به گزارش «پایگاه خبری تحلیلی ربیع»، « اصفهان» شهری که همیشه به فرهنگ غنی و روابط اجتماعی بالا و قوی معروف بوده، اکنون با چالشی نوظهور روبرو است؛ در حقیقت این نگین درخشان تاریخ و هنر ایران، همواره مهد هنرمندان، ادیبان و مردمی مهماننواز بوده است، اما در روزگار معاصر با تغییرات سریع اجتماعی و فرهنگی، این شهر پررمز و راز با چالشی تازه مواجه شده که نیازمند تأمل و تدبیر است؛ چالشی که میتواند سرنوشت روابط اجتماعی و فرهنگ غنی اصفهان را تحت تأثیر قرار دهد و راهحلهای نوآورانهای میطلبد.
در سالهای اخیر، تحولات فناوری و تغییرات سبک زندگی، نحوه ارتباطات مردم را دگرگون کرده و تاثیر عمیقی بر بافت اجتماعی اصفهان گذاشته است؛ این تغییرات، اگرچه فرصتهای جدیدی برای ارتباط و تعامل فراهم کرده، اما همزمان موجب فاصلهگیری و کاهش پیوندهای سنتی میان افراد شدهاند. بنابراین، ضرورت دارد که با حفظ ارزشهای فرهنگی و اجتماعی گذشته، راهکارهایی برای تقویت روابط انسانی و همبستگی اجتماعی در این شهر تاریخی اندیشیده شود.
درواقع این مسئله نشاندهنده تعارضی است میان سنت و مدرنیته که بسیاری از جوامع تاریخی با آن روبرو است، چراکه از یک سو فرهنگ غنی و روابط اجتماعی مستحکم اصفهان بر پایه همبستگی، همدلی و تعاملات رو در رو شکل گرفته است و از سوی دیگر تحولات سریع فناوری و تغییر سبک زندگی، شیوههای ارتباطی را به سمت فردگرایی و ارتباطات مجازی سوق داده است که این تغییرات میتواند منجر به تضعیف پیوندهای اجتماعی و کاهش احساس تعلق به جامعه شود، بنابراین تحلیل این موضوع نیازمند درک عمیق از ارزشهای فرهنگی و اجتماعی گذشته و همزمان پذیرش نوآوریهای عصر جدید است تا بتوان تعادلی بین حفظ هویت تاریخی و تطبیق با نیازهای معاصر ایجاد کرد و تنها در این صورت است که اصفهان میتواند هم به سنتهای خود وفادار بماند و هم در مسیر توسعه پایدار اجتماعی گام بردارد.
افزایش استفاده نوجوانان از فضای مجازی و پیامدهای آن بر زندگی روزمرهشان
رشد سریع تلفنهای هوشمند و دسترسی آسان به اینترنت، نوجوانان را بیش از پیش به دنیای دیجیتال وابسته کرده است، موضوعی که هم فرصتها و هم تهدیدهای خاص خود را دارد.
فضای مجازی فرصتی برای آموزش و ارتباط
به گفته خانم کریمی، مشاور آموزشی یکی از مدارس اصفهان، «فضای مجازی به نوجوانان امکان دسترسی به منابع آموزشی متنوع، ارتباط با دوستان و حتی شرکت در فعالیتهای فرهنگی و هنری را میدهد که پیش از این ممکن نبود، اما این استفاده گسترده بدون مدیریت میتواند پیامدهای منفی نیز به همراه داشته باشد.
پیامدهای منفی برای سلامت روان و تأثیر بر روابط خانوادگی و اجتماعی
یک روانشناس کودک و نوجوان در این باره میگوید: افزایش ساعات استفاده از شبکههای اجتماعی با افزایش اضطراب، افسردگی و احساس تنهایی در نوجوانان ارتباط مستقیم دارد و به جرات میتوان گفت، بسیاری از نوجوانان از فشارهای اجتماعی و مقایسه خود با دیگران در فضای مجازی رنج میبرند.
وی همچنین به کاهش کیفیت خواب و افزایش مشکلات تمرکز در میان نوجوانان اشاره کرد و گفت: روابط خانوادگی نیز به دلیل استفاده بیرویه از فضای مجازی دچار چالش شده است.
خانم احمدی مادر یک نوجوان ۱۵ ساله معتقد است، فضای مجازی فرصت گفتوگو تعامل میان اعضای خانواده را کم میکند و میگوید: پسرم بیشتر وقتش را صرف گوشی موبایل وکمتر با خانواده صحبت میکند و نگرانم این فاصله عاطفی بزرگتر شود، همچنین کاهش تعاملات رو در رو میان نوجوانان و افزایش انزوا از دیگر دغدغههای والدین است.
«دنیای دیجیتال» دوست یا دشمن؟
در گفتوگو با چند نوجوان اصفهانی، نظرات متفاوتی شنیده شد که برخی همچون «پرهام» ۱۶ ساله، معتقد است، فضای مجازی کمک میکند با دوستان و حتی جهان بیرون بهتر ارتباط برقرار کند، اما «سارا» ۱۵ ساله احساس میکند، گاهی تحت فشار زیاد برای «خوب بودن» در فضای مجازی قرار دارد که استرسزا است.
راهکارها و اقدامات مسئولان مدارس و نهادهای فرهنگی
اصفهان در سالهای اخیر برنامههایی برای آموزش استفاده درست از فضای مجازی برگزار کرده و یک مربی پرورشی مدرسه دخترانه در این خصوص میگوید: آموزش مهارتهای دیجیتال و آگاهیبخشی به خانوادهها و نوجوانان بخشی از راهکارهای ما است، اما باید همکاری همهجانبهای بین مدارس، والدین و مسئولان وجود داشته باشد، همچنین روانشناسان توصیه میکنند، محدود کردن زمان استفاده، ترویج فعالیتهای گروهی و ورزشی و گفتوگوی مستمر والدین با نوجوانان به کاهش اثرات منفی حتما چارهساز بوده و کمک خواهد کرد.
فضای مجازی همچنان بخشی جداییناپذیر از زندگی نوجوانان اصفهان است و پذیرفتن این واقعیت و تلاش برای استفاده هوشمندانه و متعادل از آن میتواند سلامت روان و روابط اجتماعی نوجوانان را حفظ و تقویت کند، از این رو مشارکت خانوادهها، مدارس و مسئولان در آموزش و حمایت، کلید موفقیت در این مسیر خواهد بود.
ریحانه راهپیما