پایگاه خبری ربیع/
ن وَ الْقَلَمِ و…
چهاردهم تیرماه، روز قلم را به همه نویسندگان سختکوش و متعهد و قلم‌فرسایان دنیای مکتوب ماندگار تبریک و تهنیت می‌گوییم. قلم، زبان دوم جامعه بشری است. قلم، زبان عقل و معرفت و احساس هریک از انسان‌ها و بیان‌کننده اندیشه و شخصیت کسی است که آن را دست بگیرد و با آن اندیشه‌هایش را به رشته تحریر درآورد. تمامی ابعاد رشد و پیشرفت، پیروزی و آرامش و معرفت و شناخت جامعه بشری، ریشه در قلم دارد. قلم، رمز ماندگاری تجربه‌های تلخ و شیرین و علوم و دانش‌های انسانی است که آنها را در اختیار آیندگان قرار می‌دهد تا انسان‌ها از یک سوراخ یک‌بار بیشتر گزیده نشوند و راه رفته دیگران را با هزینه سنگین نپیمایند؛ بلکه چراغ راهشان قرار دهند و چشمشان به ادامه راه باشد. به‌واقع، قلم، ماندگارترین معجزه و تأثیرگذارترین ابزار در پهنه جغرافیای عالم و عمیق‌تر از هر ابزار دیگری برای پیام‌بری و پیام‌آوری است،
قلم، رمز جاودانگی است. اینکه خداوند در قرآن به قلم قسم یاد می‌کند، گویاترین شاهد بر شرافت و قداست آن است: «ن وَ الْقَلَمِ وَ ما یَسْطُرُونَ»؛ «سوگند به قلم و آنچه نویسند.» در جایی که خداوند، صاحب هستی به آفریده‌ای از آفریده‌های خود قسم یاد می‌کند، بشر در چه جایگاهی می‌تواند از ارج و منزلت آن سخن براند؟ در نخستین ارتباط وحیانی رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله با مبدأ هستی در غار حرا، سخن از قلم به میان می‌آید؛ تا جایی که خداوند خود را این‌گونه معرفی می‌کند: «الَّذی عَلَّمَ بِالْقَلَمِ»؛ «آن‌که با قلم آموخت»؛ اما فلسفه وجودی قلم و نگاشتن، برقراری ارتباط میان مکتب‌ها، آموختن تجربه‌ها و تعالی اندیشه‌هاست. حضرت امیرمؤمنان علی علیه‌السلام می‌فرماید: «قلم تو، رساترین و گویاترین چیزی است که از سوی تو سخن می‌گوید.» براساس این روایت، قلم، شیواترین و بهترین ابزاری است که در هر برهه‌ای از زمان می‌تواند رسالت خود را انجام دهد و شخصیت و اندیشه‌های یک فرد را ماندگار کند.
قلم، سرچشمه تمدن‌های بشری و منشأ پیشرفت و تکامل علوم، بیداری اندیشه‌ها و افکار و شکل‌گرفتن مذاهب، منشأ هدایت و آگاهی بشر، حافظ علوم و معارف، پاسدار افکار اندیشمندان، حلقه اتصال فکری علما، و پل ارتباطی گذشته و آینده است و حتی ارتباط آسمان و زمین نیز از طریق لوح و قلم حاصل شده است. قلم، وسیله‌ای است که انسان‌های جدا از هم از نظر زمان و مکان را پیوند می‌دهد؛ قدرت قلمِ متکی بر حق و عدالت، از هر اسلحه‌ای قوی‌تر و برنده‌تر است. اصحاب قلم و نوشتن می‌توانند نسل‌هایی را در سراشیبی‌های انحراف به سقوط بکشانند یا تعالی ملت‌هایی را رقم بزنند. کلام و نوشته، رابط نویسنده و خواننده است. پس می‌تواند عامل همدلی شود که امروز بیش از هر زمان نیاز کشورها و ملت‌هاست.
پس ای قلم به دستان، مراقب باشید! نویسندگان متعهد و بشردوست که رسالت خود را درقبال اجتماع انسانی و فرهنگ متعالی آن شناخته‌اند، با بهره‌مندی هنرمندانه از زبان، خواست‌ها و آرمان‌های انسان‌ها را بیان و با موشکافی قلم رازگشایی‌ها می‌کنند و ضمن روشنگری راه فضیلت و کمال، تاریکی‌های نادانی را از فضای زندگی آنان می‌زدایند و سختی‌ها و تلخی‌های حیات را با زلال اندیشه‌های حکیمانه و خیرخواهانه خود گوارا می‌سازند.
این قلم‌های پاک‌اند که پشتیبان عدالت‌اند، نقاب زرین تزویر را از چهره صاحبان زر و زور می‌زدایند و مدافع حقوق توده‌های ستم‌دیده و مظلوم‌اند. امروز شرایط ایجاب می‌کند قلم‌ها بدون لرزش چهره کریه رانت‌خواران، نجومی‌بگیران و مفسدان اقتصادی را افشا کنند؛ این کمترین توقع مردم از نویسندگان است.
بی‌تردید پیشرفت‌ها، امتیازها و مزایای علمی، دینی، ادبی و فکری جوامع پیشرفته کنونی جامعه بشری مرهون کوشش و نگارش نویسندگان پاک‌طینت و پاک‌نیت دیروز است و چشم‌اندازهای امیدبخش فردای بشری نیز به تلاش نویسندگان بشردوست امروز وابسته است.
پیامبر خدا (ص) می‌فرماید: «قلم، نعمتی بزرگ از سوی پروردگار است. اگر قلم نبود، سیاستی و دیانتی استوار نمی‌شد و زندگی خوشی در روزگار نبود.» نکته‌ای که باید بر آن تأکید داشت این است که مدیران و مسئولان جامعه فضا را برای نوشتن باز کنند و دست قلم‌به‌دستان دلسوز و منصف و عدالت‌پیشه و نیز شجاع و باصداقت را ببوسند و آنان را حمایت و تقویت کنند؛ به تعبیری جوهر قلم را باید تقویت کرد؛ باید با زبان و عمل به قلم‌فرسایان منتقدی که منصفانه و از روی علم و صداقت قلم می‌زنند، میدان و اجازه داد برای حرکت در مسیر پاکی و صراط مستقیم حرکت و با بیان کاستی‌ها و ارائه راهکارهای مؤثر و شفاف‌سازی اوضاع به تکلیف عمل کنند؛ نباید با انواع بیان‌ها و محروم‌سازی‌ها قلم‌ها را در غلاف قرار داد. قلم‌های اندیشمندان باید بدون ملاحظه قدرت و ثروت تراوش داشته باشد و این تراوش‌ها عامل اصلاح امور شود؛ نترسیم و نترسند از شفاف‌سازی قلم‌ها که این منفعت همگانی را دربردارد. نگاه کج و معوج به دست و قلم دلسوزان اندیشمند مانع رشد، اصلاح، پیشرفت و تعالی است.
پس قلم‌ها را در جهت منافع ملی و مردممان آزاد بگذاریم. آنها نیز از این فضای باز استفاده کرده و در مسیر تعالی جامعه قلم بزنند و قدر این فرصت طلایی را بدانند و اجازه تراوش‌های زهرآگین را به خود و قلم خود ندهند. مسئولان باید منتقدان قلم به دست را که بی‌غرض می‌نویسند -هرچند نوشته‌شان شفاف‌سازی و آنها و عملشان را افشا کند- با روی باز پذیرا باشند؛ زیرا در اولین مرحله انحراف، افشاشدن، هزینه‌اش بسیار کمتر از راه ناپسند طولانی را طی‌کردن و برای همیشه از صحنه خارج‌شدن است.
مظفر حاجیان