عاطفه بازفتی

به گزارش پایگاه خبری ربیع، یکی از روش‌های زیبای مولانا در بیان مسائل معنویِ مثنوی آوردن تمثیل است. مولانا در خلال داستانی، با استفاده از تمثیل می‌فرماید وقتی اغراض نفسانی بر آدمی چیره شود، دید و داوری او تغییــر می‌یابد؛ در این زمینه تمثیل فردی اَحوَل یا دو بین را می‌آورد که استادش به او می‌گوید برو و از حجره فلان شیشه را بیاور. شاگرد که لوچ و دو بین بوده، هر چه به شیشه نگاه می‌کند، آن را دو عدد می‌بیند در نتیجه اصرار دارد که این جا دو شیشه می‌بینم کدام یک را باید بیاورم؟! استاد هم که بحث را بی‌فایده می‌داند، می‌گوید حالا که دو شیشه می‌بینی یکی از آنها را بشکن! شاگرد همین کار را انجام می‌دهد و در نهایت متوجه می‌شود عیب و نقص در چشمان خودش بوده است. مولانا با استفاده از این تمثیل می‌گوید حرص، خشم و شهوت هم قدرت تمییز و تشخیص را از انسان می‌گیرد از این رو توانایی شناخت درست و نادرست را نخواهد داشت به طوری که حتی اگر قاضی عادلی گرفتار حرص و طمع رشوه گرفتن شود، نمی‌تواند بین ظالم و مظلوم تفاوتی قائل گردد و حق مظلوم را بگیرد: «خشم و شهوت، مرد را اَحوَل کند/ز استقامت، روح را مبدَل کند/ چون غرض آمد، هنــر پوشیده شد/صد حجاب از دل، به سوی دیده شد/ چون دهد قاضی به دل رشوت قرار/ کی شناسد ظالم از مظلومِ زار؟!»

عاطفه بازفتی