به گزارش پایگاه خبری ربیع، هر چند که این خبر باور کردنی نبود؛ اما ساختمان بزرگ پلاسکو در تهران با ۴۲ متر ارتفاع، ۱۷ طبقه، ۵۶۰ واحد تجاری و با قدمتی ۵۶ ساله، تنها با یک جرقه دچار حریق شد و پس از گذشت چند ساعت به طور کامل فرویخت. در حقیقت جرقه های غفلت چندین ساله در جهت فقدان ایمنی، این مرکز بزرگ تجاری را که به ساختمان مدرن خاورمیانه نیز معروف بود به نابودی کشاند.
حادثه تلخ در این مرکز خرید و فروش پوشاک در تهران، می تواند همچنان در مراکز تجاری فرسوده و بازارهای قدیمی، تکرار شود و میلیاردها تومان سرمایه را نابود کند، همان گونه که در بازار تبریز نیز حادثه ای تلخ تکرار شد و فاجعه آفرید و البته فاجعه هایی که هنوز از آن درس نگرفته ایم و بحران های خاموش در پس ساختمان‌های فرسوده تجاری را باور نکرده ایم.
پلاسکو ساختمانی تمام فولادی که عمری ۲۰۰ ساله را برای آن تخمین زده بودند و در دهه ۴۰، آن را نماد سرمایه داری می دانستند، به دلیل عدم توجه به ایمنی در طول این سالها، فقط نیم قرن دوام آورد.
امروز ساختمان های تجاری بیشماری برای فروش کاغذ، کتاب، پوشاک، لوازم کامپیوتری و سیستم های صوتی و تصویری ، وسایل ورزشی، موبایل و… وجود دارد که با کالبدی فرسوده همچنان فعال است، در حالی که سیستم های ناقص برق و فقدان سیستم اطفای حریق در این مراکز، پلاسکوهای دیگری را پیش بینی می کند.
در حال حاضر اغلب ساختمان های تجاری در قم نیز فرسوده است و به دلیل مشکلات جدی در سیستم برق و اتصالات، امکان حریق در آن وجود دارد، اما سرمایه گذاران در این مجموعه ها، بهای چندانی به مسائل ایمنی در این ساختمان های تجاری و بازارهای فرسوده و حفظ سرمایه های مالی و جانی خود نمی دهند.
پاساژهایی همچون موسی بن جعفر(ع)، حجت، ملت، الغدیر، کویتی‌ها و بازار و تیمچه قم از نظر ایمنی با مشکلات زیادی مواجه هستند و برخی از مسئولان به خصوص در مدیریت بحران، آتش نشانی و فوریت های پزشکی، تلنگرهایی به وضعیت این ساختمان ها و مراکز فرسوده زده اند و تا حدی با هشدارهای خود، نگرانی‌هایی را در مدیریت شهری به وجود آورده اند.
اگر این تلنگرها و نگرانی ها، منجر به برنامه ریزی و سیاست گذاری جدی در نوسازی ساختمان های قدیمی این مراکز تجاری شود، نوید بخش جلوگیری از ده ها حادثه تلخ خواهد بود، اما اگر به مرور زمان، بحران موجود به فراموشی سپرده شد برای پلاسکوهای قم که روی خط قرمز آتش و آوار قرار گرفته اند، همچنان باید نگران ماند.
یکی از دغدغه های جدی، دسترسی سخت و دشوار در هنگام بروز حادثه به این مراکز است که عمدتا در هسته مرکزی شهر قرار دارند، ضمن اینکه برخی از این مراکز با اماکن تاریخی همجوار هستند و با بروز هر حادثه ای، خطر از میان رفتن آثار ملی و میراث فرهنگی در کنار این سازه های فرسوده و خطرناک وجود دارد.
تا زمانی که کسبه و اصناف در این مراکز تجاری احساس خطر نکنند و برای افزایش ایمنی این سازه ها، دست به تلاش نزنند، مدیریت شهری نمی تواند به تنهایی برای به روز رسانی این ساختمان های فرسوده و قدیمی، راهکاری بیندیشد.
بسیاری از این مراکز تجاری نیاز به عقب نشینی دارند تا معابر، شوارع و خیابان ها تعریض و بخش عمده ای از مشکلات در تردد و ترافیک حل شود، ضمن اینکه تعداد زیادی از این ساختمان های فرسوده باید تجدید بنا شوند و سازه هایی مستحکم و ایمن، جایگزین آن ها شود.
به طور کلی بیش از ۱۰ مرکز پرخطر تجاری در سطح شهر قم شناسایی شده است که ۴ مورد آن در شرایط بسیار حادی قرار دارد و شامل مراکز تجاری ایران یدک، حجت، موسی بن جعفر(ع) و بازار بزرگ است.مراکزی که در هسته مرکزی شهر قرار گرفته و بسیار پرتردد هستند از طرفی در برخی از این مراکز بدون در نظر گرفتن ایمنی لازم، اجناس و کالاهای بسیاری، انبار شده است که با حادثه حریق،خسارات مالی فراوانی متوجه صاحبان این واحدهای تجاری خواهد بود.
این در حالی است که علی رغم هشدارهای جدی مسئولان به ویژه در مدیریت شهری نسبت به ابن مراکز تجاری فرسوده در قم، بحران همچنان وجود دارد و تخریب و خسارات مالی و تلفات جانی دور از انتظار نیست.
برخی از حوادث آتش سوزی در قم نشان می دهد در واحدهای صنعتی واقع در شهرک ها نیز مساله ایمنی رعایت نشده است و در هنگام حادثه،هزینه های بالایی بر دست مدیریت شهری باقی می گذارد، همان طور که فقدان امنیت در برخی از پاساژها و مراکز خرید در قم، حادثه حریق را دور از انتظار نمی داند.
تراکم جمعیت در این فضاها ممکن است منتهی به حوادث دلخراشی شود، تا زمانی که بحران را باور نکنیم، هر حادثه ای ممکن است اتفاق بیفتد، اما اگر با اطلاع رسانی و الزامات قانونی بتوانیم این سازه های نیمه جان را نجات دهیم، ایمنی بلند مدتی را برای شهروندان و صاحبان سرمایه رقم خواهیم زد.
با وجود اینکه مدیران شهری مسئول نظارت بر ایمنی ساختمان های تجاری هستند و بارها زنگ خطر را در این مراکز به صدا درآورده اند، اما حرکتی در اصلاح زیرساختها و ارتقای امنیت اتفاق نیفتاده است.
هر چند مدیریت شهری به تنهایی نیز قادر به اعمال قانون نیست و برخی از خلاء های قانونی موجب می شود جدیت چندانی برای ایجاد تحول و ایمنی در ساختمان های فرسوده تجاری شاهد نباشیم و بعد از حوادث وقتی دود آن به چشم مدیریت شهری رفت، انگشت اتهام را به هر سویی بگیریم در حالی که خود مردم و صاحبان مشاغل در اقدامات پیشگیرانه متولی اصلی هستند و این نقش مهم را باید قبل از هر حادثه ای به خوبی ایفاء کنند.
اگر آینده نگری لازم را برای رصد عمق بحران ها نداشته باشیم و مدیریت بحرانی برای این اماکن پر خطر اتخاذ نشود، اتفاقات و حوادث ناگواری در ابعاد کوچک و بزرگ اتفاق می افتد، از این رو باید راهکاری در جهت استانداردسازی این ساختمان های فرسوده و طراحی سیستم های مناسبی برای اطفای حریق و مواجهه با حوادث بیاندیشیم و با آینده نگری هوشمندانه، آمادگی لازم را برای ایجاد یک تحول در امنیت و ایمنی در مجتمع های تجاری فراهم آوریم و قبل از هر چیز این احساس خطر را برای مالکان و صاحبان سرمایه و شهروندان به وجود بیاوریم تا پیش از الزامات قانونی، تبدیل به یک مطالبه عمومی در مدیریت شهری شود.