واکاویی معضلات زیست محیطی و کشاورزی منطقه شمال شرق اصفهان (کشاورزان دولت آباد – برخوار، شاهین شهر و گز و اصفهان

منطقه دولت آباد و برخوار ، گز و شاهین شهر که درشمال شرق اصفهان قرار دارند ، مدت های مدیدی است که مردم ان با مشکلاتی چون آلودگی هوا و محیط زیست دسته و پنجه نرم می کنند و کشاورزان ان مناطق به دلیل کمبود آب برای کشت مزارع خود از پساب فاضلاب استفاده می کنند ، پسابی که هر یک از نهاد های مرتبط و غیر مرتبط با ان نظری غیر همسو درباره اش ارائه می کنند.

از آنجا که تمام نهادهای درگیر در این موضوع سعی در فرافکنی مشکلات دارند، این سئوال همواره از رئیس سازمان جهاد کشاورزی ، شرکت آب و فاضلاب ، دانشگاه علوم پزشکی و مرکز بهداشت و شرکت آب منطقه‌ای استان اصفهان مطرح شده است که پساب فاضلاب هایی که به گفته کارشناسان ازتصفیه استاندارد های جهانی برخوردارنیست آیا در سلامت محصولات تولیدی و مصرف کنندگان انان ها تاثیر گذار بوده یا نه جواب متقنی ارائه نمی کنند و هر یک از این نهاد ها هر کدام جوابی از سر رفع اشکال از حوزه مدیریتی خود سر می دهند؟

اما براستی استفاده از پساب فاضلاب که سال هاست در منطقه دولت آباد و برخوار، شاهین شهر و گزو قسمت هایی از اراضی شهرستان اصفهان برای کشت محصولات کشاورزی به کار برده میشود کاری مجاز است یا نه ، توپ هایی است که مدام از زمین مدیران به یکدیگر پاس داده می شود!

تخلفاتی که یکسر عمده ان به عهده شرکت آبفا است که طبق قانون باید پساب تصفیه استاندارد شده به شرکت آب منطقه ای تحویل دهد وعلنا ما شاهد هستیم که تجهیزات مورد نیاز برای تصفیه فاضلاب آنهم در سطح تراز های جهانی درایران و اصفهان وجود ندارد و این در حالی است که این اب ها عامل کشت بسیاری از محصولات کشاورزی است که به طور مستقیم و غیر مستقیم مردم از ان استفاده می کنند.

در این زمنیه کارشناسان شرکت آب منطقه‌ای استان اصفهان معتقدند بر اساس آئین‌نامه ابلاغی از سوی وزارت نیرو، کیفیت پساب تحویلی از سوی شرکت آب و فاضلاب به شرکت آب منطقه‌ای باید در حد استاندارد و کیفیت آب‌های سطحی باشد کهعدم رسیدن شرکت آبفا به استاندارد های پساب سبب رهایی این پساب در محیط می‌شود.و در این میان براساس قانون مسئولیت برخورد با هرگونه آلودگی و همچنین جلوگیری کردن از آلوده کردن منابع در محیط زیست بر عهده سازمان حفاظت از محیط زیست است.

معاون مطالعات پایه شرکت آب منطقه‌ای اصفهان اشاره به این مسئله دارد که متاسفانه ترفندهای مورد استفاده مجرمان درزمینه برداشت پساب بسیار زیاد و پیچیده شده است.استفاده کشاورزان از پساب فاضلاب نیزجرم محسوب می‌شود و این شرکت هیچ مجوزی برای اینگونه برداشت‌ها صادر نکرده است .

غلامحسین حیدرپور، اجرای طرح سامانه تحویل پساب در تصفیه‌خانه شمال را یکی از راهکارهای مبارزه با این نوع  جرم عنوان کرد و می افزاید:  تنها پساب تخصیص داده شده به کشاورزان در تصفیه‌خانه شمال اصفهان با حدود ۶۰۰ لیتر پساب به ازای زمین گرفته شده از آنان بوده است و پساب تصفیه نشده نیزبرای اجرای طرح کویرزدایی است.

وی ادامه داد:کل آب خروجی از تصفیه‌خانه جنوب به منظور تغذیه آبخوان‌ها وارد رودخانه می‌شود که البته توسط کشاورزان و به صورت غیر مجاز مورد استفاده قرار می‌گیرد.البته در این زمینه باید به این نکته توجه داشت که صنایع شرق اصفهان از پساب تصفیه‌خانه سگزی و همچنین صنایع اطراف شاهین‌شهر از پساب تصفیه‌خانه شاهین‌شهر استفاده می‌کنند.

 **قرادادهای فروش پساب  به صنایع بکام صنایع و به ضرر محیط زیست!!  

اما در این میان صحبت های مدیر کانون خبرگان کشاورزی و مدیر نظام صنفی کشاورزی استان اصفهان در رابطه با آلودگی های زیست محیطی و استفاده از پساب فاضلاب در منطقه دولت اباد – برخواروشاهین شهروگز قابل تامل تراست.

اسفندیار امینی، ازانجام مصوبه ای توسط هیات وزیران در۵ خرداد ماه ۱۳۳۳ خبر می دهد که بر اساس ماده ۲ این مصوبه سهم حق آبه کشاورزان شهرستان اصفهان از تونل اول کوهرنگ کم و برای شرب و مصارف استفاده شود (تونلی که در سال ۱۳۳۱ با سرمایه گذاری حق آبه داران احداث شد) ۳ سهم  آن را به شهرداری اصفهان که در ان زمان متولی مصارف شهری بود واگذار کردند .

وی تاکید کرد: در ازای کسر این سه سهم  ازحق آبه داران ، استفاده از پساب شهرستان به حق آبه داران شرق اختصاص داده شد متاسفانه این مصوبه ۱۰۰ درصد غیرقانونی بود ؛ و هم اکنون بخشی از مقام های وزرات نیرو که کار فروش پساب به دیگران را بصورت غیر قانونی انجام دادند تحت تعقیب هستند.

امینی گفت:شرکت اب منطقه ای و وزرات نیرو بخش هایی  از پساب را به شهرداری برای فضای سبزو بخشی از آن نیز را به کشاورزان دولت اباد و بخشی را نیز به صنعت فروخته اند، این فروش ها همگی غیر قانونی بوده است وهم اکنون از سوی مراجع قانونی  پرونده ای در شعبه ویژه کارکنان دولت و شعبه دوم بازپرسی اصفهان در حال رسیدگی به این موضوع است ؛این پرونده در سال ۸۹- ۹۰ برای رسیدگی به تخلفات صورت گرفته در مورد فروش پساب فاضلاب که مربوط به صنف کشاورزان است به دادگاه ویژه تخلفات دولت ارجاع گردیده است؛ همچنین  پرونده دیگری نیزدر دیوان عدالت اداری برای ابطال قرار داده های دولتی  مفتوح است .

امینی افزود:هم اکنون به دلیل  فروش غیرقانونی پساب فاضلاب به کشاورزان چند نفر از مسئولان وزرات نیرو در استان اصفهان و کشورتحت پیگرد قانونی هستند و برخی از آنان به قید وثیقه آزاد و برخی نیز تحت تعقیب می باشند.

 **هیچ کس حق فروش پساب فاضلاب را ندارد

مدیر نظام صنفی کشاورزی استان اصفهان با خطاب قرار دادن افرادی که قصد استفاده از پساب دارند باید بدانند که این مسئله تحت پیگرد های قانونی است گفت: شرکت آبفا اصفهان باید پساب فاضلاب را به حد استاندارد برساند و سپس در اختیار شرکت اب منطقه ای قرار دهد البته فروش پساب فاضلاب غیر استاندارد نیز توسط شرکت اب منطقه ای  کارغیرقانونی است.متاسفانه تصفیه فاضلاب درکشورما به صورت ناقص انجام می شود و محیط زیست بر اساس ماده ۴۶ قانون توزیع عادلانه آب وظیفه جلوگیری از استفاده آبهای آلوده را دارد .

وی تاکید کرد: شرکت آب منطقه ای چه پساب بفروشد و چه اجازه برداشت های غیر قانونی پساب را بدهد تخلف کرده است. قرار داد واگذاری پساب که ۶۱ سال قبل براساس تقاطرانجام شد متعلق به مادی های شهراصفهان بوده است و شهرداری نیز حق فروش آن را ندارد.

امینی ادامه داد: در حال حاضر یکی از مصوبات۹ ماده ای  حوضه آبریز زاینده رود این است که صنعت؛ پساب را خریداری کرده و معوق آن از آب چاهها و زاینده رود را به شرکت آبفا جهت شرب واگذار نماید، اما علنا چنین اتفاقی نمی افتد، در حال حاضرآب رودخانه زاینده رود را شرکت ذوب آهن و فولادمبارکه بشدت برداشت می کنند در حالی که قرارداد های استفاده از پساب زرین شهر و مبارکه برای انان بسته شده است ؟

وی گفت:این شرکت ها نه تنها برداشت آب را کم نکردند بلکه شرکت فولاد مبارکه در حال نصب یک لوله از ۹۰۰ متری سد چم آسمان بطول ۱۴۰۰ میلی متر که قابلیت ۵۰ میلیون مترمکعب آب را در سال دارد است که این مسئله مغایر مصوبه شورای امنیت ملی درتاریخ ۳۰ شهریور ماه ۹۳ مبنی براینکه در حوضه آبریز زاینده رود اجرای هرگونه طرح مورد اجرا ویا تکمیلی( اعم از شرب ، صنعت، کشاورزی) تخلف محسوب می شود است .این مصوبه برای استان اصفهان ، چهار محال و بختیاری ، یزد وضع شده استو این اقدام فولاد مبارکه  عملی غیر قانونی است .

مدیر کانون خبرگان کشاورزی افزود:شرکت آبفا مدعی است که استفاده ازپساب برای محصولات غیر مثمرو مصارف حیوانی مشکلی ندارد ولی اداره بهداشت دراین زمینه حرف خود را دارد ؛ ما نیزنظرمان این است که پساب فاضلاب باید به صاحبان خود برگردد و تا زمانی که تصفیه کامل صورت نگرفته است این پساب به زاینده رود و گاو خونی تزریق شود تا بصورت خودکار تصفیه شنی صورت گرفته وحداقل آبخوان های زانیده رود احیاء گردد.

وی تصریح کرد: شرکت آبفا بایستی هر کجا تصفیه خانه  وجود دارد ، تصفیه خانه تکمیلی نیز احداث نماید وپساب اب را به صورت  استاندارد شده در اختیارصاحبان قرار دهد و مقداری هم که باید دراختیار صنعت قرارگیرد اول بایستی سهم آب را از صنعت گرفته و سپس پساب را به شرکت های صنعتی اختصاص دهند . متاسفانه مصوبات ما قسمت های اولش که به ضرر محیط زیست است اجرا می شود و مصوباتی که برای محیط زیست خوب است اجرا نمی شود .

امینی، بااشاره به اینکه در منطقه دولت اباد و برخوار بیش از ۴۰۰ هکتار زمین است که زیر گشت گندم، صیفی و چغندر می رود افزود: کشاورزان به دلیل اینکه آبی در اختیار ندارند برای ادامه کار کشاورزی خود تاکید دارند که همین پساب آب به انان اختصاص داده شود تا با ان کشاورزی کنند .

وی بیان داشت:اما چیزی که درزمینه محصولات کشاورزی باید به آن توجه کرد این است که هنوزنمونه ای ازاین که محصولات کشاورزی تولیدی با این آب ناقل بیماری باشند گزارش نشده است .دراصفهان کمترازنیم درصد و در برخی از نقاط محدود با استفاده ازپساب اقدام به سیفی کاری می کنند، خوشبختانه هیچ نهادی از نمونه های آزمایشگاهی خود ارائه نکرده است که این محصولات دارای مشکل باشد .

وی تاکید کرد: درزمینه سلامت اب با اداره بهداشت اختلاف نظر هایی وجود دارد که با نظر محیط زیست و شرکت ابفا منافات دارد، اینکه برخی دستگاهها می گویند که نمی توان جلوی برداشت های بی رویه پساب را گرفت حرف بی ربطی است پس دراین زمینه دستگاه قضایی وظیفه اش چیست ، قانون پیچیده نیست چرا که اگر بخواهند جلوی کاری را بگیرند می توانند این کار را انجام دهند.

وی در ادامه صحبت های خود به این مسئله نیز اشاره کرد که در سفر وزیر صنعت به اصفهان  قانون شعاع ۵۰ کیلومتر در اصفهان در حال لغو شدن است که این مسئله یک ضربه اساسی به مردم خواهد بود.

**پاسخ های بی پرده محیط زیست برای استفاده از فاضلاب در شمال اصفهان

اما صحبت های رئیس سازمان محیط زیست استان اصفهان پیرامون استفاده از پساب فاضلاب درمنطقه دولت آباد برای مصارف کشاورزی در قالب جوابیه ای به شرح ذیل آمده است .

شرح اقدامات اداره کل در خصوص وضعیت  تصفیه خانه شمال اصفهان

۱-  تصفیه خانه شمال اصفهان واقع در بلوار شمس تبریزی منطقه دولت آباد با مشخصات ذیل در مدار بهره برداری بوده دبی خروجی از تصفیه خانه ۲۲۸۰۰ متر مکعب در روز می باشد:

پساب تصفیه خانه شمال در حال حاضر  از نظر بار میکروبی  بیش از حد مجاز استانداردهای زیست محیطی می باشد.  این پساب از طریق کانال سیمانی به طول ۳ کیلومتر به سمت شرق اصفهان هدایت می گردد . بر اساس برنامه ریزی صورت گرفته مقررات این پساب جهت بیابان زدایی منطقه شرق اصفهان ( منطقه سگزی ) مورد استفاده قرار گیرد در حال حاضر این پساب در طول مسیربعضاً توسط کشاورزان برداشت گردیده وبه مصرف کشت غیر قانونی می رسد.

۲- خلاصه ای از اقدامات انجام شده در سال های گذشته  توسط این اداره کل به شرح ذیل صورت گرفته است که شامل:

– اداره کل حفاظت محیط زیست استان به طور مداوم اقدام به نمونه برداری از خروجی تصفیه خانه فاضلاب از جمله تصفیه خانه شمال می نماید که عمدتا کیفیت میکروبی این پساب ها فاقد استانداردهای لازم جهت مصارف کشاورزی است. همچنین از  طریق شرکت آب وفاضلاب استان  خواستار گند زدایی پساب به منظور به استاندارد رسیدن کیفیت  میکروبی پساب شده است .

– شرکت آب وفاضلاب استان به صورت  غیر مستمر از مایع بلیچ  جهت گندزدایی پساب استفاده می نماید ، قابل ذکر است در سنوات گذشته نسبت به اجرای طرح پایلوت روش گند زدایی با اشعه ماوراء بنفش اقدام گردید .

– این اداره کل در مکاتبات متعدد استفاده از پساب مذکور را صرفاً برای آبیاری درختان غیر مثمر و بیابان زدایی واستفاده در صنعت مجاز دانسته است.

– همچنین طرحی توسط  شرکت آب منطقه ای به منظور انتقال پساب مذکور به تالاب گاوخونی که منظور احیاء تالاب ومبارزه با پدیده ریز گردها پیشنهاد گردیده است. که در سال جاری برای فاز اول مقرر شد۲۰۰ لیتر در ثانیه از پساب تصفیه خانه شمال جهت احیاء منابع طبیعی و کاشت درختان کویری مقاوم وبه منظور جلوگیری از بیابانی شدن اراضی در  منطقه شرق وشمال شرق اصفهان در اختیار منابع طبیعی قرار گیرد.

۳- با توجه به مصوبه هیات وزیران ” استانداری های سراسر کشور بایستی با همکاری وزارت خانه های نیرو ، جهاد کشاورزی و بهداشت ،درمان و آموزش پزشکی از آبیاری مزارع با فاضلاب تصفیه نشده جلو گیری به عمل آورند.” لذا بر خورد با متخلفین در این حوزه بر عهده دستگاه های ذیربط می باشد.

این اداره کل عمدتا دارای وظایف نظارتی در این حوزه است و ضمن نظارت برتصفیه خانه های فاضلاب بهداشتی وصنعتی جهت رعایت استاندارهای زیست محیطی برخورد قانونی با کسانی که اقدام برعلیه فاضلاب به محیط می نمایند به طور مداوم گزارشات مربوط به استاندارد پساب را با مراجع ذیربط جهت پییگری اعلام می نمایند.

**تداخل مسولیت های در حوزه آب ، شرح وظیفه هر نهادی را زیر سوال برده است

درادامه نیزسرپرست حفاظت محیط زیست شهرستان برخوارنیز در مورد استفاده از پساب فاضلاب در بین کشاورزان  این منطقه گفت: اگر گزارشی ازآلودگی درمنطقه وجود داشته باشد قطعا به ما گزارش خواهد شد و مانیز آن را پیگیری خواهیم کرد؛ من چند ماهی که این سمت را برعهده گرفته ام اما دربازدید های میدانی که چند بار ازمزارع کشاورزی داشتم تنها یک مورد اعلام دعوی مبنی بر تخلیه یک تانکر فاضلاب درمنطقه وجود داشته است که سریعا این مسئله رسیدگی شد .

رضا محمدی؛ بااشاره به اینکه محیط زیست بیشتر به مباحث زیست محیطی منطقه رسیدگی میکند و به دلیل کمبود نیرو و امکانات نمی تواند به کل منطقه اشراف داشته باشد گفت: اگر مورد هایی از تخریب خاک و محیط اتفاق افتاده باشد باید کارشناسان سطح این تخریب را بررسی کنند اما متاسفانه درکشور برآورد آلودگی ها به عدد و رقم ختم نمی شود.اما چیزی که مسجل است الودگی های زیست محیطی دراین منطقه وجود دارد.

وی درپاسخ به این پرسش که آیا محیط زیست برای شرکت آب منطقه ای طرح دعوی مبنی بر واگذاری پساب به زمین های کشاورزی را داشته است یا خیرافزود: در این زمینه  تاکنون اقدامی صورت نگرفته است .

وی بااشاره به آلودگی هوا درمنطقه شمال شرق نیز به این مسئله اشاره داشت به ۹۰ واحد تولید آجر اخطار رفع آلودگی داده شده و تاکنون ۳ واحد نیز تعطیل شده اند.

وی درباره جابه جایی واحد های آجراز منطقه برخوار و دلت آباد  به منطقه دیگرگفت:برای انتقال این واحد ها بایستی به منابع خاکی نیز توجه شود همچنین تامین سوخت و دیگر مسائل در همین زمینه طرح انتقال این واحد ها به ورزنه و سجزی  مطرح شده است  اما تاکنون هیچ انتقالی صورت نگرفته است .البته ۲۰ واحد آجر پزی نیز در سال قبل کوره هایشان خاموش و ۱۰۰ واحد نیز گازسوز و۶ واحد نیز به استفاده از سوخت بهینه روی اورده اند که این اقدامات نیز بسیار مناسب بوده است .

وی بااشاره به اینکه ۲۲ واحد گچ نیز درشمال شرق به صورت اسمی وجود دارند که ۱۲ واحد آن فعال است که به صورت سنتی به فعالیت می پردازد .

وی درباره  استفاده ازپساب فاضلاب در این منطقه گفت: متاسفانه تداخل فعالیت در زمینه اب  از سوی شرکت آبفا و آب منطقه ای باعث شده است که  هر کس کار خود را به خوبی انجام ندهد .

**نمی توانیم پساب را برای کشاورزی به حد استاندارد تصفیه کنیم!

رییس سازمان جهاد کشاورزی استان اصفهان گفت: جهاد کشاورزی در رقابت مالی با صنایع، توان خرید پساب و تصفیه آن برای استفاده در بخش کشاورزی را ندارد.در حال حاضر صنایع با توان اقتصادی بالا، پساب فاضلاب را برای توسعه و نیاز خود خریداری و تصفیه می کنند.علاوه بر خرید پساب، تصفیه پساب به اندازه ای که در کشاورزی مورد استفاده قرار گیرد نیز بسیار اهمیت دارد.

وی بااشاره به توسعه صنایع در۳۰ کیلومتری شرق اصفهان وهوشیاری مسئولان افزود:در تولید محصولات سالم نسبت به محصولات عادی تلاش شده که سموم یا هورمون ها حذف یا بسیار کنترل شده استفاده شود.

**استفاده و برداشت غیر مجاز پساب ها نیاز به پیگیری جدی دارد

اما استاندار اصفهان نیز با اشاره به اینکه استفاده از پساب فاضلاب در مزارع مشکلات بهداشتی برای استان بوجود می آورد اظهار داشت: بخشی از پساب قبلا به افراد اختصاص داده شده و بخش دیگر در اختیار حکومت قرار دارد، لذا استفاده غیر شرعی و غیر قانونی از آن به دلیل بروز مشکلات بهداشتی و زیست محیطی نباید صورت گیرد.

رسول زرگرپورگفت: در استان خشک اصفهان پساب می تواند به عنوان یک منبع پایدار و قابل اطمینان برای استفاده در مصارف خاص مورد توجه قرار گیرد و مردم استان باید در استفاده  درست از این منبع پایدار همکاری و مشارکت نمایند.

وی به تولید سالانه ۱۵۰ میلیون متر مکعب پساب شامل پساب تولیدی تصفیه خانه ها، گفت: طبق پیش بینی های صورت گرفته با توجه به ایجاد تصفیه خانه های جدید و افزایش مصرف تا ۱۵ سال آینده میزان پساب تولیدی از تصفیه خانه های شمال، جنوب، شرق و مناطق غرب به حدود ۳۰۰ میلیون متر مکعب در سال برسد.

زرگرپور با بیان اینکه بخشی از پساب تولیدی به فضای سبز و صنایع تخصیص داده شده، تصریح کرد: متاسفانه بخش قابل توجهی از این پساب مورد استفاده  غیرقانونی افرادی که حقی بر این پساب ندارند قرار گرفته است.این امر باعث ایجاد دو مشکل شده است از یک طرف پسابی که برای احیای تالاب گاوخونی برنامه ریزی شده است به تالاب نمی رسد و از طرف دیگر نیز پساب در محل هایی مورد استفاده قرار می گیرد که از لحاظ بهداشتی مشکلات و بیماری های را ایجاد می کند.

رسول زرگرپور به تصمیمات اتخاذ شده در خصوص استفاده از پساب اشاره کرد و افزود: افرادی که سهمیه ی پساب اختصاصی دارند در صورت عدم استفاده باید تعیین تکلیف شوند و مشخص کنند که تا چه زمانی به پساب اختصاصی خود نیاز ندارند و در صورتی که اصلا نیاز به پساب ندارند باید سهمیه ی آن هابه آب منطقه ای برگشت داده شود.

استاندار اصفهان با بیان اینکه فرمانداران اصفهان، شاهین شهر و برخوار موظف به تشکیل جلسه و تذکر به استفاده کننده های غیر مجاز پساب شده اند، افزود: باید با این افراد به تفاهم و جمعبندی برسند که پساب را آزاد کنند تا امکان انتقال پساب به رودخانه و در ادامه به تالاب گاوخونی وجود داشته باشد.

پساب فعلی آب و فاضلاب فقط برای کشت غیرمثمر است

 در ادامه نیز رئیس اداره محیط زیست انسانی  اداره محیط زیست اصفهان درباره آنالیز های میکروبی و شیمایی پساب فاضلاب شمال گفت:حد استاندارد پساب ۱۰۰۰ mpm است  که در اکثر مواقع پسابی که هر ماه از خروجی ابفا مورد آزمایش قرارمی دهیم  موارد شیمایی ان بالاتر از حد مجاز است .

حمیرا صفی قلی، تصریح کرد: ما استفاده از این پساب را فقط برای کشت غیر مثمر مورد تاکید قرار می دهیم و برای کاشت درختان مثمر اصلا مجاز نمی دانیم .

وی بیان داشت:برای استفاده از کاشت مثمر جهاد کشاورزی و مرکز بهداشت باید مجوز صادر کنند و مجوز وقتی صادر می شود که پساب به حد استاندار رسیده باشد، که متاسفانه اصلا پساب ما در حد استاندارد نیست.

تصفیه پساب فضلاب با کیفیت شرب به دلیل عدم حمایت مسکوت ماند؟؟

اما درمیان گفتگوهای صورت گرفته درباره آلودگی های زیست محیطی در منطقه دولت اباد و برخوارمدیرعامل تعاونی آبران شمال شرق اصفهان به این نکته اشاره کرد که پساب فاضلاب تصفیه خانه شمال به طول ۴۰ کیلیومتردرحاشیه کویر به کشاورزان جهت کشت ۲ نوع محصول(ذرت علوفه ای و جوخوراک دامی) اختصاص می یابد ؛ در این منطقه نه محصولات کشاورزی تویلد می شود و نه کشاورزان تمایل به کشت چنین محصولاتی دارند.

اکبرجان نثاری؛ بااشاره به اینکه در این منطقه ۱۷۰ حلقه چاه مجاز وجود دارد که به دلیل بالا بودن میزان نمک در ان قابلیت استفاده برای کشاورزی را ندارند افزود: برای آنکه بتوانیم دو محصول ذکر شده را تولید کنیم پساب فاضلاب را به آب های شور اضافه می کنیم تا کشت محصول انجام شود.

وی بیان داشت: با تمامی آزمایشات صورت گرفته بر روی این محصولات بی خطر بودن آن ها به اثبات رسیده است و حتی طرحی در این منطقه در حال انجام است که ۱۵ درصد مزارع را زیر گشت ذرت علوفه ای برده ایم تا بتوانیم از ان اتانول و سرگوم(بنزین) تهیه کنیم.

وی بااشاره به اینکه ۸۰۰ هکتار زمین کشاورزی در حاشیه کویر شهرستان برخوار با این روش کشت محصول می شوند ادامه داد:بر اساس قراردادی که ۶۱ سال قبل منعقد شده است در ازاء دریافت سهم اب حق آبه داران شرکت آب منطقه ای ۵۰۰ لیتر درثانیه آب تصفیه فاضلاب به کشاورزان اختصاص دهد همچنین ۴۰ لیتر پساب فاضلاب برای کاشت درختان غیر مثمر و ۲۰۰ لیتر نیز به منابع طبیعی جهت ایجاد فضای سبز واگذار نماید.

وی با تاکید به اینکه ما خود طرحی برای تصفیه پساب فاضلاب در حد کیفیت آب شرب با همکاری دانشگاه ، وزرات نیرو و تعاونی آبران با هزینه ای معادل ۳۰۰ میلیون تومان  در سال گذشته انجام دادیم افزود: به مسئولان نیز این طرح ارائه شد که اگر حمایت های لازم را انجام دهند ما آماده ایم تا این پساب را با هزینه های مردمی تصفیه ۱۰۰ درصد کنیم ، اما متاسفانه این طرح به دلیل عدم حمایت ها مسکوت مانده است .

جانثاری گفت: در این زمینه آزمایشگاه تشخیص کیفیت آب تاسیس شد و تحقیق و مطالعات زیادی توسط تعاونی آبران بر روی این مسئله صورت گرفت اما گر چه این طرح از هزینه خود مردم صورت گرفت اما مسئولان از آن حمایت نکردند.متعقدیم این  مسئله با سلامت  اجتماعی جامعه مرتبط است و باید در این رابطه مسئولان جدی تر عمل کنند.

**وجود عناصر سنگین در پساب فاضلاب خطرناک است

در ادامه نیزمحمد رضا خدادوست مسئول جهاد کشاورزی گز و شاهین شهربه این مسله اشاره کرد که  از۲۷۰ هکتار زمین متعلق اراضی بنیاد (شرکت قیام) ۴۰ هکتار آن در اختیاز کشاورزان این منطقه است که با استفاده از پساب فاضلاب شاهین شهر وآب چند حلقه چاه در این اراضی فقط ذرت علوفه ای کشت می شود.

وی به این موضوع تاکید دارد که ۲۰۷ حلقه چاه زیر نظرجهادکشاورزی شهرگزاست که از طریق آب آن کشاورزان به کاشت خربزه ، هندوانه ،گندم ، جو و گنجداقدام می کنند. همچنین امسال از سوی مدیریت استان سه نوبت آب کانال زانیده رود به کشاورزان منطقه گزو گرگاب  در سطح ۳۵۰ هکتاراختصاص داده شد که کشاورزان اقدام به کشت گندم و جونمودند.

خدادوست افزود:سطح زیرکشت محصولات کشاورزی از طریق پساب در۱۰ سال قبل در حدود ۳۰۰ هکتار بود که در آن زمام گندم و صیفی کشت می شد امابا پیگیری های انجام شده در۳ سال اخیراین سطح کاهش یافت و اکنون تنها به ۴۰ هکتاروفقط به کشت ذرت علوفه ای رسیده است.به کشاورزان اخطار داده ایم که کشت محصولات صیفی با پساب آنان را از دریافت خدمات ، کود، سموم، و غیره محروم می کند به هیمن جهت نیز انگیزه ای از سوی کشاورزان این منطقه برای کشت محصولات صیفی با پساب وجود ندارد.

وی تاکید کرد: تاکنون گزارشی از آلوده بودن محصولات کشاورزی  در این منطقه گزارش نشده است اگر چه باید گفت عناصر سنگینی مانند(سرب وکادمیام) درپساب فاضلاب بسیار بالاست و امکان ذخیره شدن در محصولات را دارد و ما تاکید داریم که که هیچ محصولی چه خوراکی و چه دامی با پساب کشت نشود.

اما بهروز جمالی ، کارشناس مسئول تولیدات گیاهی مدیریت جهاد کشاورزی برخواربااشاره به استفاده کشاورزان منطقه حبیب آباد از پساب فاضلاب تصفیه خانه شمال و گشت محصولاتی چون ذرت وجو دامی درسطحی معادل ۲ هزار هکتار با نظارت فرمانداری؛شرکت آب منطقه ای و آبفا می گوید: اصلا در این منطقه کشت صیفی و میوه وجود ندارد .

وی گفت: به دلیل کمبود آب کشاورزان از پساب فاضلاب استفاده می کنند، و البته اثراتی از آلودگی محصولات علوفه ای که دام ها مصرف می کنند از سوی دامپزشکی و مرکز بهداشت استان گزارش نشده است.

 ** در شهرستان اصفهان مطلقا ازطریق پساب کشت سبزی و صیفی صورت نمی گیرد  

مسئول تولیدات گیاهی سازمان جهادکشاورزی شهرستان اصفهان نیز در مورد اراضی که در منطقه شمال شرق با اراضی گز و شاهین شهردر یک محدوده هستند که با استفاده از پساب به تولید محصول کشاورزی می پردازند گفت:بخشی ازپساب شاهین شهربه شرکت قیام(اراضی بنیاد) فروخته شده واز۷۵ درصد این اراضی که در بخش اصفهان است سطحی معادل ۶۰ هکتاراز طریق اب سه حلقه چاه و پساب فاضلاب به کشت ذرت علو فه ای و سورگوم اختصاص پیدا کرده است .

سید مجید رفع اجاع ، افزود:در این مزارع کشت صیفی جات مشاهده نکرده ایم و به کشاورزان نیز اخطار داده شده که برنج و صیفی کشت نکنند.البته پساب فاضلاب بار میکروبی بر روی محصول سورگوم ندارد و ما به کشاورزان توصیه های بهداشتی از این آب را داریم که به سلامت آن ها آسیب نرساند.

وی تاکید کرد: در منطقه حسین آباد اعظم (از تصفیه خانه شاهین شهر تا پل کاوه) نیز بخشی از ازاضی با پساب شاهین شهر آبیاری می شود که اکثریت کشت محصولات در این منطقه نیز ذرت علوفه ای است، با قاطعیت می گویم که در شهرستان اصفهان مطلقا ازطریق پساب کشت سبزی و صیفی صورت نمی گیرد.

بالاتر از خبر…………………………………..

آنچه در این گزارش حائزاهمیت است توجه به این موضوع است که مسئولان و متولیان حوزه آب بایستی به این نکته توجه کنند که درعصر حاضرو با کمبود و کاهش حوضه های آبخوان در استان اصفهان و فرو نشست هایی که بر اثر کاهش منابع زیر زمینی در حال رخ دادن است ، استفاده و بهینه سازی از پساب فاضلا ب ها در حد استاندارد باید در راس برنامه ها قرار گیرد تا کشاورزان و حتی بخش خانگی با استفاده از پدیده باز چرخانی اب که درهمه نقاط دنیا متداول است به تولید محصولات کشاورزی روی آورند و در این میان متولیان نخواهند و نگذارند که تولید محصولات کشاورزی از این استان رخت بندد؛ و نگذارند که آبی که باید در امورات بسیار مهم تر مورد استفاده قرار گیرد در زمینه های دیگر صرف شود.

  گزارش از : زهرا نصیری