به گزارش پایگاه خبری ربیع، فساد اداری پدیده‌ای جدید و خاص امروز و یا محدود به کشور ما نیست بلکه همزاد حکومت است. از زمانی که فعالیتهای بشر شکل سازمان یافته و منسجمی به خود گرفت و جامعه بشری بنیانگذاری و در کوچکترین و کمترین شرایط نظم یافته قرار گرفت فساد اداری همچون جزء لاینفکی از متن سازمان ظهور کرده است. بنابراین فساد اداری، عارضه‌ای است که با درجات متفاوت گریبان‌گیر همه کشورها می‌باشد و کشوری مستثنی از آن نیست. فساد؛ یک پدیده ناهنجار اجتماعی، سیاسی و اقتصادی است که می‌توان آن را بهره گیری نادرست از اختیارات در راستای منافع شخصی، خانوادگی و گروهی تعریف نمود. در جامعه‌ای که فساد به هر نوعش بروز و ظهور پیدا کند بی اعتمادی به نظام سیاسی، پایمال شدن حقوق افراد جامعه، افزایش فقر، کاهش سرمایه گذاری، بهره مندی نابرابر از فرصت‌ها، تضعیف فرهنگ کار و نوآوری، ایجاد و افزایش بی عدالتی ایجاد می‌گردد. در سایه فساد اقتصادی، فرایند پیشرفت و توسعه زیان می‌بیند و بسیاری از متغیرهای اقتصادی همچون تورم، بیکاری و ….. از این پدیده تأثیر می‌پذیرند. بی تردید یکی از وظایف مهم نظام اسلامی، نظارت بر اعمال کارگزاران است. درشان نظام اسلامی نیست که خدای نکرده برخی از کارگزاران طوری زندگی و رفتار کنند که با تضییع حقوق مردم، موجبات فراهم شدن ثروتهای بادآورده گردند. حضرت علی (ع) نسبت به رفتار و اعمال کارگزاران نظام اسلامی حساسیت ویژه‌ای داشت و به طور کامل بر آنها نظارت داشت تا آنها از صراط مستقیم گمراه نگردند.
چنانچه فرمودند: «به من خبر دادند که خانه‌ای با هشتاد دینار خریده‌ای، و سندی برای آن نوشته‌ای و گواهانی آن را امضا کرده‌اند. (شریح گفت: آری‌ای امیر مؤمنان، امام علیه السّلام نگاه خشم آلودی به او کرد و فرمود): ای شریح به زودی کسی به سراغت می‌آید که به نوشته‌ات نگاه نمی‌کند و از گواهانت نمی‌پرسد، تا تو را از آن خانه بیرون کرده و تنها به قبر بسپارد. ای شریح اندیشه کن که آن خانه را با مال دیگران یا با پول حرام نخریده باشی که آنگاه خانه دنیا و آخرت را از دست داده‌ای». همچنین حضرت به اشعث بن قیس، فرماندار آذربایجان، در مورد استفاده ناروا از بیت‌المال هشدار داده و بیت‌المال را مال خدا می‌داند و می‌فرماید: «همانا پست فرمانداری برای تو وسیله آب و نان نبوده، بلکه امانتی در گردن توست… در دست تو اموالی از ثروتهای خدای بزرگ و عزیز است و تو خزانه‌دار آنی». حضرت در نامه به زیاد بن ابیه، جانشین فرماندار بصره، راجع به خیانت به بیت المال هشدار می‌دهد و می‌فرماید: «همانا من، به راستی به خدا سوگند می‌خورم، اگر به من گزارش کنند که در اموال عمومی خیانت کردی، کم یا زیاد، چنان بر تو سخت گیرم که کم بهره شده و در هزینه عیال، در مانده و خوار و سرگردان شوی». بدون شک یکی از اصول گرانبها در مکتب امیر مومنان این می‌باشد که ایشان برای مبارزه با فساد تمایزی بین نزدیکان و دیگران نمی‌گذاشت این روش باید الگوی مسئولان امروز باشد و از حمایت نزدیکان و آقازاده‌ها و.. حذر کنند.
یکی از انواع فساد مالی رشوه و رشوه خواری است که باعث وارد نمودن زیان‌های شدید بر اقتصاد ملی می‌گردد. در حدیث معروفی که از رسول خدا نقل شده می‌خوانیم که «خداوند گیرنده و دهنده رشوه و آن کس را که واسطه میان آن دو است از رحمت خود دور می‌گرداند». امام علی (ع) در این باره می‌فرماید: «همانا ملتهای پیش از شما به هلاکت رسیدند به آن جهت که حق مردم را نپرداختند، پس دنیا را با رشوه دادن بدست آوردند و مردم را به راه باطل بردند و آنان اطاعت کردند». شرمندگی است که در بعضی مراکز رشوه در حد آشکار رد و بدل می‌شود و خبری نیست! شکی تیست که دستگاه قضایی سالم و آبرومند در حفظ حکومت قانون نقش ویژه‌ای برعهده دارد و با مبارزه جدی با فساد اداری و اقتصادی تأثیر مهمی بر جلب اعتماد مردم و ایجاد اطمینان به نظام سیاسی بازی می‌کند. امام در نامه خطاب به مالک اشتر می‌فرمایند «… از میان مردم، برترین فرد نزد خود را برای قضاوت انتخاب کن، کسانی که مراجعه فراوان، آنها را به ستوه نیاورد و برخورد مخالفان با یکدیگر او را خشمناک نسازد، در اشتباهاتش پافشاری نکند و بازگشت به حق پس از آگاهی برای او دشوار نباشد، طمع را از دل ریشه کن کند و در شناخت مطالب با تحقیقی اندک رضایت ندهد و در شبهات از همه با احتیاط‌تر عمل کند و در یافتن دلیل اصرار او از همه بیشتر باشد و در مراجعه پیاپی شاکیان خسته نشود، در کشف امور از همه شکیباتر و پس از آشکار شدن حقیقت، در فصل خصومت از همه برنده‌تر باشد، کسی که ستایش فراوان او را فریب ندهد و چرب زبانی او را منحرف نسازد و چنین کسانی بسیار اندکند.
پس از انتخاب قاضی، هر چه بیشتر در قضاوت‌های او بیندیش و آنقدر به او ببخش که نیازهای او بر طرف گردد و به مردم نیازمند نباشد و از نظر مقام و منزلت آنقدر او را گرامی دار که نزدیکان تو، به نفوذ در او طمع نکنند، تا از توطئه آنان در نزد تو در أمان باشد. در دستوراتی که دادم نیک بنگر که همانا این دین در دست بدکاران اسیر گشته بود که با نام دین به هوا پرستی پرداخته، و دنیای خود را به دست می‌آوردند». از آن جایی که نظام جمهوری اسلامی نیز بر مبنای ارزش‌های اسلامی و فقه شیعی شکل گرفته، امید است کارگزاران و مسئولان اهتمام ویژه‌ای به آموزه‌های کتاب نهج البلاغه داشته باشند و به کارگیری این اصول را همیشه سرلوحه اعمال و رفتار خود قرار دهند. بدون شک در این بین تقویت ارزش‌های دینی در جامعه، پاسخگویی سیاسی، افزایش نظارت بر مسئولان، اهمیت دادن به آزادی رسانه‌ها و مطبوعات برای شفاف سازی امور نیز نقش مهمی در مبارزه با فساد اداری و اقتصادی دارند.
مظفر حاجیان