مذمت گرانفروشی در کلام امیرمومنان علی علیه السلام
گرانی و گرانفروشی و حتی کم فروشی مردم را به ستوه آورده است! مردم هر روز با قیمت‌های جدیدی رو به رو می‌شوند از طرفی بسته‌های مواد غذایی و برخی کالاها کوچک می‌شود همچنانی که نان گران می‌شود و چانه کوچک؟ حالا قرار است نان با ترازو وزن شود و وزنی به فروش برسد و قرص نان به مردم تحویل نشود اما آیا این عملیاتی می‌شود؟
به گزارش پایگاه خبری ربیع، گرانی و گرانفروشی و حتی کم فروشی مردم را به ستوه آورده است! مردم هر روز با قیمت‌های جدیدی رو به رو می‌شوند از طرفی بسته‌های مواد غذایی و برخی کالاها کوچک می‌شود همچنانی که نان گران می‌شود و چانه کوچک؟ حالا قرار است نان با ترازو وزن شود و وزنی به فروش برسد و قرص نان به مردم تحویل نشود اما آیا این عملیاتی می‌شود؟ گرانی چنان بی ترمز شده و راه خود را می‌رود و با هیچ نا همواری نیز رو به رور نمی‌شود که مراجع عظان نیز فریاد می‌زنند و خواستار مهارشان می‌شوند! معلوم می‌شود دغدغه امروز مزدم گرانی است که هر روز سفره اشان را کوچک و کوچک‌تر می‌کند و فقر را بیشتر؟! و این وعده‌ای نیست که داده شده است بلکه وعده درست مقابل این عملکرد بوده است حالا کی و چگونه قرار است این وعده تحقق یابد؟ خدا داند! معیشت مردم در خطر است، عده‌ای نیز در بازار راه را هموار دیده‌اند و بی محابا پیش می‌روند و خواستار حتی افزایش قیمت‌های سرسام آور نیز هستند؟ قرار بر این بود و هست که مولایمان علی علیه السلام در همه عرصه‌ها الگو باشد هر چند هنوز که هنوز است دوران حکومت مولا و شاخص‌های حکومتی او بسیار ناشناخته است و از این گنج نا متناهی کمتر و کمتر استفاده شده است اما انتظار می‌رود بعز چهل و چند سال شاخص‌های شناخته شده‌ای چون عدالت اجتماعی و سبک زندگی اسلامی مولا پیشه حاکمان گردد تا آثار بی بدیلش را در جامعه شاهد باشیم. امام علی (ع) در نامه ۵۳ خود در نهج‌البلاغه تاکید می‌کند،که اگر مردم در فشار اقتصادی قرار گیرند ممکن است منجر به شورش‌های خطرناک شود و گرانفروشی موجب می‌شود لکه ننگی بر دامان حکومت بنشیند لذاحکومت موظف است مشکلات اقتصادی مردم را حل کند.
امام علی (ع) در نامه ۵۳ خود در نهج‌البلاغه به چهار عیب مهم که ممکن است دامن‌گیر تجار شود اشاره می‌کند. اول تنگ‌نظری که اشاره به کسانی است که انحصارطلبند و تنها به منافع خود می‌اندیشند. دوم بخل، منظور کسانی است که حاضر نیستند چیزی از درآمد خود را انفاق کنند و به حال محرومان رسیدگی کنند. سوم احتکار، که سبب می‌شود اجناس را هنگام فراوانی ارزان خریداری کنند و آن‌را انبار کنند تا روز کمیابی گرانفروشی کنند. چهارم: تحکم بر قیمت‌گذاری‌ها، اشاره به افرادی‌که برای بالا بردن نرخ‌ها به‌صورت کاذب بدون توجه به منافع مردم و قدرت خرید آن‌ها تلاش می‌کنند.
در ادامه امام علی (ع) تصریح می‌کند که میزان‌های سنجش عادلانه باشد؛ کم‌فروشی و تقلب در کار نباشد و قیمت‌ها متعادل گردد. در بخش پایانی به مجازات محتکران فرمان می‌دهد در نتیجه احتکار از گناهان کبیره است.
امام علی (ع) در نامه ۵۳ خود خطاب به مالک‌اشتر ایشان را از احتکار کردن کالا منع کرده و می‌فرماید: «این را هم بدان که در میان بازرگانان، کسانی هم هستند که تنگ‌نظر و بدمعامله و بخیل و احتکارکننده‌اند، که تنها با زورگویی به سود خود می‌اندیشند و کالا را به هر قیمتی که می‌خواهند می‌فروشند که این سودجویی و گرانفروشی برای همه افراد جامعه زیانبار و عیب بزرگی بر زمامدار است. پس، از احتکار کالا جلوگیری کن که رسول خدا (ص) از آن جلوگیری می‌کرد، باید خرید و فروش در جامعه اسلامی، به سادگی و با موازین عدالت انجام گیرد. با نرخ‌هایی که بر فروشنده وخریدار زیانی نرسند کسی‌که پس از منع تو احتکار کند، او را کیفر ده، تا عبرت دیگران شود، اما در کیفر او اسراف نکن». امروز ما گرفتار همین موارد شده‌ایم. احتکار الی ماشاء الله داریم؟ فرصت طلبان سودجو داریم؟ گرانفروش هم کم نداریم همچنانی که کم فروش کم نداریم متاسفانه برخی کارخانجات در روز روشن کم فروشی می‌کنند و کمتر گرفتار مواخذه می‌شوند مثل اینکه دستگاههای نظارتی مسئولیتی ندارند؟ چناتنچه اگر شکایتی نباشد اقدام چندانی صورت نمی‌گیرد؟ تولید کننده هر وقت خواست افزایش قیمت می‌دهد و فوق کار نطارتی ها این است که بگویند از ما مجوزی ندارند و پس از چند روز مجوز افزایش قیمت رسمی هم صادر می‌کنند؟! این در سالهای اخیر بوده و به یک روال تبدیل شده و مانعی نیز نبوده و نیست؟
خرید و فروش و معامله با درماندگان از نظر ائمه مطرود است. امام علی (ع) این مطلب را در نهج‌البلاغه ذکر کرده و بر زشتی مطلب به سخن پیامبر (ص) استناد کرده است. امام علی (ع) در حکمت ۴۶۸ نهج‌البلاغه می‌فرماید: «مردم را روزگاری در پیش است که با درماندگان به ناچاری خرید و فروش می‌کنند در حالی‌که رسول خدا (ص) از معامله با درماندگان نهی فرموده) امام علی (ع) در این پیش‌بینی از دو فساد اجتماعی آینده خبر می‌دهد. نخست فساد اقتصادی و فاصله شدید طبقاتی که گروهی ثروتمند می‌شوند و برای ثروت‌اندوزی تلاش می‌کنند و اصرار دارند که هیچ‌گونه کمکی به نیازمندان نکنند هر چند همه آن ثروت‌ها را نمی‌توانند مورد استفاده قرار دهند.
فساد دیگر فساد سیاسی جامعه است که گروهی از اشرار زمام امور را به دست گرفته و نیکان و پاکان و صالحان را به حاشیه می‌رانند آن‌چه امام علی (ع) در این پیشگویی بیان فرموده به‌زودی در حکومت بنی‌امیه بعد از آن حضرت ظاهر شد. معاویه با یارانش بر بیت‌المال مسلط شدند و گروه عظیمی از جامعه را به‌صورت بردگان خود درآوردند. تفاله‌های زمان جاهلیت را در پُست‌های مهم قرار دادند و صحابی پیامبر (ص) را خانه‌نشین ساخته و در صورت اعتراض آن‌ها را می‌کشتند. (مکارم شیرازی، ۱۳۹۵: ۱۵/۶۵۸) لذا یک مراقبت دقیق لازم است که مسئولان رده اول کشور باید داشته باشند و آن مراقبت از نفوذ اشرار، اعم از اشرار اقتصادی یا غیره! غفلت کشور را به ناکجا آباد خواهد برد حتی اگر شخصی کوچکترین خطای اقتصادی داشته باشد نباید مسئولیتی داده شود چون امکان انحراف مجدد خواهد داشت و روزنه‌های آسیب از همین محل خواهد بود؟
مظفر حاجیان