به گزارش پایگاه خبری ربیع، اساساً ارتباط با همسایگان برای هرکشوری از اولویت های سیاست خارجی است و این تعاملات دیپلماتیک زمینه ساز گسترش روابط تجاری، فرهنگی، ورزشی، علمی و… می شود. این اهمیت به گونه ای است که بعضاً وضعیت داخلی همسایگان، می تواند نقش بسزایی در چیدمان سیاست های دیگرکشورها داشته باشد.

ایران نیز به سبب موقعیت ویژه در خاورمیانه و به لحاظ مرزهای خاکی و آبی، همسایگان متعددی را در اطراف خود دارد. اما این گستردگی مرزی با توجه به مناسبات مختلف همسایگان با قدرت های جهانی و کشورهای فرامنطقه ای، بعضاً اختلافاتی را میان تهران و دیگر دولت های همسایه به وجود آورده است.

حال با بازگشت دور اول تحریم ها از نیمه ماه جاری برخی از این همسایگان همراهی خود را با ایالات متحده در تحریم ایران اعلام داشه اند و برخی هم حمایت های خود را در جهت ادامه همکاری با ایران نشان داده اند. اما نکته اساسی در خصوص همکاری همسایگان با ایران این است که در طول ۴ دهه گذشته این کشورها در نوعی برزخ دیپلماتیک و بلاتکلیفی سیاسی در همکاری با ایران به سر برده اند. چرا که نوع روابط و بعضاً تنش ها میان ایران و قدرت هایی همچون آمریکا، موجب بروز محدودیت ها و تحریم هایی گردیده، که اجازه مراودات عادی همسایگان با تهران را نمی دهد. با این حال این روابط به طور متناوب برقرار مانده و گاهی گرم و گاهی سردتر شده است.

اکنون نیز به سبب بازگشت تحریم ها و مشخص نبودن تکلیف جامعه جهانی با وضعیت ایران و آمریکا ،همسایگان نیز در یک بلاتکلیفی به سر می برند. چرا که از یک سو آمریکا از برجام خارج شده اما در دیگر سو ۱+۴ کماکان متعهد به توافق هسته ای اند. لذا می بینیم که برخی کشورها نظیر پاکستان و ترکیه به همکاری با ایران در دور اول تحریم ها (البته تا کنون) چراغ سبز نشان داده اند و برخی هم مانند کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس و اخیرا هم عراق همراهی خود را با کاخ سفید اعلام داشته اند.

اما نکته بسیار مهم برای ما، ضرورت احتیاط در روابط با همسایگان در فصل حاضر است. به عبارت واضح تر اگر امروز کشور یا دولت هایی ادعای همکاری با ایران در دوران تحریم را دارد، به دلایلی کاملاً جدا از سطح روابط و تعاملات با ایران است. به عنوان مثال چراغ سبز آنکارا در همراهی با ایران، نوعی تقابل سیاسی با آمریکاست که اکنون با ترکیه تنش جدی پیدا کرده است.سیاست های ترکیه نشان داده که همراهی با تهران در شرایط کنونی موقتی است و هر گاه ضرورت میدان تحولات اقتضا کند چرخش مواضع خود را به سمت کاخ سفید خواهد داشت.

همچنین درمورد پاکستان نیز باید اذعان داشت که با تغییر کابینه در اسلام آباد، هنوز ثبات سیاسی حاکم نشده است و این قبیل ایستادگی درمقابل امریکا و عدم تمکین دربرابر تحریم ها، به سبب تعمیق روابط با ایران نیست، چراکه صرفاً نوعی نمایش قدرت برای گرفتن امتیاز بیشتر برای رایزنی با مقامات آمریکایی قلمداد می شود.

دراینجا نمی توان بحث بدبینی یا خوش بینی را مطرح کرد، چرا که عالم سیاست، عرصه واقعیت ها و عملکردهاست. لذا آنچه تاکنون درادوار مختلف تحریم ها علیه ایران مشاهده کرده ایم، چرخش همسایگان از همراهی با ما، و حرکت در راستای سیاست های آمریکا بوده است.

به نظر می رسد در این شرایط همسایگان در دوره گذار از دور اول تحریم ها که از نیمه دوم مردادماه شروع شده و تا آغاز تحریم های ثانویه ادامه دارد، از یک سو سعی دارند از بازار آشفته ایران کمال استفاده را ببرند و از دیگر سو نیز به دنبال استفاده از برگ روابط خود با تهران در امتیازگیری از واشنگتن هستند.این نکته بسیار مهم است که اجازه ندهیم در بازی دیپلماسی که در بستر منافع و اهداف کشورها طرح ریزی و تعریف شده است، ایران به برگ برنده همسایگان در جهت بهره برداری های سیاسی منطقه ای و یا فرامنطقه ای با آمریکا بدل شود.