محمد حاجیان

به گزارش پایگاه خبری ربیع، ۱۳ شهریور به روز تعاون نامگذاری شده است سفارش قرآن کریم بر آن است که”تعاونوا علی آلبر و التقوی” دست به دست هم دادن و توانایی‌ها را به هم گره زدن فرهنگ قرآنی است انسانها به هم نیاز دارند و اگر سرمایه‌های اندک را کنار هم بگذارند و توانایی نیروها به هم بپیوندد موفقیت معجزه آسا به دنبال خواهد داشت. تعاون را می‌توان به چشمه‌هایی تعبیر کرد که ریشه در طبیعت جان و روح آدمی دارد و حیات آن متصل به بیکرانگی دریاها و اقیانوس انسان‌هاست. بدین گونه خلوص، پاکی و تأثیر مثبت آن بر جامعه، همگان را مجذوب خود ساخته است.

از آن جا که این منبع سرشار از عطر همدلی، از پشتوانه عظیم معنوی که ریشه در منبع پرفیض کلام الهی دارد برخوردار است، با گذشت زمان هر مانعی را یکی پس از دیگری پشت سر می‌نهد تا توانایی‌ها و استعدادهای نهفته در خود را پدیدار سازد و با گسترش چشمه سارهایش، عرصه اقتصاد را از مشارکت و حضور مردمی سیراب نماید و مرهمی شفا دهنده و نجات بخش برای بیماری مزمن جوامع انسانی گردد. کشور ما در رکودی که فعلاً دچار شده است بیش از هر زمان دیگر نیازمند لحیای تعاونی‌های تولیدی است اگر دولت دست به کار شود و نقدینگی‌های اندک جامعه را با برنامه به هم بپیوندد چند مشکل عمده امروز کشور حل می‌شود و سدی بزرگ در مقابل تحریم آمریکا قرار می‌دهد اول اینکه نقدینگی به سمت تولیدی که مورد نیاز جامعه و کشور است و دولت از آن حمایت می‌کند هدایت می‌شود و شرایط نابسامانی که پول‌های سرگردان درست کرده است بر طرف می‌گردد. دوم رکود از اقتصاد کشور رخت بر می‌بندد و سوم تورم افسار گسیخته مهار خواهد شد و از طرفی با ایجاد اشتغال جدید بخش اعظم بیکاری‌ها حل می‌شود و معضلات ناشی از بیکاری که گریبان جامعه را به شدت گرفته و راه تنفس سلامت اجتماعی را مسدود نموده است به مرور مرتفع می‌گردد و خلاصه برکات زیادی را در بر خواهد داشت.

حضرت علی علیه السلام در نهج البلاغه باتاکید بر روح تعاون و یکدلی بین خویشاوندان، آن‌ها را به یاری و مهربانی با یکدیگر دعوت می‌نماید، آنجا که می‌فرماید: «ای مردم! انسان هر مقدار که ثروتمند باشد، باز از خویشاوندان خود بی نیاز نیست که از او با زبان و دست دفاع کنند. خویشاوندان انسان، بزرگ‌ترین گروهی هستند که از او حمایت می کنندو اضطراب و ناراحتی او را می‌زدایند و در هنگام مصیبت‌ها به او، پرعاطفه ترین مردم می‌باشند. آن کس که دست دهنده خود را از بستگانش باز دارد، تنها یک دست را از آن‌ها گرفته، اما دست‌های فراوانی را از خویش دور کرده است و کسی که پر و بال محبت را بگستراند، دوستی خویشاوندانش تداوم خواهد داشت».

در صدر اسلام، تعاون و همیاری مسلمانان به طور وسیع گسترش یافت. در حقیقت این تعاون و همکاری، سرمایه‌ای اجتماعی بود که ابتدا توسط تعلیم و تربیت به وجود آمد. این سرمایه اجتماعی عبارت بود از اخلاق، مسؤولیت پذیری، وجدان کاری و احترام به دیگران. حضرت رسول صلی الله علیه و آله پس از مهاجرت از مکه به مدینه، بین مهاجران و انصار عقد برادری بست تا مهاجران که هیچ بضاعتی نداشتند، از امکانات اقتصادی دیگران استفاده کرده و توسط آن‌ها به کار گمارده شوند. با این کار، در نهایت مهاجران صاحب امکانات زندگی شدند و این تحول بزرگ، حاصل ایجاد سرمایه اجتماعی بود که پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله ایجاد نمود.

در هر نظامی، اقتصاد جایگاه خاصی دارد. با مراجعه به احادیث ائمه علیهم السلام هم در می‌یابیم که بر تقویت بنیه اقتصادی تاکید فراوان شده است؛ زیرا توسعه اقتصادی، رشد سایر ابعاد فرهنگی، اجتماعی و… را به دنبال خواهد داشت. براین اساس، با توجه به شرایط خاص کشور ما، تعاونی‌ها نقش مهمی در روند توسعه اقتصادی ایفا کرده‌اند و می‌کنند. در اصل، تعاونی‌ها در فراهم کردن زمینه‌ها، امکانات، شرایط و در یک کلام تجمیع سرمایه‌ها و استعدادهای متفاوت، در راه ایجاد کار و اشتغال نقش برجسته و مهمی دارند که در نهایت، رشد اقتصادی را به دنبال خواهد داشت.

در کشورهای توسعه یافته، شرکت‌های تعاونی به صورت سازمان‌های خود یاری پا به عرصه وجود گذاشتند. در این گونه کشورها، دولت در امور تعاون، به جز ایجاد زمینه‌های قانونی دخالت نمی‌کرد، ولی در کشورهای در حال توسعه، ابتکار عمل دولت، نیروی فعال جنبش تعاون به شمار می‌رود و البته برای توسعه تعاون، این حمایت همواره مورد انتظار بوده و هست. اما نباید از یاد برد که باید هدف اصلی دولت در هر گونه کمک مالی، فنی و آموزشی، بر عدم دخالت در اداره تعاونی‌ها مبتنی باشد. بخش تعاون، به اقشار مختلف و از جمله اقشار طبقات پایین جامعه این فرصت را می‌دهد که سرمایه گذار و سهام دار باشند و با جمع آوری پس اندازهای ناچیز، راه نوینی برای سرمایه گذاری و مشارکت در جامعه پیش گیرند، به گونه‌ای که با جذب نقدینگی سرگردان جامعه، افزون بر اشتغال زایی، راه تولیدنیز هموار می‌گردد. به علاوه، تعاونی‌های تولیدی در بازار اقتصادی، با ایجاد زمینه عرضه بیش‌تر و کاهش تقاضا، باعث مهار تورم هم می‌گردند.

محمد حاجیان