نگاهی به آداب و رسوم ماه مبارک رمضان در چهارمحال و بختیاری
میهمانی خدا در چهارمحال و بختیاری
در گوشه و کنار ایران اسلامی، آداب و رسوم خاص و متفاوتی برای مناسبتهای مختلف سال نظیر ماه مبارک رمضان وجود دارد که هر کدام از این آیینها و آداب و رسوم، برخاسته از فرهنگ عامه یا فولکلور و اعتقادات مردمان آن مناطق است. به گزارش خبرگزاری ربیع، در استان چهارمحال و بختیاری هم این آداب و رسوم ویژه همواره وجود داشته و چون ریشه در فرهنگ غنی و اصیل اسلامی دارد نه تنها در گذر زمان دچار خللی نشده، بلکه روز به روز بر عظمت آن افزوده شده و مردم با شوق هر چه تمام به آنها توجه دارند. در این میان، آداب ماه مبارک رمضان، یکی از مصادیق فرهنگ عامه مردم مؤمن این دیار است که با ریشههای عمیق مذهبی مورد توجه همگان قرار دارد. این رسوم از قرنها پیش دارای غنای ویژهای است که به چند مورد از آنها اشاره میشود:
کاکولی پزون:
«کاکولی پزون» یکی از سنتهای قدیمی است که بویژه در شب ۲۷ ماه رمضان و شبهای قدر، در سراسر این استان انجام میشود. در این شب، هر خانواده با توجه به بضاعت مالی، و با نیت برآورده شدن حاجت و استجابت دعا، به پخت و نذر کاکولی پرداخته و این نذر را هنگام افطار در بین مردم روزه دار و همچنین احیاء کنندگان شب قدر توزیع میکنند. زنان فامیل، بیشتر به صورت همیار گروهی کاکولی میپزند. کاکولی نوعی نان است که خمیرش از شیر، آرد و خشک بار (گردو، کشمش، بادام) تهیه شده و برای پخت بر روی این نان، زرده تخم مرغ، گل رنگ، زعفران و زیره افزوده و آن را در تنور میپزند. در شهرکرد (مرکز استان) افرادی که کاکولی پختهاند آنها را در صحن مطهر امام زادگان حلیمه و حکیمه خاتون (س) بین زایران، رهگذران و نمازگزاران روزه دار پخش میکنند. یکی از دلایل پخت کاکولی در شب ۲۷ ماه مبارک رمضان این است که اولاً جزء شبهای قدر و شب نزول قرآن بوده و دیگر این که ماه روزه، رو به پایان است و خانوادهها به خوبی و سلامتی، این ماه مبارک را با عبادت و رضای حق به پایان رسانیدهاند.
پخت و توزیع نان «یوخا»:
مردم روستاهای شهرستان سامان در استان چهارمحال و بختیاری هم قبل از ورود به ماه مبارک رمضان و برای استقبال از این ماه، به پخت نذری به نام «نان یوخا» میپردازند. این نان محلی که از شیره انگور، گردو، بادام، روغن حیوانی و … تهیه میشود، توسط زنان روستایی در منازل طبخ و در بین تمامی اهالی روستا توزیع میشود.
تعطیلی کسب و کار در سالروز شهادت امام علی (ع):
از جمله سنتهای پسندیده که برخاسته از عشق و ارادت قلبی مردم استان چهارمحال و بختیاری به خاندان عصمت و طهارت (ع) میباشد این است که کسب و کار و منفعت در سالروز شهادت حضرت امام علی (ع) رها، و بازارها، امور کشاورزی، دنبال طلب رفتن و … تعطیل میشود. بیشتر این تعطیلی کسب و کار از شب شهادت تا شام غریبان امام علی (ع) در ۲۱ ماه مبارک رمضان انجام میشود.
رها کردن آب کشاورزی (مشاع کردن) در سالروز شهادت امام علی (ع):
در راستای سنت حسنه فوق الذکر (تعطیلی کسب و کار در سالروز شهادت امام علی (ع))، کشاورزان استان چهارمحال و بختیاری بر اساس رسم زیبایی، در ۲۱ ماه مبارک رمضان، آبیاری مزارع کشاورزی و باغات را تعطیل کرده و آب را به اصطلاح «مشاع» میکنند و منظور این است که آب، به حرمت عزای امام علی (ع)، در بیابان روان و رها شود تا سایر موجودات از آن بهره ببرند و منفعتی برای کشاورزان نداشته باشد. البته این سنت در تاسوعا و عاشورای حسینی (ع)، سالروز رحلت پیامبر گرامی اسلام (ص) و شهادت امام حسن مجتبی (ع) و امام رضا (ع) و شهادت حضرت فاطمه زهر (س) هم انجام میشود.
تهیه و توزیع «حنا»:
نذر تهیه و توزیع «حنا» در صحن مطهر امام زادگان حلیمه و حکیمه خاتون (س) شهرکرد، از دیگر آداب و رسوم ماه مبارک رمضان است که در عصر روز بیست و هفتم ماه مبارک رمضان انجام میشود. این سنت در استان چهارمحال و بختیاری و شهر شهرکرد (مرکز این استان) قدمتی دیرینه دارد و کسانی که نیت و حاجت مشترکی دارند، حنا را بین زایران تقسیم میکنند.