به گزارش پایگاه خبری ربیع، خلاقیت یعنی انجام کارها از طریق غیرمعمول، جوری که دستت را نخوانند و قابل پیش‌بینی نباشی؛ جنسی از هیجان، ساختارشکنی و فرار از دیکته‌های مرسوم از الزامات یک رفتار خلاقانه است. در مدیریت راهبردی جمله معروفی وجود دارد: «اگر کارها را با همان روشی انجام دهید که تاکنون انجام می‌داده‌اید، به همان نتایجی می‌رسید که تاکنون رسیده‌اید.» اینجاست که برای بهبود وضعیت به افکار خلاق و رفتارهای مبتکرانه، احتیاج مبرم داریم.

سربازی خلاق

سربازی پرتکرارترین فراخوان و وسیع‌ترین اجتماع جوانانه ایران است. هر سال چیزی حدود ۸۰۰ هزار پسر ایرانی در پادگان‌های نظامی مشغول گذران خدمت هستند؛ به نحوی که روزانه به‌طور متوسط ۱۲۰۰ نفر از مشمولان به خدمت مقدس وارد شده و هر سال حدود ۴۰۰ هزار نفر از خدمت ترخیص می‌شوند. چهار مجموعه نظامی (ارتش، سپاه، نیروی انتظامی و وزارت دفاع) اصلی‌ترین نهادهایی هستند که سربازان را در فرآیندهای خود جذب می‌کنند و البته سازمان‌ها و دستگاه‌های فراوان دیگری نیز با اجازه ستادکل نیروهای مسلح اقدام به جذب سرباز امریه می‌کنند. فضایل و مدیحه‌های بسیاری برای خدمت مقدس شمرده می‌شود و تقریبا هر خانواده‌ای که دارای فرزند ذکور است، به ناچار با این مقوله در تعامل و تلاقی است ولی مسیر سربازی نیز مثل هر مسیر اجتماعی دیگری با تنگناها و ضعف‌هایی روبه‌رو است که البته جبران این نقیصه‌ها و رفع کمبودها، همیشه از اولویت‌های جدی نیروهای مسلح بوده است. به همین جهت لازم است مسیرهای مبتکرانه و خلاقانه بیشتری خلق و ابداع شود تا خوشایندسازی سربازی برای جوان ایرانی با سرعت بیشتری به وقوع بپیوندد.

زمینه‌ها و سطوح خلاقیت

در این خصوص، سه دسته و گروه از ابتکارات قابل شناسایی است: الف) خلاقیت از جانب ساختار و سازمان نیروهای مسلح ب) خلاقیت به وسیله سربازان ج) خلاقیت به واسطه اجتماع به هر تقدیر، سربازی مساله‌ای فراتر از «صف جمع» و «صبحگاه» و «از جلو نظام» و «به چپ‌چپ» و درجه‌های گروهبان و استوار و ستوانی است. سربازی دربرگیرنده دو سال از زندگی پرجنب‌وجوش جوانی است که درست در نقطه آغازین پیشرفت او جانمایی شده و طبیعتا حجم وسیعی از مسائل اجتماعی نظیر ازدواج، اشتغال و تحصیل را به خود گره زده است. پس لازم است با نگاهی عمیق و عالمانه در سه سطح ذکر شده از ابتکارات و خلاقیت‌ها حمایت شود.

بخشی از قوانین موجود و شیوه‌های اعمال آن می‌تواند با جایگزینی مسیرهای کوتاه، به کارآمدی بیشتری برسد. نحوه فراخوان مشمولان و شیوه اعزام آن می‌تواند با ابتکاراتی بهبود پیدا کند. نحوه حضور سرباز در طول ۴۰ روز دوران آموزشی در پادگان‌های کشور می‌تواند با استقرار روندهای جدید دستخوش بهبودهای تحول‌آفرین شود. درخصوص شیوه‌های آموزشی سربازان و یادگیری‌های مهارتی ایشان، ابتکارات بیشتری لازم است و البته باید از ابتکارات موجود نیز حمایت وسیع‌تری شود. به‌عنوان نمونه طرح مهارت‌آموزی حین خدمت سربازان که در چند صد رشته کاربردی برنامه‌ریزی شده است، در زمره این ابتکارات است.

کنار این ابتکارات سازمانی و نظامی، باید مسیرهایی اندیشیده شود که سربازان وظیفه نیز در فرآیند خدمت، دست به نوآوری بزنند. امروز درصد وسیعی از سربازان حاضر در سیستم‌های نظامی، تحصیلکرده دانشگاه‌های کشور هستند. در طول ۱۰ سال اخیر نرخ سربازان فارغ‌التحصیل دانشگاهی از ۱۳ درصد به ۴۰ درصد رسیده است و پیش‌بینی می‌شود ظرف سه سال آینده این عدد به ۵۰ درصد برسد. قاعدتا از این ظرفیت می‌توان برای بهبود سیستم‌های موجود نیروهای مسلح استفاده بیشتری کرد و البته با لحاظ کردن مسائل حفاظتی و امنیتی به آنها میدان داد تا نیروی جوانی خود را در بدنه شکل‌یافته نظامی‌گری نیروها تزریق کنند. برقراری نظام استعدادیابی سربازان و به کارگمارشتن هوشمندانه ایشان، گامی جدی در این مسیر خواهد بود.

در کنار این دو سطح می‌توان به لایه سوم ابتکارات اشاره کرد که از طریق جامعه قابل اعلام و اعمال است؛ ابتکاراتی که بتواند با حمایت گسترده از سرباز، شأن و کرامت او را تقویت کرده و با ارتقای روحیه خدمتگزاری او، نوعی از آمادگی روحی و جسمی را برای سربازان فراهم آورد.

ابتکار، زاییده تغییر زاویه نگاه است. اگر بتوان مسائل را از دریچه دیگر مشاهده کرد حتما جنسی از تصمیمات تحول‌آفرین در لایه‌های خرد و کلان به وقوع خواهد پیوست. باید دانست که به کارگیری چند صد هزار نیروی جوان در نیروهای مسلح، بسیار گران‌قیمت و استثنایی است و حداقل از نگاه آماری و اقتصادی، هزینه دستمزد این حجم از نیروی کار (به نرخ ماهی ۵/۲ میلیون تومان)، معادل با دو هزار میلیارد تومان در سال می‌شود و البته ظرفیت‌های معنوی و ایثارگرانه این حضور به هیچ‌عنوان قابل محاسبه نیست. پس فقط کافی است با رهاسازی این انرژی و رفع ایست‌ها و موانع موجود به یک انقلاب شگفت‌انگیز در خدمت مقدس سربازی دست یافت.