ارزش و حرمت کار و کارگر/لیس للانسان الا ما سعی
روز کار و کارگر بر همه جهادگران عرصه کار و فعالیت مبارکباد
به گزارش پایگاه خبری ربیع، ز روزی که بشر پا بر این کره خاکی گذاشت کار و تلاش را آغاز کرد چرا که راه برای دستیابی و رفع نیاز باید کار میکرد. تردیدی نیست که زندگی انسان بر محور کار می گرد و کلید گشایش هر استعدادی در درون انسان است. کار بزرگترین و شاید زیربناییترین بخش زندگی انسان است، چراکه از کار میتوان به جوهره درونی افراد پی برد وقتی این جوهرههای درونی آشکار شوند و استعدادهای بالقوه به منصه ظهور برسند میتوان به وجود جامعهای پویا امیدوار بود. جوامعی که به قدرت رسیدند از کار و تلاش شبانه روزی سنگلاخهای بزرگ را شکافتند و به قلههای رشد دست یافتند. امروز کار سرمایه و ذخیره ملی بحساب میآید و میتواند به رشد در تمامی ابعاد فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی و حتی سیاسی کمک کند. اگر افراد جامعهای به طور نسبی بتوانند کار و شغل مناسب به دست آورند و شغل آنان متناسب با استعدادها، تواناییها و علائق آنها باشد، زمینه برای نوآوری، ابتکار، رشد و پیشرفت در ابعاد اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جامعه به وجود میآید. برعکس اگر زمینههای اشتغال و کار در جامعه محدود و تقاضا برای کار بسیار باشد، به تدریج بیکاری افزایش مییابد. گسترش بیکاری منجربه آسیبها و پیامدهای ناگوار در جامعه میشود. از دیدگاه علی (ع) در جامعه یکی از حقوق اولیهٔ مردم این است که همه حق دارند،شاغل باشند. کار کوچکی و بزرگی ندارد. مگر باتوجه به کاری که انجام میدهند و هرکس اعم از مرد و زن پاداش کار خود را خواهد دید. اسلام به کار و کارگر ارزش بسیار والایی داده است، به گونهای که کار کردن را از بزرگترین عبادتها و وسیلهای برای تقرب به پروردگار شمرده است. در اسلام کارگر، شهید زنده و کارگری شغل انبیاست و از راه کسب وکار میتوان به بهشت برین رسید. مقام کارگری از دیده معصومین شأن والایی دارد. از نظر پیامبر گرامی اسلام، منزلت کارگران در ردیف انبیاست. ایشان فرموده است: «هرکس از دسترنج خویش مخارج زندگی خود را تأمین کند، روز قیامت در صف پیامبران قرار خواهد گرفت و از عنایاتی که پیامبران بهره مندند، بی نصیب نخواهد ماند».
در بسیاری از احادیث و روایات دینی، شأن کارگر همانند کسی است که به عبادت خدا مشغول است. پیامبر اکرم (ص) نیز خود کار میکرد و پیوسته به مسلمانان سفارش میفرمود که برای تأمین و اداره زندگی خود کار کنند و دست از تلاش برندارند. پیامبر اکرم (ص) در حدیثی فرمودهاند: «کسی که برای کسب درآمد حلال تلاش میکند در راه خداوند قدم نهاده است». در باب استقلال اقتصادی و ارزش کسی که با زحمت بازوی خود نان میخورد فرمودهاند: «خداوند به کسی که از زحمت و کار بازوی خود روزی میخورد، با رحمت و محبت نگاه میکند».
کار و تلاش، سیره تمام پیامران آسمانی است. پیامبران پیش از بعثت، به کارهای سختی همچون شبانی، کشاورزی و…میپرداختند. شخصیت و زندگی آنان با کار همراه بود و با تمام وجود زحمتها و تلاشهای طاقت فرسای مردم ضعیف جامعه را درک میکردند. پیامبران و ائمه معصومین علیهم السلام حتی پس از رسیدن به مقام نبوت و جانشینی، همواره با کار و تلاش مأنوس بودهاند.
حضرت محمد (ص) میفرماید:«خداوند بنده باایمان پیشه ور را دوست دارد و هیچ یک از شما غذایی گواراتر از دسترنج خود نخورده است». در اندیشه و مرام امام علی (ع) کار از تقدس و احترام خاص برخوردار است، به همین رو مقرر داشت که برتری بعضی از مردم بر برخی دیگر صرفاً براساس کار و فعالیت باشد، نه حسب ونسب موروثی و امتیازات قبیلهای و عشیرهای، چنان که گفت: «پاداش هرکس در قبال هر کاری است که انجام میدهد».
مقام معظم رهبری در دیدار پنجم اردیبهشت امسال با کارگران فرمودند: دربارهٔ ارزش کارگر خیلی صحبت شده، ما هم عرایضی کردهایم، (۲) دیگران هم گفتهاند، شماها هم میدانید. بالاترین جملهای که در این زمینه میشود گفت این است که نبیّ مکرّم اسلام (صلّی الله علیه و آله و سلّم)، طبق این روایت، به دست پینهبستهٔ کارگر بوسه زد.(۳) دیگر از این بالاتر چه میشود؟ این ارزش کارگر است. منتها یک نکتهای در اینجا هست؛ در دنیا، کشورهای مختلف، ملّتها و فرهنگهای مختلف، همه روز کارگر دارند، روز کارگر مال همهٔ دنیا است، لکن نکته اینجا است که نگاه دنیای مادّی به کارگر با نگاه اسلام به کارگر متفاوت است. بله، دنیای مادّی هم برای کارگر اهمّیّت قائل است، لکن چرا؟ چون کارگر یک ابزار است، ابزار تولید ثروت است برای کارفرما؛ نگاه دنیای مادّی به کارگر نگاه ابزاری است، مثل پیچومهره، مثل خود ماشین. اسلام اینجور نیست؛ نگاه اسلام به کارگر و ارزشی که برای کارگر قائل است، ناشی است از ارزشی که برای کار قائل است؛ عمل؛ اسلام برای عمل ارزش ذاتی قائل است.
مظفر حاجیان