تقابل تشویق‌ها، تکرار سؤال‌ها و پافشاری بر پاسخ‌ها!
«منطقه پرواز ممنوع» تازه‌ترین ساخته امیر داسارگر است. این فیلم که در مدرسه سینمایی عمار تولیدشده و به بخش سینمایی و پویانمایی بلند ملی سی و دومین جشنواره بین‌المللی فیلم کودک و نوجوان راه‌یافته، شامگاه ۳۰ مرداد پس از بزرگداشت مقام فرزندان شهدای مدافع حرم اصفهان، در سینما ساحل اکران شد.
به گزارش پایگاه خبری ربیع، آن‌طور که در خلاصه داستان فیلم آمده، در «منطقه پرواز ممنوع» داستان سه نوجوان که مشغول آماده شدن برای مسابقه ساخت هواپیما هستند روایت می‌شود و پیدا شدن یک یوزپلنگ در محل زندگی‌شان آن‌ها را وارد مسائل مختلف و مهیج می‌کند اما فیلم، داستانی فراتر از این خلاصه یک‌خطی دارد و از پرتاب ماهواره به فضا تا جنگ در سوریه و جاسوسی عده‌ای از متجاوزان به محیط‌زیست از سایت‌های هسته‌ای نیز در آن گنجانده‌شده است.
بلافاصله پس از اکران این فیلم، امیر داسارگر، کارگردان به همراه حامد بامروت نژاد تهیه‌کننده، متین کرمانی، متین پاکزاد و علیرضا اکبری بازیگران نوجوان و رضا درستکار، منتقد در سالن بهمن جمع شدند تا شاهد نشست رسانه‌ای آن باشند.
داسارگر، ضمن ابراز خوشحالی برای حضور در جشنواره فیلم کودک و نوجوان گفت: دو سال پیش با یک فیلم کوتاه در جشنواره شرکت کردم و از همان زمان این جشنواره برایم یک رویداد جالب شد چون فارغ از اتفاقاتی که در بدنه سینما می‌افتد، این جشنواره مخاطب مردمی دارد و خانواده‌های اصفهانی آن را دنبال می‌کنند.
درستکار، منتقد حاضر در جمع، از همگان خواست تا سؤال‌های خود را از عوامل فیلم «منطقه پرواز ممنوع» بپرسند و اغلب سؤال‌ها نیز حول محور خشونت فیلم بود. ضمن اینکه به فراخور مطالب بیان‌شده موافقان و مخالفان، با تشویق‌های پیاپی، همراهی خود را با مباحث مطرح‌شده اعلام می‌کردند.
تعریف کودک با نوجوان فرق دارد
داسارگر درباره خشونت بکار رفته در فیلم گفت: واقعیت امروز ما چیست؟ نوجوان ما چه چیزی را می‌بیند و با چه وسیله‌ای بازی می‌کند؟ ما باید با این محصولات جدید رقابت کنیم و بدانیم که نمی‌توانیم حرف از درگیری بزنیم و هم‌زمان طرف مقابل را نوازش کنیم.
وی ادامه داد: ما اجباری برای انتخاب مفاهیم فیلم نداشتیم و در کنار درصد بسیاری که این فیلم را دوست داشته‌اند افرادی هم هستند که آن را دوست ندارند. تنها انتخاب لوکیشن این فیلم یک سال طول کشیده و روی مسائل مختلف آن فکر کرده‌ایم.
این کارگردان در پاسخ به سؤال یکی از خبرنگاران نوجوان که از او پرسیده بود آیا از دانش مشاور و روانشناس در ساخت این فیلم بهره برده‌اید یا خیر؟ اظهار کرد: کارشناس داشتیم، مشاور هم داشتیم اما تعاریف فرق می‌کنند. تعریف کودک با تعریف نوجوان تفاوت دارد. بله برای بچه‌ها باید فانتزی حرف زد اما نوجوانان را باید برای مسائل بزرگ و پیچیده آماده کرده چون مسائل بزرگ و پیچیده‌ای پیرامون ما وجود دارد. فکر می‌کنم نوجوانان ما باید جنگجو باشند به این معنی که برای حل یک مشکل بجنگند و این حتی اگر خشونت به نظر برسد لازم است چون در حوزه نوجوان ما باید جدی‌تر حرف بزنیم.
وی تأکید کرد که به خاطر بعد ملی بخشیدن به فیلم، عنصر لهجه و معرفی مکان را از آن حذف کرده است.
عمده نقدهای خبرنگاران در این نشست به موضوع و محتوای فیلم وارد شده بود و از نظر دارساگر این تمرکز غیرطبیعی بود.
کارگردان این فیلم در پاسخ به سؤال خبرنگار دیگری مبنی بر چرایی رعایت نکردن اصل سادگی در تعریف قصه و پیچیده کردن مسائل گفت: این سلیقه من است و فیلم کوتاه‌هایی که ساخته‌ام نیز به همین شکل‌اند و همه با آن این مشکل را دارند. در این فیلم تغییر خط مسیر قصه را امتحان کردم و بارها چهره به چهره از دیگران خواستم قصه را برایم تعریف کنند اما چون عمده آن‌ها متوجه داستان می‌شدند فکر نمی‌کنم که پیچیدگی فیلم به فهم اکثریت مخاطبان آن لطمه بزند.
اجیر نشده‌ایم!
در این لحظه،رضا درستکار، منتقد، از تهیه‌کننده خواست تا درباره هزینه تولید فیلم صحبت کند و بامروت نژاد نیز در پاسخ به او گفت: پایان فیلم به‌طور واضح درج‌شده که مدرسه سینمایی عمار از این کار حمایت کرده اما اگر پیش‌فرض عده‌ای این است که ما پول گرفته‌ایم و اجیر شده‌ایم تا یک سری موضوعات را در فیلم بگنجانیم این‌گونه نیست. بازیگران این کار سه ساعت قبل از اکران جلوی در سینما می‌ایستند و برای فیلم تبلیغ می‌کنند، منظورم این است که پول تا یکجا جواب می‌دهد و لابد پای انگیزه دیگری در میان است.
وی خاطر نشان کرد: اگر یک درصد به این فیلم اعتقاد نداشتم پای آن نمی‌ایستادم. من نمی‌توانم زندگی فرزند شهید مدافع حرم را به تصویر بکشم و در آن هیئت و حسینیه نباشد. اگر این چیزها در فیلم نباشد آن را سانسور کرده‌ام. سینمای سانسور به من می‌گوید که پول گرفته‌ام اما من می‌گویم سبک زندگی‌ای را نشان دادم که کمتر در سینمای ما نشان داده‌شده است. امیدوارم یک روز همه به این اعتمادبه‌نفس برسیم که همه‌چیز را به تصویر بکشیم و خودسانسوری نکنیم.
تهیه‌کننده «منطقه پرواز ممنوع» با بیان اینکه زبان نوجوان با زبان کودک تفاوت دارد، اظهار کرد: نوجوانان ما یا باید سینمای کودک را ببینند و یا سینمای بزرگسال چون سینمای خاص آن‌ها وجود ندارد و عمده فیلم‌هایی که ساخته می‌شود نیز درباره آن‌هاست نه برای آن‌ها. تمرکز جشنواره فیلم کودک و نوجوان نیز بیشتر بر حوزه کودک است و من طرفدار جدا شدن بخش کودک از بخش نوجوان این جشنواره هستم.
درهرحال، حق با مشتری است
درستکار، منتقدی که تا این لحظه بیشتر در قالب مجری فعالیت کرده بود نیز گفت: فراموش نکنیم که درهرحال حق با مشتری است و نباید با آن بحث کنیم. ما خریدار فکر و فیلم شماییم و نظرمان درباره آن این است.
وی ادامه داد: در نشست رسانه‌ای «فریاد سکوت» کارگردان روسی فیلم با نقد ناآشنا بود و می‌گفت ما در روسیه منتقد نداریم! او اعلام کرد که پوتین سال گذشته ۱۸۰ منتقد را اعدام کرده و من در دفترم نوشتم خدا را شکر که مسئولان در جلسه ما نیستند وگرنه ایده پوتین می‌توانست راهگشای بسیاری از مشکلات ما باشد.
داسارگر نیز خاطر نشان کرد که باید خدا را شکر کنیم که در کشورمان نقد آزاد است و درستکار در پاسخ به او گفت: خدا را شکر می‌کنم چون کشور مال ماست و فراموش نکنید که این فیلم با پول مردم ساخته‌شده بنابراین موضعتان را با مردم عوض نکنید. شما همان‌قدر حق دارید که ما داریم.
به نظر هم احترام بگذاریم
بامروت نژاد در واکنش به این سخنان اظهار کرد: سینمای سانسور همین است! ما ابتدای هر جمله از هر سؤال‌کننده و منتقدی بابت اظهارنظرش تشکر کردیم یعنی به فکر شما احترام می‌گذاریم شما هم به فکر ما احترام بگذارید این نظر ماست و آن نظر شما. این فیلم را برای مخاطب ساختیم و تلاش می‌کنیم که امر بیزینس مارکت آن را درست پیش ببریم اما ای‌کاش عصبانیتتان را از فیلم، در جلسه نمی‌آوردید.