آقا محمدرضا حکیم قمشه‌ای
آقا محمدرضا حکیم قمشه‌ای از اعاظم حکما و اساطین عرفان قرون اخیر است. آقامحمدرضا – که شاگردان و دوستانش نام او را به صورت مخفف «آمرضا» تلفظ می‌کردند – اهل قمشه (شهرضا) اصفهان است. در جوانی برای تحصیل به اصفهان مهاجرت کرد و از محضرمیرزا حسن نوری و ملامحمدجعفر لنگرودی بهره مند شد. سالها در اصفهان عهده دار تدریس فنون حکمت بود. حدود ده سال پایان عمر خود را در تهران به سر برد و در حجره مدرسه صدر مسکن گزید.
به گزارش پایگاه خبری ربیع، آقا محمدرضا حکیم قمشه‌ای از اعاظم حکما و اساطین عرفان قرون اخیر است. آقامحمدرضا – که شاگردان و دوستانش نام او را به صورت مخفف «آمرضا» تلفظ می‌کردند – اهل قمشه (شهرضا) اصفهان است. در جوانی برای تحصیل به اصفهان مهاجرت کرد و از محضرمیرزا حسن نوری و ملامحمدجعفر لنگرودی بهره مند شد. سالها در اصفهان عهده دار تدریس فنون حکمت بود. حدود ده سال پایان عمر خود را در تهران به سر برد و در حجره مدرسه صدر مسکن گزید.
و فضلا از محضر پر فیضش استفاده کردند. پرشورترین دوره زندگانی حکیم قمشه‌ای ده سال آخر است. وی مردی به تمام معنی وارسته و عارف مشرب بود؛ با خلوت و تنهایی مأنوس بود و از جمع تا حدودی گریزان. در جوانی ثروتمند بود! در خشکسالی ۱۲۸۸ تمام مایملک منقول و غیر منقول خود را صرف نیازمندان کرد و تا پایان عمر درویشانه زیست.
حکیم قمشه‌ای در اوج شهرت آقاعلی حکیم مدرس زنوزی و میرزا ابوالحسن جلوه به تهران آمد و با آنک مشرب اصلی‌اش صدرایی بود، کتب بوعلی را تدریس کرد و بازار میرزای جلوه را که تخصصش در فلسفه بوعلی بود شکست، به طوری که معروف شد: «جلوه از جلوه افتاد». حکیم قمشه‌ای هرگز جامه روستایی را از تن دور نکرد و در زی و جامعه علما درنیامد. مرحوم جهانگیرخان قشقایی که سالها شاگرد او بوده است نقل کرده که به شوق استفاده از محضر حکیم قمشه‌ای به تهران رفتم. همان شب اول ] خود را به محضر او رساندم. وضع لباسهای او علمایی نبود، به کرباس فروش‌های سده می‌مانست. حاجت خود را بدو گفتم. گفت: میعاد من و تو فردا در خرابات. خرابات محلی بود در خارج خندق (قدیم) تهران و در آنجا قهوه خانه‌ای بود که درویشی آن را اداره می‌کرد. روز بعد اسفار ملاصدرا را با خود بردم. او را درخلوتگاهی دیدم که بر حصیری نشسته بود. اسفار را گشودم. او آن را از بر می‌خواند. سپس به تحقیق مطلب پرداخت. مرا آنچنان به وجد آورد که از خود بی خود شدم، می‌خواستم دیوانه شوم. حکیم حالت مرا دریافت، گفت: آری، «قوت می بشکند ابریق را».
حکیم قمشه‌ای از ذوق شعری عالی برخوردار بود و به «صهبا» تخلص کرده است. او در سال ۱۳۰۶ در کنج حجره مدرسه، در تنهایی و خلوت و سکوتی عارفانه از دنیا رفت.
حکیم قمشه‌ای شاگردان بسیاری تربیت کرد. آقا میرزا هاشم اشکوری، آقا میرزا حسن کرمانشاهی، آقا میرزا شهاب نیریزی، جهانگیرخان قشقایی، آخوند ملأ محد کاشی اصفهانی، میرزا علی اکبر یزدی مقیم قم، شیخ علی نوری مدرس مدرسه مروی معروف به شیخ علی شوارق، میرزا محمدباقر حکیم، حکیم صفای اصفهانی، شیخ عبدالله رشتی ریاضی، شیخ حیدرخان نهاوندی قاجار، میرزا ابوالفضل کلانتر تهرانی، میرزا سید حسین رضوی قمی، شیخ محمود بروجردی، میرزا محمد قمی از آن جمله‌اند.
برگرفته از کتاب خدمات متقابل اسلام و ایران. استاد شهید آیت الله مرتضی مطهری ص ۵۲۳، ۵۲۴ نوبت چاپ ۱۴۰۱
در ضمن در همین کتاب ص ۵۲۶ آمده است: جهانگیرخان درسال ۱۲۴۳ در دهاقان اصفهان متولد شده و در سال ۱۳۲۸ دراصفهان درگذشته است و قبرش در تخت فولاد اصفهان معروف است.
حکمت اله زمانی