داستان اساطیر خاموش «آتش»
یک استاد تاریخ دانشگاه فردوسی گفت: مدتها پس از کشف آتش، بشر تصور میکرد این عنصر هدیهای از جانب طبیعت است.
به گزارش پایگاه خبری ربیع، به نقل از ایسنا، فاطمه جهانپور منطقه- خراسان، درباره جایگاه، اهمیت و تقدس عنصر آتش در ادوار مختلف تاریخی و فرهنگهای گوناگون از جمله ایران، اظهار کرد: در گذشتههای دور و حتی در زمان حال، هر زمان که عنصر مهمی در طبیعت وجود داشتهاست و اگر این عنصر برای بشر با اهمیت بود معمولا در مقابل آن تخیلاتی را ایجاد میکردهاند و بر همین مبنا تفکر میکردهاند که اسطورهها در نتیجهی این تصورات ذهنی به وجود آمدهاست و این مسئله برای عنصر آتش نیز صدق میکند.
وی ادامه داد: آن زمانکه بشر، آتش را کشف کرد، تا مدت زمان بسیاری تصور میکرد که آتش، پدیده یک هدیهی الهی است و این دیدگاه نه فقط در ایران بلکه در همه فرهنگها نیز این گونه بودهاست.
این استاد دانشگاه تاریخ با اشاره به تقدس آتش در همهی ملتها دربارهی دلیل این تفکر، خاطر نشان کرد: زمانی که بشر با آتش روبهرو شد و آنرا به نوعی دراختیار گرفت، تحولی شگرف در زندگی وی به وجود آمد، برای مثال سرمای سخت را با کمک آتش می توانست تحمل پذیر کند، در شبهای طولانی و تاریک که بعضا با حملهی حیوانات همراه بود میتوانست با کمک آتش از خود دفاع کند.
جهانپور در اینباره ادامه داد: خامخواری انسان در زمانهای گذشته، بیماریهای فروانی رابه همراه داشت، او زمانی که دانههای گیاهی و مواد گوشتی را کنار آتش میگذاشت، این مواد نرم و عملا قابل خوردن میشدند.
وی در ادامه افزود: با ورود آتش، انسان بخشهای عمدهای از شکار و محصولات گیاهی را میتوانست بخورد درحالی که قبل از آن، چنین قابلیتی دربارهی غذای او وجود نداشت، در نتیجه این مسئله به یکی از عوامل اهمیت آتش برای انسان مبدل شد.
این استاد تاریخ درباره چگونگی دسترسی انسان به این عنصر تصریح کرد: به یاد داشته باشیم که آتش برای بشر یک موهبت طبیعی بود، به طوری که قادر نبود هر موقع که بخواهد بتواند آنرا تولید کند، انسان منتظر میماند در برههای از زمان صاعقهای به زمین برخورد کند و جنگلی آتش بگیرد و ذرهای از این آتش را برای خود بیاورد.
فاطمه جهانپور با بیان اینکه در زمانهای دور در بین قبیلهها دزدی آتش وجود داشته است، متذکر شد: نگهداری و حفظ آتش و تلاش برای خاموش نشدن آن بسیار مهم بود و چه بسا برای نگهداشت این آتش آیینهایی را اجرا میکردند که سبب باقی ماندن آتش شود آنها در این راستا آتش را در مکانی بالا و دور از دسترس میگذاشتند که مبادا اتفاقی افتاده و این عنصر مقدس از بین برود.
وی با اشاره به اینکه حرمت نگه داشتن آتش از همان زمانهای دور در ذهن بشر بوده است، عنوان کرد: مشاهده میکنید که در اکثر فرهنگها اگر میخواستند داستانی بگویند، شعری بسرایند، ادبیاتی بسازند، آیینها مناسک و جشنهای خود را برگزار کنند یا دربارهی مسئلهای مشورت کنند، همه این مراسم و آیینها را در دور آتش برگزار میکردهاند.
این استاد تاریخ دربارهی نقش آتش در زمان حال مطرح کرد: اگر نقش آتش را امروزه در نظر بگیریم مشاهده میکنیم که در ریزترین جزئیات زندگی مانند چای درست کردن یا روشن کردن چراغ، قابل لمس است و همچنین خورشید که منبع آتش است تا دیگر عناصر همه با آتش در ارتباط هستند.
جهانپور در این باره ادامه داد: به همین جهت خیلی دور از ذهن نیست که آتش مورد ستایش و حرمت انسانها قرار گرفتهباشد؛ تصور آنها این بود که این عنصر یک موهبت الهی است که طبیعت و خدایان به آنها هدیه دادهاند و برایشان تقدس داشته است.
وی درباره تقدس آتش در ملتهای گوناگون تصریح کرد: مشاهده میکنید که «اگنی»، (در وداها آگنی ایزد آتش است) در اسطورههای هند از اهمیت بسیاری برخوردار است و یا در اسطورههای یونان میبینیم که آتش برای بشر دزدید میشود و به همین دلیل توسط خدایانی مانند«زئوس» مجازات میشوند چرا که با کمک آتش بسیار قدرتمند میشدند و میتوانستند علیه خدایان شورش کنند.
این استاد تاریخ عنوان کرد: درهمهی فرهنگها آتش اهمیت فراوانی داشته است و کسی که این عنصر در دستانش بود از قدرت بیشتری برخوردار بوده است بر این مبنا همه فرهنگها از جمله ایران برای آتش تقدس قائل میشدهاند.
انتهای پیام