مظفر حاجیان

به گزارش پایگاه خبری ربیع، پیامبرصلی الله علیه و آله و سلم فرمودند: انی بعثت معلما، این سخن پیامبراسلام حکایت ازاین است که معلمی جایگاه با عظمتی دارد چرا که پیامبر خود را معلم می‌داند ونیزاسلام معلم را به عنوان پدر روحانی معرفی می‌کند و می‌گوید: (آب معلمک) یعنی یکی از پدران ثلاثه تو، معلمی است که به تو دانش می‌آموزد بنابراین تمام حقوقی که درباره پدر و مادر رعایت می‌شود باید در حق معلم به صورت کامل‌تری رعایت گردد. نام معلم چنان با عظمت است که در جای جای متون اسلامی از او تجلیل به عمل آمده تا به آن حد که خداوند علیم خود را معلم خوانده وامام خمینی (ره) فرموده‌اند: (معلم اول، خدای تبارک و تعالی است که اخراج می‌کند مردم را از ظلمات به نور و به وسیله انبیاء و آیات وحیانی مردم را دعوت می‌کند به نورانیت، دعوت می‌کند به کمال، دعوت می‌کند به عشق، دعوت می‌کند به محبت، دعوت می‌کند به مراتب کمالی که از برای انسان است. به دنبال او انبیاء هستند که همان مکتب الهی را نشر می‌دهند و آنها هم شغلشان تعلیم است، معلمند، معلم بشرند، آن‌ها هم شغلشان این است که مردم را تربیت کنند و انسان را تربیت کنند که از مقام حیوانیت بالا برود و به مقام انسانیت برسد. مقام معلم مقام والائی است، مقامی است که بالاتر از مقام معلم نیست و چنین است که وارثان انبیاء شمرده می‌شوند. چنانچه امام صادق (ع) فرموده‌اند: (العلما ورثه الانبیاء) یعنی دانشمندان وارثان پیامبرانند.

در نظام تعلیم و تربیت اسلام، معلم مسؤل تمام مقدراتی است که برای یک کشور یا جامعه پیش می‌آید و مسول تمام مقدراتی است که برای یک کشور یا جامعه پیش می‌آید و مسول تمام انسان هائی است که زیر دست او باید تربیت بشوند. معلم اگر خودسازی کند و تهذیب نفس نماید و حاکم برخود باشد افراد یک جامعه صالح و صالحه خواهند بود و اگر خدای ناخواسته معلم تربیت دینی نداشته باشد سبب انحراف نسلها و عصرها می‌گردد و جامعه‌ای را به خرابی می‌کشاند و همه سعادت‌ها و همه شقاوت‌ها از مدرسه‌هاست و کلیدش به دست معلم است و این موضوع حکایت گر جایگاه خطیر و بسیار مهم معلم و مربی است.

درمکتب اسلام معلم رسالت ویژ ه ای دارد که دعوت به وحدانیت خدا وعبادت اواز مهم‌ترین آنهاست. یکی ازاهداف عالیه در دعوت انبیاء که سر لوحه کار آنها محسوب می‌شود دعوت به خدا و تربیت مردم برای حرکت در مسیر کمال معبود است. خداوند متعال از زبان پیامبر اکرم (ص) می‌فرماید: (لا اله الاالله) و (ان اعبدواالله واجتنبواالطاغوت) و (لا تعبدوا الا الله) نخستین دعوت من این است که به جز خدای یگانه را نپرستید. معلم بایدهمه چیزش برای خدا و در راه خدا باشد (اقراء باسم ربک الذی خلق) آموزشش برای خدا، تربیتش برای خدا، اعمالش برای خدا، نشستنش برای خدا، سکوتش برای خدا، با توجه به خداست که می‌شود تربیت الهی نمود. رسالت دیگرمعلم دعوت به نور و تربیت نورانی است همان چیزی که معلم اول دنبال می‌فرمود: (الله ولی الذین آمنوا یخرجهم من الظلمات الی النور) یعنی خدای تبارک و تعالی ولی مؤمنین است و آنها را از ظلمات به سوی نور خارج می‌کند. هدایت و راهنمایی مردم برای خروج آگاهانه آنان از ظلمات به سوی نور به عهده معلم گذاشته شده است، معلم همانند انبیاء بشریت را معلمی می‌کند و چه بسا کار اوبتواند کسی را تربیت کند که اوجهانی را متحول کند کما اینکه ما در دوران خود نمونه‌اش را دیدیم. سومین رسالت معلم دعوت به سوی اصلاح جامعه و تربیت عبد صالح است در قرآن کریم آمده است (ان ارید الا الاصلاح ما استطعت و ما توفیقی الا بالله) من با توانایی که دارم به دنبال اصلاح هستم وتوفیق من جز به مدد خدا نیست. این شعار تربیتی همهٔ انبیاء الهی بوده که توأم با عمل تربیتی آنها اسباب اصلاح در تفکر، اندیشه، اخلاق و نظامات فرهنگی، اقتصادی و سیاسی جامعه را در همهٔ ابعاد پدید آورده است. رسالت معلمی نیز چنین است که با کسب توفیق الهی به اصلاح فرهنگ و تربیت فکر و مغزهای متفکر می‌پردازد تا تمامی عرصه‌های جامعه به سمت اصلاح حرکت نماید. دعوت به پاکسازی و تربیت اخلاقی چهارمین رسالتی است که برای معلم بیان می‌شود در قرآن کریم آمده است (فقولا له قولا لینا لعله یتذکر اؤ یخشی) رسالت انبیاء برای پاکسازی انسان‌ها و بازگرداندن طهارت فطری نخستین به آنها است که باید ملایم و توأم با مهر و عطوفت انسانی به انجام برسد. هدف جذب مردم و سپس تذکرو راه نشان دادن است. اما توقع اصلاح جامعه بدون اصلاح مربیان و معلمان آن جامعه توقعی بی جا و نارواست. لذا پاکسازی و خودسازی را هر کس باید ازخودش شروع کند و عقاید و اخلاق و اعمالش را تطبیق با اسلام بدهد آن وقت به اصلاح دیگران بپردازد. تربیت اخلاقی کند و احساس مسئولیت اخلاقی را در همه عرصه‌ها در متربیان رشد دهد و آنها را متعهد به جامعه اسلامی تحویل دهد. و النهایه معلم باید دعوت به سوی علم و دانش نموده و تربیت قرآنی را هدف قرار دهد: (قل هل یستوی الذین یعلمون و الذین لا یعلمون) یعنی بگو آیا کسانی که می‌دانند با کسانی که نمی‌دانند یکسانند، مهم‌ترین دعوت انبیاء بسوی علم و دانش بوده به طوری که رسول الله (ص) فرموده‌اند: (بالتعلیم ارسلت) یعنی من برای تعلیم فرستاده شده‌ام و باید دانست علم در آیات قرآن به معنی آگاهی خاصی است که انسان را به اطاعت پروردگار و ترس و امید از خدا دعوت می‌کند. اگر در یک قلب تربیت شده این علم وارد بشود عطرش عالم را می‌گیرد و همه استعدادها در پرتو آن شکوفا می‌شود و جامعه به سوی اصلاح و کمال حرکت می‌نماید. و چنین علمی در پرتو تربیت قرآنی میسر می‌گردد تربیتی که نورعلم را در وجود انسان جلوه گر می‌سازد. باید گفت که معلم نقشی بی بدیل درعالم ایفا می‌کند نقشی که استمرار نقش انبیا و اولیا و معصومین است مشروط بر اینکه هدفش تربیت عبد صالح و فقط الهی باشد.

مظفر حاجیان