به گزارش پایگاه خبری ربیع، یکی از حکمت‌ها و اسرار غیبت و پنهان‌زیستی امام مهدی (عج)، امتحان و آزمایش انسان‌ها به خصوص شیعیان است. آنان در این ابتلا و آزمون، باید پایبندی و باور عمیق خود به مهدویت و میزان اخلاص و علاقه خود را نشان دهند.
در غیبت امام مهدی (عج) شباهت‌هایی به سایر پیامبران وجود دارد؛ به‌ویژه آنکه آنها نیز دارای غیبت کوتاه‌مدت یا طولانی بودند. خداوند همان‌طور که با غیبت پیامبران، امت آنان را آزمایش کرده است؛ می‌خواهد امت اسلامی را نیز بیازماید و شاید این برابری طول غیبت خاتم‌الاوصیا با غیبت مجموع پیامبران، برای این باشد که می‌خواهد این امت را با آزمایش‌هایی سخت‌تر از آزمون آنها، بیازماید.
از روایات مختلف، به دست می‌آید که مؤمنان در دوره غیبت، گرفتار آزمایش‌های بزرگی خواهند شد؛ چنان‌که امت‌های قبلی نیز دچار آزمون‌ها و ابتلاهای مختلفی بودند.
«أَحَسِبَ النّاسُ أَنْ یُتْرَکُوا أَنْ یَقُولُوا آمَنّا وَ هُمْ لا یُفْتَنُونَ.» «وَ لَقَدْ فَتَنَّا الَّذِینَ مِنْ قَبْلِهِمْ فَلَیَعْلَمَنَّ اللّهُ الَّذِینَ صَدَقُوا وَ لَیَعْلَمَنَّ الْکاذِبِینَ»(سوره عنکبوت /۳ و ۲) «آیا مردم گمان می‌کنند، همین‌که به زبان بگویند ایمان آوردیم، دست از سر آنها برمی‌داریم و آزمایش نمی‌شوند؟ مردمی را که قبل از ایشان بودند نیز آزمودیم و خداوند می‌داند که چه کسانی راست‌گو و چه کسانی دروغ‌گویند و در امتحان درست یا نادرست از آب درآیند.»
ازآنجایی‌که غیبت طولانی می‌شود، عده‌ای از مردم دچار تردید، حیرت و…می‌شوند و از باور به ظهور منجی موعود، برمی‌گردند؟! حیرت و سرگردانی از ابتلاها و آسیب‌های دوران غیبت است؛ امام عسکری (ع) فرمود: «بدانید که فرزندم غیبتی خواهد داشت که نادانان، در آن دچار سرگردانی می‌شوند؛ و آنها که برای ظهورش از پیش خود وقت تعیین می‌کنند، به دروغ‌گویی می‌افتند.»
گمراهی و ضلالت آسیب دیگری از دوران غیبت است؛ یعنی در این دوران، عده‌ای از مردم از مسیر حق برگشته، دچار انحراف و گمراهی می‌شوند و از هدایت‌های الهی بازمی‌مانند، پیامبر اکرم صلی‌الله علیه و آله فرموده است: «برای او غیبت و برای امت حیرتی خواهد بود که خیلی‌ها در آن دوران گمراه خواهند شد.»
یکی از ابتلاها برگشت از اعتقاد به مهدویت است؛ امام رضا علیه‌السلام از پدران بزرگوارش از امام علی علیه‌السلام نقل می‌کند: «در دوران غیبت جز دین‌داران ناب که یقین در جانشان رسوخ کرده و خداوند از آنان بر ولایت ما پیمان گرفته و ایمان در جانشان ثابت کرده و به دم الهی یاری‌شان نموده است کسی بر اعتقاد خود، استوار نخواهد ماند.»
قساوت و تیره شدن دل‌ها نیز آسیب مهم دیگر است؛ «به جهت طولانی شدن غیبتش، دل‌ها سخت و تیره می‌شود و جز آنها که خداوند ایمان به او را در قلوبشان نشانده و به دم الهی یاری‌شان کرده است، کسی دیگر بر اعتقاد او باقی نماند.» (اثبات الهداه، ج ۳، ص ۴۷۸ ح ۲۰)
در حدیث است که حفظ ایمان در دوره غیبت بسیار دشوار است؛ شدت‌ها و پیشامدهای ناگوار و تحوّلاتی که روی می‌دهد، مردم را زیر و رو کرده و حفظ ایمان و استقامت در این راه را دشوار می‌سازد و ایمان افراد در مخاطرات سخت واقع می‌شود!
امام باقر علیه‌السلام فرموده است: «بعد از غیبت و حیرت ظاهر می‌شود؛ در این دوران تنها کسانی بر دین خود ثابت می‌مانند که در ایمان خود، مخلص و با روح یقین همراه باشند و آنان کسانی‌اند که خداوند از آنها درباره ولایت ما پیمان گرفته و در دل آنها، ایمان را مستقر ساخته و آنها را با روحی از خود تأیید کرده است.»
کمبودها و نارسایی‌های زندگی؛ یکی دیگر از امتحانات مردم در عصر غیبت و ابتلائات شدید آنان، گرانی، کسادی، مرگ‌ومیر، جنگ‌ها، کمی محصولات کشاورزی، دچار شدن به پادشاهان ستمگر و… است.
امام صادق علیه‌السلام خطاب به محمد بن مسلم فرمود: «پیش از قیام قائم (عج)، نشانه‌هایی است که خداوند آنها را ظاهر خواهد ساخت».
محمد بن مسلم پرسید: آنها چیست؟ فرمود: خداوند آنها را چنین بیان فرموده است: «وَ لَنَبْلُوَنَّکُمْ بِشَیْءٍ مِنَ الْخَوْفِ وَ الْجُوعِ وَ نَقْصٍ مِنَ الْأَمْوالِ وَ الْأَنْفُسِ وَ الثَّمَراتِ» (سوره بقره/۱۵۵)
اختلاف و تبرّی از همدیگر؛ یکی از آسیب‌های فراروی جوامع اسلامی در این دوران خواهد بود، امیر مؤمنان علی علیه‌السلام فرموده است: «چه بر شما خواهد گذشت وقتی امام هدایتگر و نشانه حق را به چشم نبینید؟ گروهی از گروه دیگر بیزاری می‌جویید.»
با توجه به این آسیب‌ها و چالش‌ها، روشن می‌شود که در عصر غیبت، امتحان و آزمون انسان‌ها بسیار دشوار است و آنان باید از این مراحل سخت و طاقت‌فرسا عبور کنند و میزان پایبندی، باورمندی، بردباری و استقامت خود را نشان دهند.
به‌یقین در دورانی که احتمال سرگردانی، گمراهی، تردید و برگشت از اصل مهدویت، قساوت و دل‌مردگی، بی‌اعتمادی به آموزه‌های دینی، انحراف فسادگری، هواپرستی، مشکلات و کمبودهای زندگی، اختلافات و دشمنی‌ها، دروغ‌گویی و ناراستی، ضعف و سستی در دین‌داری و…بیشتر از هر عصری وجود دارد؛ باید متدینان و یکتاپرستان در اعتقاد خود به منجی موعود، استوار و پابرجا باشند و از این آزمون سخت، سربلند بیرون آیند.
بر این اساس است که پیامبر اکرم صلی‌الله علیه و آله فرمود: «…کسانی که در دوره غیبت حضرت مهدی (عج) بر اعتقاد به او استوار هستند، از کبریت احمر نایاب‌ترند. جابر بن عبدالله انصاری بلند شد و گفت: ای رسول خدا! آیا فرزندت قائم غیبت خواهد کرد؟ فرمود: آری به خدا قسم.»
«وَ لِیُمَحِّصَ اللّهُ الَّذِینَ آمَنُوا وَ یَمْحَقَ الْکافِرِینَ»(سوره آل‌عمران/۱۴۱) «خداوند مؤمنان را جدا می‌آزماید و کافران را از میان برمی‌دارد.»
مظفر حاجیان