آیا تولید خودرو دیزل منطقی است؟
در موتورهای بنزینی مخلوط فشرده شده هوا و بنزین با جرقه شمع به طور سریع محترق میشود؛ اما در موتورهای دیزل بهسبب مدت زمان زیاد تزریق سوخت، احتراق کندتر صورت میگیرد؛ بنابراین نیروی حاصل از احتراق مدت زمان بیشتری روی پیستون وارد میشود.
به گزارش پایگاه خبری ربیع، در موتورهای بنزینی مخلوط فشرده شده هوا و بنزین با جرقه شمع به طور سریع محترق میشود؛ اما در موتورهای دیزل بهسبب مدت زمان زیاد تزریق سوخت، احتراق کندتر صورت میگیرد؛ بنابراین نیروی حاصل از احتراق مدت زمان بیشتری روی پیستون وارد میشود. نتیجه این روند، کاهش چشمگیر سرعت دوران موتور دیزلی و افزایش زیاد نیروی کشش آن نسبت به موتورهای بنزینی است. نسبت تراکم موتورهای بنزینی رایج بین هفت تا ۱۰ است؛ ولی نسبت تراکم موتورهای دیزل بین ۱۴ تا ۲۲ است؛ به همین دلیل بازده گرمایی موتورهای بنزینی حدود ۲۵ درصد و موتورهای دیزل حدود ۳۵ درصد است. در نتیجه مصرف سوخت موتور دیزل تا ۳۰ درصد کمتر از موتور بنزینی مشابه است. مهمترین مزیت موتورهای دیزل بازده بالای آنها در بارگذاری متوسط (یا رانندگی در جادههای برون شهری) است. بهسبب قابلیت تبخیرپذیری کم گازوئیل، این موتور خطر آتشسوزی کمتری دارد. خودرو دیزل سواری خرابی کمتری نسبت به خودرو بنزینی مشابه داشته و تا ۳۵۰ هزار کیلومتر بدون تعمیر اساسی کار میکند. مزیت اصلی خودروهای دیزل سواری عبارتند از: راندمان بالا و مصرف سوخت کمتر، سوخت ارزانتر، دوام بالا، گشتاور بالا و قابلیت کار در شرایط سخت.
اما در مقابل، به دلیل آنکه در موتور دیزل سوخت در مرحله تراکم وارد سیلندر میشود، میبایست به سرعت با هوا مخلوط شود. بنابراین طرح محفظه احتراق برای اختلاط هوا، شدت پودر شدن سوخت توسط انژکتور و کیفیت سیستم دقیق تزریق سوخت تأثیر بسیار زیادی در بهبود عملکرد این موتور دارد. به همین جهت طراحی و ساخت موتورهای دیزل هزینه بیشتری دارد. همچنین بالابودن فشار و کوبش (تغییرات شدید فشار نسبت به زمان)، تنش فشاری در موتور دیزل را بیشتر کرده و در نتیجه هزینه ساخت آن را افزایش داده و وزن و ابعاد موتور و سرو صدای آن را بیشتر میکند. به همین دلایل خودروهای دیزل سواری حدود دو هزار و ۵۰۰ تا سه هزار دلار گرانتر از نوع مشابه بنزینی را داشته و وزن موتور آن از ۳۰ تا ۶۰ کیلوگرم بیشتر است.
چه خودروهایی دیزلی تولید خواهند شد؟
هم اکنون ایرانخودرو و وزارت نفت تصمیم دارند حدود ۵۰ تا ۱۰۰ هزار خودروی سمند یا دنای دیزل تولید کنند. کنکاش در مصاحبههای مسئولان این شرکتها نشاندهنده دلایل زیر است:
اول، مصرف سوخت سواری دیزل کمتر از بنزینی بوده و قیمت جهانی سوخت دیزل نیز کمتر از بنزین است، در نتیجه دولت یارانه کمتری بابت سوخت این خودروها خواهد داد؛ دوم، حدود ۵۰ درصد خودروهای سواری در اروپا دیزل هستند؛ سوم، با توجه به مصرف زیاد بنزین، سبد سوخت کشور باید بیشتر به سمت گازوئیل برود؛ چهارم، میزان انتشار CO و CO2 سواری دیزل کمتر است و خودرویهای دیزل تولیدی مجهز به EGR و فیلترهای سه گانه کنترل PM، CO و NOx هستند و مشکل محیط زیستی ندارند؛ پنجم، این تعداد کم تولید تاثیری در آلودگی محیط زیست نخواهد داشت؛ ششم، با تولید دیزل سواری؛ کشور به فناوری تولید دیزل دست یافته است و هفتم ایرانخودرو به دستور دولت هزینه زیادی صرف تولید سواری دیزل کرده است و باید این هزینه برگردد.
پاسخ موارد فوقالذکر در یک جمله نهفته است: هیچ روشی اقتصادی برای کاهش SOx خودروی دیزل وجود ندارد، مگر تولید گازوئیل کم گوگرد در پالایشگاهها. گازوئیل یورو چهار و پنج به ترتیب ۵۰ و ۱۰ ppm گوگرد دارند. هیچ منبع مستقلی میزان گوگرد گازوئیل پالایشگاههای ایران را گزارش نمیکند. تولید گازوئیل یورو چهار بسیار کم بوده و حتی کفاف اتوبوسهای شرکت واحد شهرهای بزرگ را نیز نمیدهد.
یارانه گازوئیل موجب کاهش هزینههای حمل و نقل عمومی میشود و اگر به رانندگان شخصی داده شود، به ضرر کشور است. همچنین در ایران هزینه سوخت و تعویض فیلترها در مقایسه به گرانتر بودن قیمت دیزل سواری ناچیز است و بعید است از خودرو دیزل استقبال شود، مگر آنکه دولت برای آنها تسهیلات دهد. اگر سواری دیزل برای کشور خوب است، پس چرا تنها ۵۰ یا ۱۰۰ هزار دستگاه تولید شود و یا چرا ورود آن آزاد نمیشود؟ تولید این تعداد خودرو نیز تاثیری در سبد سوخت گازوئیل نخواهد گذاشت و کارشناسان محیط زیست نگران هستند بدون آن که کیفیت گوگرد گازوئیل پالایشگاهها افزایش یابد، راه برای ورود و تولید بیشتر سواری دیزل باز شود. فناوری تولید دیزل سواری در دنیا سالها قبل حاصل شده است و نمیتواند افتخاری برای خودروسازان ایرانی باشد. بدیهی است تا یک خودرو تولید انبوه نشود، هزینه پژوهش و راه اندازی خط تولید بر نمیگردد، مگر آن که قصد داشته باشند تسهیلات بلاعوض از دولت دریافت نمایند. لذا با توجه به مطالب فوقالذکر، ابهامات زیادی برای تولید خودروی سواری دیزل وجود دارد که بایستی قبل از تولید به آنها پاسخ داده شود.