به گزارش پایگاه خبری ربیع، امروز به نام حقوق بشر اسلامی نامگذاری شده است. به همین مناسبت هر چند کوتاه به این موضوع مهم می‌پردازیم. در بین همه ادیان، آیین‌ها و مذاهب زیباترین نگاه به حقوق اشرف مخلوقات یعنی انسان نگاه اسلام است. تعابیر زیبای قرآن و بیانات نورانی ائمه دین (ع) گویای این واقعیت است که وقتی خداوند می‌فرمایند: «إِنَّ أَکرَمَکُم عِندَ اللَّهِ أَتقاکُم» (حجرات، آیه ۱۳)، با تقواترین عنصر انسانی حامل و حافظ همه کرامت‌های انسانی است و بالاترین حافظ حقوق بشر انسانهای دست پرورده اسلام است.
خداوند بر زبان پیامبرش رسول گرامی اسلام (ص) این جمله نورانی را که حاکی از رعایت حفظ حقوق میان انسان‌ها و کرامت انسانی است را گوشزد می‌فرمایند. از جمله در حدیث شریفی که شالوده و بنای حقوق بین انسان‌ها را می‌توان در آن دید، می‌فرمایند: مردم آگاه باشید که پروردگارتان یکی است و پدرتان نیز یکی است. بنابراین بدانید که نه عربی را برعجم، و نه عجمی را بر عرب، و نه سرخ پوستی را بر سیاه پوستی و نه سیاه پوستی را برسرخ پوستی برتری است؛ مگر به تقوا و پرهیزگاری.
حضرت علی (ع) نیز در این خصوص خطاب به مالک با بیان اینکه همواره با شهروندان اعم از مسلمان و غیر مسلمان خوش رفتاری کن می‌فرمایند: چرا که آنها (افراد جامعه) دو دسته‌اند یا برادر دینی تو هستند، یا مانند تو انسان و مخلوق هستند.»
یکی از بهترین ادله توجه به کرامت انسانی به عنوان یکی از مبانی حقوق بشر اسلامی دیدگاه و سیره عملی امام علی (ع) است. درباره کرامت انسانی در نهج‌البلاغه، می‌توان به بخش‌های گوناگونی، به ویژه به عهدنامه مالک اشتر اشاره کرد. امیرالمؤمنین (ع) در بیان روش برخورد با مردم و چگونگی حکومت بر مردم، به مالک اشتر توصیه می‌کند: «و اَشعِر قلبک الرحمه لِلرّعیه، و المحبه لهم، و اللُطفَ بِهم، و لا تَکُونَنَّ علیهم سَبُعاً ضاریاً تَغتَنِمُ اَکلَهُم،». «مهربانی با مردم را پوشش دل خویش قرارده و با همه دوست و مهربان باش. مبادا هرگز، چونان حیوان شکاری باشی که خوردن آنان را غنیمت دانی.»
به علت نادیده گرفته شدن ابعاد معنوی و دینی انسان‌ها و تنها پرداختن جنبه‌های صرف مادی و طبیعی حیات بشری در اعلامیه جهانی حقوق بشر، کشورهای اسلامی را بر آن داشت در چارچوب سازمان کنفرانس اسلامی قوانین و مقرراتی را برای جنبه حقوق بشری بر اساس شریعت اسلام تدوین و تصویب کنند. به همین منظور از سوی سازمان کنفرانس اسلامی سه اعلامیه در رابطه با حقوق بشر در سال‌های ۱۹۷۹-۱۹۸۸ و ۱۹۹۰ منتشر شده است.
اعلامیه اسلامی حقوق بشر تصریح می‌کند بر اساس شریعت اسلام، حقوق بشر ناشی از کرامت و ارزش ذاتی انسان است و امت اسلامی که خداوند آنرا بهترین امت قرار داده رسالتی جهانی دارد و اگرچه بشریت به مراحل پیشرفته‌ای در علوم مادی دست یافته است، اما نیاز مبرم به ایمان و معنویت برای حمایت از حقوق و تمدن خویش دارد.
در جهان امروز ارزش‌ها، فرهنگ، تمدن اسلامی و حقوق مسلمین در همه جای دنیا به گونه‌ای مورد تهاجم قرار گرفته که همه این تهاجمات جنبه سیاسی و منافع اقتصادی دارد، و به خصوص تمدن سلطه گری که در تلاش است تا دیگر تمدن‌ها به ویژه جوامع اسلامی را به زیر یوغ و سلطه و نفوذ خود در آورد. استفاده از شیوه‌هایی همچون دفاع از حقوق بشر به ابزاری در دست سلطه گران برای سرکوب و به انقیاد کشاندن سایر ملل به زیر نفوذ تبدیل شده است. این درحالی است که وضع کنندگان اعلامیه جهانی حقوق بشر خود افرادی هستندکه تاریخ نشان داده نه تنها حقوق بشر را محترم نمی شمرند، بلکه از نخستین نقض کنندگان آن نیز هستند و هرگاه بخواهند و منافعشان ایجاب کند از آن به عنوان سلاحی که دارای ظاهری قانونی است علیه دیگران مخصوصاً کشورهای اسلامی استفاده می‌کنند. موارد آشکار سوءاستفاده از حقوق بشر توسط غرب را امروز در مواجهه با کشورهایی اسلامی همچون فلسطین، بحرین، نیجریه، یمن، سوریه، عراق، افغانستان، ایران و ده ها کشور اسلامی دیگر شاهد هستیم.
هرچند این شرایط را در جهان شاهد هستیم اما در این میان به برخی از کشورهای اسلامی نیز انتقاد وارد است. چراکه علیرغم تدوین و تصویب اعلامیه اسلامی حقوق بشر، برخی کشورهای اسلامی نتوانسته‌اند با اجرای مناسب حقوق بشر اسلامی، گامی عملی برای دفاع از مبانی دینی حقوق انسان‌ها بردارند، و این اعلامیه را سرلوحه مدافعین واقعی حقوق بشر در جهان قرار دهند. گرچه نباید از یاد برد که تبلیغات منفی رسانه‌های بیگانه نیز نقشی مهم در تضعیف اندیشه‌های دینی در حوزه حقوق بشر داشته است.
از طرفی، هنوز سکوت و سکون برخی دولت‌های اسلامی را در برخورد با ظلم و تجاوز و بی عدالتی در جهان شاهد هستیم و حتی برخی از حاکمان کشورهای اسلامی از جمله عربستان که از امضا کنندگان اعلامیه حقوق بشر اسلامی هستند، خود این موارد را نقض کرده، عامل جنایت علیه بشریت و به ویژه مسلمانان بی دفاع هستند. آنچه امروز در یمن می‌گذرد هر وجدان بیداری را به درد می‌آورد و لزوم ارائه راه کارهای بین المللی برای پیگیری اجرای حقوق بشر اسلامی را بیشتر جلوه گر می‌سازد. زیرا فراتر از بیانیه نیز می‌توان اقداماتی را صورت داد.
متأسفانه امروز نقض حقوق بشر در کشورهای اسلامی حتی با همان معیارهای اعلامیه حقوق بشر اسلامی و قوانین اساسی حاکم بر کشورشان به وقوع می‌پیوندد. هم اکنون به ویژه در برخی کشورهای عربی اسلامی شاهد سرکوب شدید اعتراضات مردمی، شکنجه و آزار و زندانی شدن و قتل و کشتار شهروندان توسط حکامشان هستیم. گرچه غرب و مستکبران به علت دشمنی دیرینه‌ای که با اسلام و مسلمانان دارندآتش بیار معرکه اعتراضات مسالمت آمیز داخلی شهروندان این کشورها هستند، حال سؤال این است، وظیفه کشورهای عضو کنفرانس اسلامی در قبال این خونریزی‌ها و فجایعی که دامن گیر مسلمانان است چیست؟ اعلامیه اسلامی حقوق بشر مسلمانان کی به داد مظلومان می‌رسد؟ کشورهای اسلامی و اعلامیه حقوق بشر اسلامی در قبال کشتار مسلمانان به دست گروه‌های تکفیری و داعش و وهابیون چه وظیفه‌ای دارند و چه اقداماتی را انجام داده و یا در برنامه انجام دارند؟
واقعیت این است که حقوق بشر اسلامی به دلیل جامعیت و حاکمیت دین بر نگارش آن، دست برتر بر اعلامیه حقوق بشر غربی دارد. با این حال کشورهای اسلامی باید در جهت اجرایی شدن آن اقدام عاجل به عمل آورند و برخی حکام منطقه نیز می‌بایست به حقوق اسلامی شهروندان خود و دیگر کشورهای اسلامی احترام بگذارند تا چهره واقعی اسلامی که نور محض است به دنیای غرب نمایانده شود. در این صورت است که دنیا به این باور خواهد رسید که انسان‌ها حرمت دارندو اعلامیه حقوق بشر اسلامی در احترام به کرامت انسانی و رعایت حقوق شهروندی الگو و مربی جهان می‌باشد.
مظفر حاجیان