سالم‌ترین و ناسالم‌ترین نوع نمک‌ها/خطر وجود سموم کشاورزی و فلزات سنگین در نمک‌های دریایی
عضوگروه فارماکوگنوزی دانشکده داروسازی دانشگاه تهران گفت: هیچ سند محکمی از نظر علمی درباره سرطان زا بودن نمک‌های رنگی وجود ندارد.
به گزارش پایگاه خبری ربیع، سید سعید میر حسینیان در گفت‌وگو با خبرنگار کیمیای وطن اظهار کرد: نمک آبی که به blue persian یا نمک ایرانی در دنیا معروف است، به دلیل اینکه بیشترین میزان پیدایش آن در معادن ایران است به این نام خوانده می‌شود، حاوی مقادیر زیادی عناصر مختلف است که هنوز هیچ مطالعه رسمی بر روی آن انجام نشده است و خواص نسبت داده شده به آن به علت‌های تجاری و بازاری است، یا همان دو دلیلی که عنوان شد.
وی افزود: هیچ سند محکمی برای سرطان زا بودن یا نبودن نمک‌های رنگی از منظر علمی وجود ندارد، ولی در صورت مصرف نمک‌های طبیعی دریایی یا غیر دریایی تصفیه و آزمایش نشده که حاوی سموم و فلزات سنگین هستند، حتماً می‌تواند عامل مهمی در ابتلا به بیماری‌های مختلف از جمله سرطان باشد.
عضو گروه فارماکوگنوزی دانشکده داروسازی دانشگاه تهران گفت: نمک دریایی که در حال حاضر به عنوان نمک سلامت در اختیار مردم قرار می‌گیرد، تنها در صورتی سالم است که مورد آنالیز شیمیایی فلزات سنگین و سموم قرار گرفته باشد، به خصوص نمک دریاچه ارومیه که در سال‌های اخیر کاملاً خشک شده و تمامی سموم کشاورزی و خانگی و فاضلاب محلول در آب آن ته نشین شده و وارد ترکیب نمک آن شده است، بنابراین توصیه می‌شود که فقط نمک دریایی استفاده شود که به صورت رسمی و با مجوز سازمان غذا و دارو تولید می‌شود و از مصرف نمک‌های کیسه‌ای غیر استاندارد با هر عنوان از هر مرکز و شخصی خودداری کنند.
بهترین نوع نمک، نمک کوهی سنگی شفاف و بی‌رنگ است
وی ادامه داد: برای رهایی از عوارض نمک‌های تصفیه تبلور مجدد در حال حاضر بهترین نوع نمک، نمک‌های کوهی سنگی بلورین خالص شفاف بی رنگ است که توسط خود فرد یا مرکز معتبری پودر شده باشد. بنابراین مجدداً توصیه می‌شود که در مورد این نمک‌ها نیز از نمک استاندارد شده استفاده شود که فاقد عناصر فلزات سنگین باشند و باید به عاملید در نمک‌های تصفیه شده توجه کرد که در بعضی مناطق که در آب مصرفی و غذای مردم منطقه میزانید پایین است در صورت ترک مصرف نمک تصفیه شده حتماً باید جایگزینی برای مصرفید خوراکی اندیشیده شود.
میرحسینیان خاطرنشان کرد: نمک خوراکی به صورت علمی یک نمک هالوژن خالص است با فرمول NaCl یعنی ترکیبی از عناصر سدیم و کلر که در زبان کانی شناسی با نام halite شناخته می‌شود و عمدتاً در حالت کانی شناختی به صورت بلورهای مکعبی ۴ و ۶ وجهی (بعضاً) دیده می‌شود. به صورت طبیعی نمک بی رنگ و شفاف است و وجود رنگ درون نمک حاصل عناصر میهمان یا ناخالصی‌های متفاوت از کانی‌های مختلف از قبیل منیزیم، کلسیم و … است که در واقع نقش مستقیمی در ترکیب ساختار نمک خوراکی ندارند.
دکترای تخصصی فارماکوگنوزی اضافه کرد: یک نوع دیگر نمک طبیعی وجود دارد به نام نمک پتاسیم یا sylvite که در واقع فرمول KCl دارد و نمک پتاسیم محسوب می‌شود. از منظر فراوانی بسیار کمیاب‌تر از نوع هالیت است و شکل ظاهری کاملاً مشابه دارد.
نمک دریاچه ارومیه حاوی سموم کشاورزی است
وی ادامه داد: از نظر منشأ، نمک‌ها به دو دسته دریایی و کوهی تقسیم می‌شوند. انواع دریایی در واقع نمک‌های محلول در آب دریا هستند که به دلیل تبخیر در کنار یا بستر دریا مجدداً متبلور می‌شوند مانند نمک‌های معروف به دریاچه ارومیه و…، و در دریاهای امروزی عمدتاً حاوی مقادیر بسیاری سموم کشاورزی و فلزات سنگین هستند و اصولاً استفاده از آنها به دلیل وجود چنین عناصری به صورت تصفیه نشده توصیه نمی‌شود مگر اینکه پیش از مصرف کاملاً آنالیز شیمیایی شده و از نظر چنین مواردی پاک باشند.
میر حسینیان با اشاره نوع دوم نمک افزود: کوهستان یا معدنی است که در واقع به شکل نمک سنگ بلوری و مانند سایر ترکیبات معدنی در اثر فعل و انفعالات شیمیایی کانی شناختی در دل طبیعت به صورت خالص رشد کرده و حالت بلورین پیدا می‌کنند مانند نمک‌های معروف به نمک گرمسار یا جهرم یا هیمالایا. این نوع نمک کوهی در واقع نوع خالص نمک است که قابل استفاده برای مصارف خوراکی و درمانی است و ممکن است به دلیل بسترهای متفاوت و خاک هر منطقه‌ای حاوی عناصر مختلف شیمیایی مانند کلسیم، منیزیم و… باشد که در نتیجه رنگ‌ها متفاوتی نیز ایجاد می‌کند.
طب ایرانی ۲۰ نوع نمک را شناسایی کرده
عضو گروه فارماکوگنوزی دانشکده داروسازی دانشگاه تهران بابیان اینکه از منظر طب ایرانی حدود ۲۰ نوع نمک وجود دارد، تصریح کرد: ملح اندرانی، ملح نفتی، ملح سیاه، ملح طبرزد، ملح هندی و… وجود دارد که هر کدام بسته به منشأ پیدایش و محتویات آن دارای خواص گوناگونی است.
فاطمه براتی