به گزارش پایگاه خبری ربیع،باید بتوانیم، شهرمان را؛ بهتر از گذشته بسازیم و این رویداد مهم ، زمانی اتفاق می‌افتد که با چشم اندازی وسیع در مدیریت شهری،نیازها را شناخته و برای آن برنامه ریزی مدونی داشته باشیم. برنامه هایی که انسان محور است و مهندسی شهرسازی را بر اساس توزیع متوازن خدمات، عدالت شهری و یکپارچگی در مدیریت شهری و ارتقای وضعیت اجتماعی ترسیم می کند.
در این فرآیند، نگاهی کارشناسانه و تخصصی به طرح ها و پروژه های عمرانی و خدماتی وجود دارد و توسعه بر مبنای مدیریتی آگاهانه،ارتقای فرهنگ شهروندی، صیانت از ارزشها و توجه به هویت فرهنگی شکل می‌گیرد.
در رویکرد شهرسازی مدرن،این،شهروندان هستند که در توسعه شهری سهیم می شوند و تغییرات و تحولات را رقم می زنند و البته در مسیر توسعه و آبادانی، برای بافت اصیل، کهن و عناصر ارزشمند تاریخی نیز ارزش و بهای فراوانی قائل اند.
شهرها می توانند در مقیاس جغرافیایی محدود خود بر مبنای استانداردها و شاخصه های بین المللی، رشد و توسعه پیدا کنند و تبدیل به جهان شهر شوند،چنین شهرهایی در همه ابعاد عمرانی، اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی، گردشگری و… رشد پیدا می کنند و زیرساختهای پیشرفته ای در آن طراحی می شود و طیفی از امکانات و ظرفیت ها، شهر را به برندی جهانی مبدل می سازد.
کلان شهر قم، با پیشینه ای تاریخی، فرهنگی و دینی، در سالهای اخیر، عمران و آبادانی های زیادی را پشت سر گذاشته و همچنان در مسیر توسعه و تحول در حرکت است، امروز نیز همه ما وظیفه داریم، شهرمان را بهتر از گذشته بسازیم و این امر بدون در نظر گرفتن سهم مشارکت های مردمی در توسعه، امکان پذیر نیست.
این شهر در طول تاریخ با فراز و فرودهای بیشماری روبرو بوده است و گاه در گیر و دار حملات و هجوم‌های متعدد، بارها تخریب شده و یا در برهه ای از تاریخ نیز، مسیر آبادانی پیموده است و امروز این شهر را به عنوان «پایتخت مذهبی ایران و قطب فرهنگی» می شناسند و آن را جهان شهری شیعی می دانند.
قم، بر اساس نظریه باستان شناسان،پیشینه ای ۷ هزار ساله دارد و برخی از کاوش های باستانی نیز قدمتی ۱۰ هزار ساله را برای این شهر نشان می دهد.
قم، در گذشته به دلیل قرار گرفتن در مسیر راه ابریشم، اهمیت تجاری نیز داشته است و وجود کاروانسراهای متعدد در اطراف شهر، تردد تجار و بازرگانان زیادی را در این مسیر نشان می دهد و این شهر، بخشی از شاهراه اتصال جهان کهن به شمار می رفته و نام قم در جرگه شهرهایی است که در شاهنامه فردوسی سه بار از آن یاد شده است.
این شهر با عناوینی چون حرم اهل بیت(ع)، شهر علم، دارالموحدین و شهر کریمه اهل بیت(س) نیز شناخته می شود، در واقع آنچه در معرفی این شهر بیش از همه رخ می نمایاند، حدیثی از امام صادق(ع) است که قم را حرم اهل بیت(ع) می داند و از حضور با برکت حضرت فاطمه معصومه(س) در این شهر و شفاعت شیعیان در روز قیامت، توسط این بانوی بزرگ خبر می دهد.
وجود بارگاه حضرت معصومه(س) در قم، برکات و آبادانی های زیادی به وجود آورد تا جایی که در برخی از دوران های تاریخی به ویژه در قرن هشتم و نهم هجری قمری، مورد توجه اندیشمندان و حتی حاکمان و امیران قرار می گیرد و همین امر تا حدی مانع از ویرانگری در قم بوده است.
قم؛ این شهر تاریخی، مهد علم و دیانت یکی از مهاجرپذیرترین شهرهای ایران است و در میان شهرهای پرجمعیت کشور، رتبه هفتم را دارد و دومین شهر زائرپذیر کشور نیز به شمار می رود. شهری که در دوران حاکمیت طاغوت، مورد خشم، غضب و غفلت واقع شد و از سوی سردمداران، به دلیل جایگاه معنوی‌ای که داشت از امتیازات عمرانی و شهری محروم ماند و حاکمان روی خوشی به این شهر و مردم آن نشان ندادند و به واسطه چنین نگرش هایی بود که قم، نتوانست در دوران استبداد به رشد و شکوفایی عمرانی برسد و اگر حرکت های ارزشمند علما و مراجع در سنت حسنه وقف نبود، این شهر قبل از انقلاب نیز از امکاناتی چون بیمارستان، مراکز درمانی، خدماتی، تعدادی از پروژه های عمرانی و برخی از آبادانی ها محروم می ماند.
بعد از انقلاب، علی رغم مشکلات اقتصادی در کشور،جنگ ۸ ساله و تحریم های پی در پی، قم نیز همچون دیگر شهرهای کشور به توسعه و پیشرفت قابل توجهی دست یافت و امروز نیز به عنوان یک کلانشهر، تحولات مهمی در مدیریت شهری را پشت سر گذاشته است.
قم در سال ۷۵ به استان تبدیل شد و بخش عظیمی از تحولات بعد از دهه ۷۰ در قم شکل گرفت، البته از همان ابتدای انقلاب، تلاش شد نقش های کلیدی و مسئولیت ها در حوزه عمران در قم، به دست افراد انقلابی و جهادگر بیافتد تا بتوانند کمبودها و مشکلات را رفع کنند، اما جنگ تحمیلی و فشارهای حاصل از تحریم در دهه های ۶۰ و ۷۰، همچنان عقب ماندگی هایی را برای این شهر رقم می زد.
به طور کلی سکان عمران و آبادانی شهرها بر عهده شهرداری هاست، در قم نیز شهرداری سابقه ای ۹۳ ساله دارد و در هفدهم فروردین سال ۱۳۰۵ به صورت رسمی تاسیس شد و تاکنون ۵۸ شهردار عهده دار مسئولیت‌های عمرانی و خدماتی برای قم بوده اند. پس از انقلاب شهرداری به طور جدی تر در جهت عمران و سازندگی شهر،گام برداشت و شهرداران متعددی این مسئولیت را تا به امروز بر عهده گرفتند.
شورا نیز که وظیفه ای مهم در انتخاب شهردار، تصویب بودجه و نظارت بر عملکرد شهرداری ها دارد که در قم همزمان با کشور در سال ۷۷ اولین شورای اسلامی شهر شکل گرفت و اعضای آن به عنوان نمایندگان مردم، تا حد زیادی در پیشبرد و اهداف عمرانی و مدیریت شهری اثرگذار بودند.
البته مدیریت شهری قم در طول این سالها با نواقص و ایراداتی همراه بود اما شهرداری ها تلاش کردند از طریق معاونت های مختلف در حوزه برنامه ریزی و سرمایه انسانی، حمل و نقل و ترافیک، خدمات شهری، شهرسازی و معماری و فنی و عمرانی به رسالت خود بپردازند و در آبادانی و عمران شهر سهیم باشند و در جهت بهسازی و نوسازی و زیباسازی شهر قدم بر دارند.
همچنین اعضای شورای اسلامی شهر قم در کنار شهرداری ها با تخصص و کارآمدی لازم به تصویب مصوبات می پرداختند و با آرای خود و تصمیماتی تلاش در توسعه و آبادانی منطقی قم داشتند که البته در دوره هایی با ضعف ها و کاستی هایی نیز همراه بود. هر چند در این عرصه بهترین طرح ها و پروژه های عمرانی و سازندگی در شرایطی شکل گرفته که میان شهرداری و شورا، همراهی و هم افزایی وجود داشت و سیاسی بازی و جناحی گرایی، خدمت و عمران را به حاشیه نمی برد و راه را به بیراهه مبدل نمی کرد.
قطعا مدیریت شهری و مهندسی شهرسازی باید به گونه ای رقم بخورد که حسی خوب و زیبا، از زندگی در شهر داشته باشیم، در این راه مدیرانی موفق هستند که از مشارکت های مردمی و سرمایه های اجتماعی در جهت عمران و آبادانی استفاده می کنند.وقتی مردم شهر، نتیجه مشارکت های خود را در آبادانی و توسعه با شفافیت کامل رصد می کنند، آن ها نیز با دل و جان هزینه ها را بر عهده می گیرند و هنگامی که دانش و تجربه مدیران را راهگشای رفع بسیاری از مشکلات شهری بدانند، اعتمادشان، بیش از گذشته جلب خواهد شد و چه سرمایه ای بالاتر از اعتماد مردمی می تواند مدیریت شهری را ساماندهی کند؟
تخصص و دانش و استفاده از تجربیات سازنده نیز از جمله سرمایه های گرانقدری است که به عمران و توسعه، سمت و سو می دهد. هر چند نیروهای بومی که دارای تخصص کافی باشند بهتر می توانند نیازها را مورد توجه قرار دهند ولی انتخاب شهردار از خطه اصفهان در قم در سال ۹۴ که از نیروهای متخصص و البته غیر بومی به شمار می رود نشان داد که می توان از ظرفیت های داخل استان در کنار نیروهای غیر بومی نیز استفاده کرد و تجربیات دیگر کلان شهرها را به کار گرفت و تحول ایجاد کرد.
دکترسقائیان نژاد در برهه ای از مدیریت شهری اصفهان، موفقیت های بزرگی را به ثبت رساند و در برخی از طرح ها، اصفهان به عنوان الگوئی در مدیریت شهری به شمار می رفت و حال هنر مدیریت شهری وی در قم،تا حدی گره های کور را گشود و به وضعیت شهر سامان، بخشید و علی رغم انتقادهایی که وجود داشت تا حد زیادی اقدامات راضی کننده ای در اتمام برخی از پروژه ها صورت داد.
وی با این شعار که نباید جلوی پیشرفت شهر را گرفت، وارد مدیریت شهری قم شد و ثابت کرد بسیاری از شائبه ها و نگرانی ها، پایه و اساسی نداشت و وی به پشتوانه تخصص اش تلاش کرد با مصونیت از زد و بندهای سیاسی و گرایش های جناحی، به شهر قم،خدمت کند.
بی شک شهر؛ بزرگترین نماد تمدن بشری است که شهروندانش انتظار آرامش و رفاه و توسعه دارند و می‌خواهند با در نظر گرفتن هویت شهری که برگرفته از فرهنگ و تمدن است به رشد و تعالی دست یابند و مردم قم نیز چنین انتظاری از مدیران شهری در پیشبرد اهداف دارند.
به لحاظ عمرانی، قم با کمی ها و کاستی هایی مواجه است و گاه برخی از پروژه های زیربنایی، به آرامی در حرکت اند و انتظار می رود تحولات با سرعت بیشتری،این شهر را به نقطه مطلوب برساند و مدیران شهری با نگاهی جهادی و البته تخصصی و موشکافانه تر به گسترش روزافزون شهر،جهت بدهند و موانع موجود در تحقق اهداف را به درستی رفع کنند.
همچنین با توجه به جایگاه قم و زائرپذیری آن، انتظار می رود از تمامی شاخصه ها و مولفه ها در مدیریت شهری و توسعه متوازن شهر استفاده شود تا علاوه بر رفاه شهروندان، زائران نیز در جوار بارگاه کریمه اهل بیت(س) احساس آرامش داشته باشند و با خیالی آسوده وارد شهر و با خاطره ای خوب رهسپار شهر و دیار خود شوند.