فرهنگ قرآنی و سبک زندگی دینی بر پرهیز از اسراف در استفاده از نعمت های الهی دارد چنانچه می فرماید: “کلوا واشربوا و لاتسرفوا” بخورید و بیاشامید و زیاده روی در خوردن و آشامیدن نکنید. این توصیه بر خوردن و آشامیدن است حال اگر ما هم در خوردن و آشامیدن زیاده روی کنیم و به تعبیر عامیانه تا حلقوم تناول داشته باشیم در واقع اسراف کرده ایم که نه فقط خسران اقتصادی کرده ایم بلکه خسران سلامتی بر خود وارد ساخته ایم بنابراین اسراف در همه چیز مذموم و ناپسند است تا جایی که می فرماید: ” ان الله لایحب المسرفین” خدا اسراف کاران را دوست ندارد. اشتباه در اینست که نه فقط در پرکردن شکم زیاده روی می شود بلکه در پخت و پز هم زیاده روی می شود و بخش زیادی از مواد غذایی بلا استفاده دور ریز می شود براساس آمار سلانه ۳۵ میلیون تن مواد خوراکی دور ریز می گردد که می تواند سفره ۲۰ میلیون نفر را که در فقر مطلق به سر می برند رنگین کند و آنها را از کمبود غذایی و فقر نجات دهد و دغدغه این جمعیت بزرگ را در سیر کردن خود و فرزندانشان برطرف کند! راستی آیا این درست است که عده ای بریز و به پاش کنند و مواد خوراکی را نابود کرده به سطل های زباله بریزند و عده ای حسرت یک وعده غذای گرم و یا سیر خوردن داشته باشند؟ این نه با فرهنگ غنی اسلام سازگار است نه با فرهنگ ایران و ایرانی! چرا باید نعمت باشد اما به دست نیازمندش نرسد و کفران نعمت صورت گیرد؟ دور ریز و ریختن غذا و مواد خوراکی در سطل زباله کفران نعمت نیست؟ چرا باید عده ای برای یافتن قطعه نانی و کمی میوه از تاریکی شب استفاده کنند که کسی آنها را نشناسد و از اطراف و اکناف مثلامیوه فروشی ها میوه های غیرقابل فروش را بگردند تا شاید میوه ای قابل خوردن بیابند یا در اطراف رستوران‌ها و حتی سطل های زباله و … بگردند تا از غذاهای دور ریخته شده آنچنانی استفاده کنند؟ این فاصله طبقاتی کی و چگونه باید از جامعه رخت بربندد؟ این فقر چه موقع باید بر طرف و یا به حداقل برسد؟ چه کسی باید برای برقراری عدالت پول و سرمایه و اقتصاد مردم و معیشت جامعه برنامه ریزی کندو این فقر رنج آور را ریشه کن کند؟ و فاصله نامیمون طبقاتی را به اعتدال برساند؟ ۲۵ تا ۳۵ میلیون تن؛ این عدد بنا بر آمار رسمی میزان دور ریز موادغذایی در کشورمان را نشان می‌دهد؛ رقمی که بر اساس محاسبات انجام شده معادل غذای حدود ۲۰ میلیون نفر است، اما راهی سطل زباله می‌شود. روی دیگر این سکه، اما آمارهای مرتبط با فقر مطلق در کشورمان است؛ آماری که نشان می‌دهد نزدیک به ۱۰ تا ۱۲ درصد مردم کشورمان زیرخط فقر مطلق و حدود ۳۰ درصد از آنها زیرخط فقر نسبی هستند. به عبارت دیگر درآمد حدود ۹ میلیون نفر از افراد جامعه کفاف آن را نمی‌دهد تا تغذیه مناسبی داشته باشند، نابرابری‌های اجتماعی موجب شده تا سهم غذایی این افراد توسط گروه دیگری از افراد جامعه دور ریخته شود، اما به آنها تعلق نگیرد. در این شرایط اما متاسفانه شاهد مهمانی‌های پر زرق و برق، رستوران‌های گرانقیمت بالای شهری، هتل‌ها، مراسم‌های رسمی آنچنانی هستیم که نه فقط از طرف سرمایه داران و مرفهین بی درد جامعه که از سوی برخی سازمان‌های دولتی و غیردولتی برگزار می شود و کسی هم نیست سوال کند چرا از بیت المال اینهمه حیف و میل می شود. گویی تجمل گرایی و اشرافیگری تبدیل به امری عادی شده و به یک ارزش تبدیل شده است. بی تردید در پشت صحنه تمام این جشن‌ها، مهمانی‌ها، سفره‌های رنگین،! اسراف و دور ریختن غذای ده‌ها و صدها نفر افراد گرسنه‌ای است که قربانیان نابرابری اجتماعی هستند. ساختار نامناسب اجتماعی و اقتصاد بیمار جاری در جامعه ما موجب شده تا در یک طرف جامعه شاهد تجمع ثروت‌های بادآورده و در سمت دیگر شاهد تجمع فقر و فلاکت باشیم؛ موضوعی که در نهایت موجب می‌شود تا درصد قابل توجهی از جامعه در فقر زندگی کنند و حداقل‌های تغذیه‌ای را داشته باشند و در یک سوی دیگر بی رحمانه حیف و میل و ریخت و پاش شود؟ روی دیگر سکه اینکه به تبع این حیف و میل چند در صد آب شیرین کشور، چند درصد زمینهای کشاورزی و کود و …از بین رفته خواهد شد سر به فلک می گذارد. بارها مسئولان قول و وعده داه اند که فقر مطلق را ریشه کن خواهند کرد اما کی و چگونه؟ تا چه زمانی باید در انتظار چنین روزی بود؟ آنچه عیان است اینکه تورم افسار گسیخته همچنان سفره مردم را کوچکتر می کند و محرومیت های جدید ارمغانش است؟ واقعیت اینست که اگر همه دستگاهها و نهادهای دولتی و خصوصی عزم نکنند و قشر مرفه جامعه نیز با این سیاست همراه نشوند این وعده به درستی عملی نخواهد شد بنابراین انتظار می رود دولت در گام اول خود را در یابد و از هرگونه اسراف پیشگیری کند که البته شرایط تا حدی به سمت اصلاح پیش می رود. از طرفی مردم در عملکرد خود در این رابطه تجدید نظر کنند و به فرهنگ اصیل اسلامی که راه و روش نیاکان ما و تاکید فرهنگ دینی ماست روی آورند. امروز حدود یک دهک مردم کشوردر فقر مطلق به سر می‌برند که آمار نگران کننده ای است گرچه این آمار رسمی و خوشبینانه است و الا شاید آمار واقعی چیز دیگری باشد. به هر حال در کشور اسلامی حتی آمار کم و ضعیف فقر مقبول نیست و باید که همه مردم در این راستا قرار گیرند و برای حل این معضل دردآور دست به دست هم داده شود و سفره فقر برچیده شود. تردیدی نیست که اگر دولت و سایر قوا بتوانند شعار سال یعنی مهار تورم و رشد تولید را به درستی محقق کنند گام اصلی در جهت فقر زدایی برداشته شده است و امید به حرکت به سمت رفع فاصله طبقاتی خواهد بود.
مظفر حاجیان