به گزارش پایگاه خبری ربیع، بی شک تورم ریشه بسیاری از انحراف ها و کج روی های فردی و اجتماعی است. همچنان که عامل مهمی در ایجاد و ثبات روابط اجتماعی به خصوص نزدیکان و بستگان افراد به شمار می رود؛ چرا که هرگاه افراد فقط به فکر حل مشکلات زندگی خویش باشند فرصتی برای دیدار آشنایان و با خبر شدن از احوال آنان و نیز برطرف کردن مشکلات یکدیگر ندارند و این نتیجه ای چون تن‌ها شدن افراد و از بین رفتن نشاط و شادابی و امید را به دنبال دارد، از این رو مقابله با تورم یکی از وظایف اصلی حاکمان و دولتمردان است. برای رفع این مشکل اقتصادی باید عواملی را مورد توجه قرار داد. اولین و مهمترین عامل کنترل قیمت ها است. کنترل قیمت ها؛ گران فروشی و بالا بردن قیمت ها از سوی فروشندگان، دلالها و واسطه های بی رحم و احیانا نفوذیهای مغرض قدرت خرید بسیاری از افراد را کم می کند. کنترل قیمت ها و متعادل کردن آن ها از سوی مسؤولان امر، رضایتِ بخش وسیعی از افراد جامعه را در پی دارد. امیرالمؤمنین (علیه السلام) در این زمینه به مالک اشتر هشدار میدهد: … وَلیَکُن البیعُ بیعاً سمحاً: بموازین عدلٍ، و أسعارٍ لا تُحْجِفُ بالفریقین من البائع والمبتاع…؛ باید خرید و فروش در جامعه اسلامی به سادگی و با موازین عدالت انجام گیرد، با نرخ هایی که بر فروشنده و خریدار زیانی نرساند.
امام (علیه السلام) به هنگام نظارت بر بازار، از قیمت ها می پرسید: ابی الصهبا میگوید: علی (علیه السلام) را دیدم که در شط الکلاء، از قیمت ها پرسش میکرد. علاوه بر این فردی را به عنوان ناظر بر بازار معین کرده بود،که در بازار رفت و آمد می نمود و بازاریان را از اجحاف به مردم و غلّ و غش و کلاهبرداری در معامله، بر حذر میداشت.
نکته و عامل دومی که بسیار تاثیر گذار است و باید مورد توجه قرار گیرد برخورد با محتکرین است. احتکار از جمله آفت های جدّی اقتصاد جامعه و از عوامل سایش و کاهش قدرت خرید و تأمین مایحتاج مردم است. امیرالمؤمنین (علیه السلام) با محتکران به جد و با قاطعیت برخورد می نمود و در صورت اصلاح نشدن، آن ها را تنبیه می کرد و اجناس احتکارشده به دست آن ها را کشف و ضبط می نمود. و امروز این محتکران بسیارند که باید برخورد شوند تا با ایجاد کمبود مصنوعی مردم را نچاپند و موجبات تورم و گرانی را فراهم نکنند. امام علیه السلام کارگزاران خویش را نیز در مقابله با این عمل ناپسند تشویق می فرمود: بدان که در میان بازرگانان، کسانی هم هستند که تنگ نظر و بد معامله و بخیل و احتکار کننده اند که تن‌ها با زورگویی به سود خود می اندیشند و کالا را به هر قیمتی که می خواهند می فروشند که این سودجویی و گران فروشی برای همه افراد جامعه زیان بار، و عیب بزرگی بر زمامدار است. پس از احتکار کالا جلوگیری کن که رسول خدا (صلیالله علیه و آله) از آن جلوگیری می کرد… کسی که پس از منع تو احتکار کند، او را کیفر ده تا عبرت دیگران شود، امّا در کیفر او اسراف نکن. و بلاخره نکته مهم حمایت از تجار و صاحبان دست پاک و خدوم جامعه است که می تواند بازار را از لوث وجود زالو صفتان پاک کند. اگر این قشر از اجتماع تحت نظارت و حمایت نظام نباشند، ممکن است موجب بالا رفتن قیمت ها بشوند. امام باقر (علیه السلام) میفرماید: به درستی که علی (علیه السلام) به فرماندهان لشکرها می نوشت: شما را به خدا سوگند، مبادا کشاورزان از جانب شما، مورد ستم واقع شوند. و نیز خطاب به مالک اشتر فرمود: سپس سفارش مرا به بازرگانان و صاحبان صنایع بپذیر و آن ها را به نیکوکاری سفارش کن. بازرگانانی که در شهر ساکنند، یا آنان که همواره در سیر و کوچ کردن می باشند و بازرگانانی که با نیروی جسمانی کار می کنند، چرا که آنان منابع اصلی منفعت، و پدید آورندگان وسایل زندگی و آسایش، و آورندگان وسایل زندگی از نقاط دور دست و دشوار می باشند، از بیابان ها و دریاها، و دشت ها و کوهستان ها، جاهای سختی که مردم در آن اجتماع نمی کنند، یا برای رفتن به آن جاها شجاعت ندارند. و البته حذف واسطه ها و دلال ها در رسیدن محصولات تولیدی به دست مصرف کنندگان یکی از راه های مهم کاهش تورم است. دست به دست شدن محصولات از تولید کننده به مصرف کننده باعث بالا رفتن قیمت ها می شود و سود بیشتر نصیب دلاّل ها می گردد، و ضرر این فرایند برای تولید کننده و مصرف کننده است. تذکر این نکته ضروری است که تورم یکی از مباحث دقیق علمی اقتصادی است که پرداختن به آن از عهده این مقال خارج است اما کارگزاران دولت مردمی باید فکری در کوتاه مدت داشته باشند و صد البته که با برنامه میان مدت و بلند مدت باید کشور و نظام اقتصادی نابسامان امروز را سامان بخشند و مردم را در ریل نشاط اقتصادی قرار دهند. تورم چهل و چند درصدی سفره مردم را نشانه رفته است و رنجش مردم را روز به روز زیادتر می کند که نیازمند چاره اندیشی فوری است.
مظفر حاجیان