به گزارش پایگاه خبری ربیع، در فرهنگ سیاسی رفتار انحصاری مذموم و غیر قابل تحمل است همچنانی که در اقتصاد و اجتماع و فرهنگ نیز اینچنین است انحصارطلبی آن است که مدیر و کاگزار در حوزه قدرت و اختیارش همه چیز را به خود و خویشاوندانش اختصاص دهد، بدین معنا که قدرت، امکانات و دیگر امتیازات اجتماعی را به اقوام و دوستان خود اختصاص دهد و دیگران را از آنها محروم سازد این حرکت و اقدام است که انواع مختلف مفاسد و نا شایسته سالاری را نتیجه می دهد و از دل خانواده مدیران و مسئولان آقازاده و … خارج و مطرح می گردد. در فرهنگ و اندیشه سیاسی امیرالمؤمنین علی (ع) فرمانروایان و کارگزاران به شدّت از این مسئله برحذر داشته شده‌اند، به طوری که به مالک اشتر می فرماید: «از امتیاز خواهی بپرهیز و چیزی را که همه مردم نسبت به آن یکسان هستند به خود اختصاص مده. هر کارگزار و مسؤولی نزدیکان و خویشاوندانی دارد که توقع برتری، امتیازخواهی و دخالت در قراردادها بدون رعایت انصاف را دارند، ولی تو چاره ای بیندیش و به هیچ یک از اطرافیان و وابستگان چیزی از مآل، زمین و…واگذار مکن و مبادا در تو طمع کنند تا قراردادی به سود آنان منعقد کنی، زیرا این کار مایه ضرر سایر مردم می گردد.»
از این فرمان امام علی (ع) چنین بر می آید که انحصارطلبی بزرگ ترین آفت برای یک دولت و یک تیم مدیریتی است. انحصارگران و انحصار طلبان عاقبت خیر و خوبی ندارند هرچند ممکن است در کوتاه زمان بتوانند قدرت را قبضه و ثروت را به خدمت خود و گروه محدود خود بگیرند اما بطور قطع با بدترین شیوه ممکن شکست می خورند. در تاریخ عالم دولت های فراوانی بوده اند که در اثر انحصارطلبی زمامداران و مدیران به سرعت رو به ضعف رفته و زمینه زوالشان فراهم گردیده و نابود شده‌اند. امروزه نیز زمامداران و مسؤولین بسیاری از کشورهای اسلامی و غیر اسلامی گرفتار انحصارطلبی های گوناگون حزبی وگروهی و سیاسی، نژادی و فامیلی، زبانی و مذهبی هستند که همین عوامل موجب نابسامانی های حکومتی آنها شده است، بسیاری از جنگ‌ها و تجاوزها در جهان معلول انحصارطلبی زمامداران است، از این رو دست اندرکاران آمور حکومتی باید تلاش نمایند تا با تربیت درست مدیران و مسؤولین از بروز این آفت جلوگیری کنند زیرا ورود افراد نالایق به حوزه مدیریت و مسئولیت های کلان و حتی کوچک ضربات جبران ناپذیری بر پیکره ارزش‌های جامعه می زند. به نظر می آید در این برهه حساس مسئولیت دولت فعلی در این رابطه بیشتر است! این دولت باید علاوه بر کشور داری به معنای واقعی کلمه و اقدام جهادی و انقلابی، در جهت تربیت مدیران ارزشی برای آینده گام اساسی بردارند و کشور را برای آینده‌ای با مدیران مومن انقلابی بیمه نمایند.
ریشه انحصار طلبی خودبرتر بینی، اشرافیت، استکبار و تکبر، غرور باطل، جهالت و مانند آن است. جهالت و خودبرتربینی و اشرافیت و مانند آن موجب می شود که برخی حقوقی انحصاری برای خود قایل شوند و دیگران را از حقوق خود محروم سازند و بر آنان ظلم و ستم ورزند. همچنین انحصار محدودیت‌هایی برای دیگران ایجاد می کند و آزادی عمل و فکر و عقیده را از دیگران سلب می کند و اقتصاد افراد و جامعه را با آسیب و اختلال جدی مواجه می سازد. امیرمومنان علی (ع) با اشاره به ویژه خواری که نوعی انحصار در قدرت و ثروت است نشان می دهد که چگونه این انحصار طلبی ها جامعه و افراد آن را از کمال دور ساخته و به تباهی می کشاند. ایشان در فرمایشی به برخی آثار ویژه‌خواری و انحصارطلبی اشاره کرده و نشان می‌دهند که این عمل زشت و مجرمانه و گناه و ظلم تن‌ها به حوزه اقتصادی محدود نخواهد شد، بلکه دیگر حوزه‌های زندگی فرد و جامعه را به شدت تحت تاثیر آثار زیانبار و مخرب قرار خواهد داد.
ایشان می‌فرمایند: ویژه‌خواری و انحصارطلبی، حسادت می آورد و حسادت، دشمنی و دشمنی، اختلاف و اختلاف، پراکندگی و پراکندگی، ضعف و ضعف، زبونی و زبونی، زوال دولت و از میان رفتن نعمت. (شرح نهج البلاغه لابن أبی الحدید: ج ۲۰ ص ۳۴۵ ح ۹۶۱.)
از نظر امیرمومنان علی (ع) شخص ویژه‌خوار پیش از مردم به هلاکت و تباهی خواهد افتاد؛ زیرا اگر مردم دنیای خود را از دست می‌دهند، ویژه‌خوار آخرت خویش را به بهایی اندک فروخته و هلاکت ابدی را برای خود رقم زده است. آن حضرت می‌فرماید: مَن یَستَأثِر مِنَ الأَموالِ یَهلِک؛ هر که در اموالْ انحصارطلبی کند، نابود می شود. (بحار الأنوار: ج ۷۸ ص ۵۶ ح ۱۱۸). آن حضرت (ع) در فرمانش به مالک اشتر نیز می‌فرماید: از انحصارطلبی در آنچه مردم در آن برابرند و غفلت از آنچه در حوزه مسئولیت تو قرار دارد و در برابر دیدگان مردم روشن است، بپرهیز؛ زیرا تو، به خاطر دیگران مؤاخذه خواهی شد و به زودی پرده‌های آمور از برابر دیدگانت کنار خواهد رفت و داد ستمدیده از تو گرفته خواهد شد. (نهج البلاغه: نامه ۵۳) پس وای بر انحصار طلبان خود خواه که جز خود کسی را نمی بینند و درد و رنج دیگران را نمی فهمند. انحصار طلبی چه بصورت فردی، چه بصورت گروهی و حزبی و چه بصورت فامیلی و … محکوم است و باید به شدت از آن جلوگیری به عمل آید؟ چشم ها و گوشها باز و به هوش باشند و رفتار هر مدیری را ذره بینی نظاره کنند و کوچکترین ورود به انحصار را فریاد کنند! مدیران از صدر تا ذیل مراقب باشند و مخصوصا کوچکترین خبر انحصار و فامیل بازی و …را بی تعصب برخورد کنند. این بهتر از تکذیب خواهد بود؟!