بررسی کاربرد دقیق و درست آهنگ گفتاری کلام در آواز ایرانی» سخنانی را مطرح کردند.
این نشست با حضور محمدتقی سعیدی (آواز خوان و مدرس آواز مکتب اصفهان)، مهدی آذرسینا (کمانچه‌نواز، آهنگساز و پژوهشگر موسیقی)، شفیع شجاعی‌ادیب (حافظ‌پژوه و مولوی‌پژوه) و علی شیرازی (آوازخوان و مدرس آواز) شکل گرفت.
ابتدا شیرازی به عنوان کارشناس‌مجری نشست این ماه گفت: «چند سال است که مدخل بسیار مهمی در آواز ملی خودمان مرا سخت به خود مشغول کرده است. این مدخل عبارت است از کاربرد درست و دقیق آهنگ گفتاری به هنگام اجرای شعر در آوازخوانی. باید دقت کنیم آهنگ گفتاری که ترکیب و اصطلاحی است که خودم برای این مدخل انتخاب و در واقع پیشنهاد کرده‌ام، بخش مهمی از دکلاماسیون شعر و در واقع پس از ادای صحیح تلفظِ یکایک کلمات شعر و شاید در کنار رعایت وزن و حس و حال شعر، از مهمترین بخش‌های شعرخوانی در آواز است که هر هنرجو و آوازخوانی ملزم به یادگیری و رعایت دقیق و درست آن است.
وی سپس شروع به خواندن بخشی از تصنیف قدیمی و مشهور «نازار دلی» کرد که ساخت آن منسوب به مرحوم حبیب سماعی است و تا امروز توسط خوانندگان بسیاری اجرا شده است. شیرازی وقتی به این نقطه از تصنیف یعنی «زان می‌ترسم که از دل‌آزردن تو/ دل خون شود و تو در میانش باشی» رسید توضیح داد: اینجا شعر به «دل، خون شود» که می‌رسد، ملودی تصنیف در این قسمت تا چه حد مستعد است که دل و خون که دو کلمۀ مجزا و جدا از هم هستند در قالب یک کلمۀ واحد ادا شود و از قضا – متأسفانه – در بیشتر اجراهای فراوان به یادگار مانده از این تصنیف زیبا نیز چنین اتفاقی افتاده است. در واقع دل و خون که دو کلمه هستند در این اجراها به صورت کلمۀ سرِ همِ «دلخون» به گوش می‌خورند. همه ما هم می‌دانیم که دلخون در فارسی، صفت محسوب می‌شود. حال آنکه شاعر اصلاً منظورش چنین نبوده و همان «دل، خون شود» را مدّ نظر داشته است.
وی افزود: در واقع رعایت آهنگ گفتاری درست و دقیق کلمات، مصراع‌ها و ابیات شعر یا سطرهای تصنیف و ترانه، یک مرحله پس از برطرف کردن ایرادهای تلفظی کلام آثار باکلام موسیقایی ماست. یعنی زمانی که خواننده شعر را از نظر تلفظ تک تک حروف و کلمات آن درست ادا کرد. اما خب اینجا با تهدید جدیدی روبروییم که آن ادا نکردن درست آهنگ کلمات است.
محمدتقی سعیدی میهمان ویژۀ نشست دی‌ماه نیز در تکمیل حرف‌های کارشناس‌مجری برنامه گفت: رعایت مو به موی آهنگ گفتاری شعر همواره در آثار آوازخوانان بزرگ این مرز و بوم مرسوم بوده است. از جمله این بزرگان می‌توانم به استادم زنده‌یاد تاج اصفهانی اشاره کنم که تدقیق در هر یک از آثارش می‌تواند درسی مهم در آواز برای هر هنرجو یا خواننده‌ای باشد. اساساً آموختن دقیق و درست فن شعرخوانی برای هر آوازخوانی لازم است و به جز این مسیر، نمی‌توان آوازهای خوب و کاملی را اجرا کرد و به گنجینه آثار آوازی کشورمان افزود.
کارشناس بعدی برنامه که سخن گفت مهدی آذرسینا بود که اظهار کرد از نظرش ملودی بر کلام ارجحیت دارد.
ضمن اینکه از دیدگاه وی کلام فخرآمیز فارسی و آثار شاعران گرانقدر ما چیزی نیست که در سابقه ذهنی مخاطبان آواز نادیده گرفته شده و آن‌ها مثلاً تحت تأثیر ادای نه چندان دقیق یک خواننده متوجه آن قسمت از شعر نشوند. آذرسینا ریشه‌های ادبیات فارسی را آنقدر عمیق دانست که به نظرش با درست و دقیق ادا نکردن یک کلمه از بیت شعری، به آن لطمه وارد نخواهد شد.
شجاعی ادیب اما نظری در تقابل با آذرسینا داشت و گفت: رعایت دقیق آهنگ کلمات چیزی نیست که بتوان آسان از کنارش گذشت. من هم مثل آقایان سعیدی و شیرازی صد درصد موافق دانستن ظرایف شعری و ادبی در نزد یکایک آوازخوانان عزیز هستم و به شدت هم بر این امر پافشاری می‌کنم.
در پایان اعلام شد سی‌امین نشست آیین آواز از ساعت ۱۸ سه‌شنبه (۲۳ بهمن ماه) در فرهنگسرای ارسباران برگزار خواهد شد.
انتهای پیام/