به گزارش «پایگاه خبری تحلیلی ربیع»؛پیشتازی کمدی‌ها و انیمیشن‌ها در صدر جدول فروش، چند هفته‌ای است که چرخ گیشه سینمای ایران را می‌چرخاند. ثابت بودن انیمیشن «یوز» در جایگاه دوم جدول فروش و رقابت کمدی‌های «آقای زالو» و «کج پیله» برای به دست آوردن جایگاه پرفروش‌ترین فیلم هفته، از اتفاقاتی است که گیشه سینمای ایران در چند هفته گذشته و خصوصاً هفته‌ای که گذشت، از سر گذراند.

در هفته‌ای که گذشت «آقای زالو» با فروش ۱۴ میلیاردی در صدر جدول فروش قرار گرفت. جدیدترین ساخته مهران احمدی که سه هفته است پایش به سینماها باز شده، به جز نخستین هفته‌ای که روی پرده آمد، در دو هفته اخیر ۱۴ میلیارد تومان فروش هفتگی داشت و میانگین میزبان ۱۸۰ هزار مخاطب بود.

پس از آن، انیمیشن «یوز» جایگاه ثابت فروش هفتگی خود را حفظ کرده و با حدوداً ۵ میلیارد فروش، دومین فیلم پرفروش هفته است. میزبانی این انیمیشن از حدوداً ۱۰۰ هزار مخاطب، اقبال به انیمیشن‌ها را که از ابتدای سال آغاز شده، در جدول فروش هفتگی ثابت نگه می‌دارد.

پس از اتفاقاتی که «کج پیله» در اکران از سر گذراند و همچنین اضافه شدن «آقای زالو» به جدول اکران، ساخته هاتف علیمردانی که فروش ۱۰ و نیم میلیاردی در نخستین هفته اکران خود را تجربه کرده بود، رویه نزولی در فروش پیدا کرد و با فروش ۳ میلیاردی در هفته اخیر، در جایگاه سومین فیلم پر فروش هفته قرار گرفت.

فیلم بعدی جدول فروش، «قسطنطیه» است که با ۲ میلیارد و ۸۰۰ میلیون تومان در جایگاه چهارم قرار دارد. نکته جالب توجه فروش حدوداً ۲ میلیاردی «دو روز دیرتر» با سرمایه‌گذاری بنیاد روایت فتح است که از ۲۰ آبان روی پرده سینماها رفته و در آخر هفته‌ای که گذشت، فروش ۲ میلیاردی و ۲۷ هزار مخاطب را تجربه کرد.

کمدی «مرد عینکی» فیلم ششم جدول فروش است که یک میلیارد و ۷۰۰ میلیون تومانی به گیشه واریز کرده است. از جایگاه هفتم تا نهم جدول فروش به درام‌ها اختصاص دارد؛ «غریزه» با یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان، «مجنون» با یک میلیارد و ۴۰۰ و «بچه مردم» هم با یک میلیارد و ۴۰۰ میلیون تومان لیست پرفروش‌های جدول اکران هفته گذشته را کامل می‌کنند.

در هفته گذشته البته علاوه بر «دو روز دیرتر»، فیلم سینمایی «سینماشهرقصه» نیز پس از ۷ سال به اکران اضافه شد اما فروش افتتاحیه «دو روز دیرتر» را تجربه نکرد و تنها ۳۴ میلیون تومان به گیشه واریز کرد!

در سینمای ایران، کمدی همواره به عنوان ژانری پرفروش و جذب‌کننده‌ی مخاطب شناخته شده است. تماشاگران سینما اغلب برای فرار از مشکلات روزمره و چند ساعت خندیدن و فراموشی به سالن‌های سینما پناه می‌برند. این نیاز روانی، بستری ایده‌آل برای موفقیت تجاری فیلم‌های کمدی فراهم کرده است تا جایی که این ژانر به یکی از مطمئن‌ترین راه‌های بازگشت سرمایه برای تهیه‌کنندگان تبدیل شده است.

موج نوین کمدی‌های ایرانی، که از دهه‌ی ۸۰ شمسی با آثاری از فیلمسازانی مانند مهران مدیری شکل گرفت، نشان داد که می‌توان با ترکیب طنز موقعیت، دیالوگ‌های ماندگار و نقدهای اجتماعی پوشیده در لفافه‌ی خنده، هم دل مخاطب را به دست آورد و هم جعبه گیشه را به چرخش درآورد. این فیلم‌ها اغلب با هزینه‌ی تولید نسبتاً متوسط، به فروش‌های بالایی دست می‌یابند و از نظر اقتصادی توجیه‌پذیر هستند.

با این حال، این مسیر پررونق، خالی از چالش نیست. اصلی‌ترین مشکل، تکرار و کهنگی فرمول‌ها است. بسیاری از کمدی‌های ساخته‌شده در سال‌های اخیر، از ساختاری مشابه پیروی می‌کنند: شخصیت‌های کاریکاتوری، موقعیت‌های اغراق‌شده و پایانی از پیش قابل پیش‌بینی. این تکرار موجب خستگی مخاطب و کاهش کیفیت این ژانر شده است.

از سویی اغلب کارهای تولید شده سرشار از لودگی و خالی از کمدی‌های موقعیت است و فقط بستری برای نمایش ابتذال و عبور از مرزهای اخلاقی است و هیچ دستاورد فرهنگی ندارد.

نکته‌ی دیگر، کمرنگ بودن «طنز» در سایه‌ی «لطیفه‌گویی» است. کمدی موفق، فیلمی است که علاوه بر خنداندن، حرفی برای گفتن داشته باشد و بتواند ریشه‌های یک مشکل اجتماعی یا رفتاری را با تیغ تند طنز بکاود. متأسفانه بسیاری از فیلم‌ها به جای طنز عمیق، به شوخی‌های سطحی و فاقد ماندگاری متوسل می‌شوند.

به نظر می‌رسد سینمای کمدی ایران در یک دوراهی قرار دارد: ادامه‌ی راه امن و پرسود گذشته با ریسک کم و کیفیت نزولی، یا جسارت برای تجربه‌های نو و خلق آثاری که هم می‌خندانند و هم می‌اندیشانند. آینده‌ی فروش کمدی در گرو انتخاب هوشمندانه‌ی فیلمسازان و مطالبه‌ی بیشتر مخاطبان برای دیدن آثاری باکیفیت‌تر در این ژانر محبوب است.

زهرا رحیمی