به گزارش پایگاه خبری ربیع، فرهنگ جامعه ما در تهاجم و شبیخون دشمن قرار گرفته و فرهنگ غرب در مقابل ترویج می شود؟ امروز آشنایی با فرهنگ سازی و اقدام درست از الگوهای فرهنگی دینی یک ضرورت انکار ناپذیر است. رسانه‌های تصویری استکباری با شکستن حریم خانواده و اخلاق به شدت در تلاشند تا تغییر فرهنگی راه را بر غربگرایی هموار کند و مردم نیز بدون توجه به موضوع در مسیر قرار می گیرند؟ ترویج اباحه گری و عریان گرایی و برخوردهای ضد اخلاقی چنان تبلیغ و ترویج می شود که بسیاری از افراد را تحت تاثیر خود قرار می دهد! چرا که با نفسانیات منطبق است و جاذبه خود را دارد؟ امام علی ع اقداماتی در فرهنگسازی دارند که بخوبی می تواند ما را کمک کند تا از این گردنه پیچیده و نگران کننده بگذریم؟ هم بصیرت و آگاهی و شناخت لازم است و هم البته مراقبت هایی از جنس دوره‌های گذشته در خانواده‌ها که جای آن خالی است؟ اما فرهنگ چیست و شیوه‌های فرهنگسازی در نگاه و عمل مولایمان علی علیه السلام کدامند؟

فرهنگ، مجموعه دانش ها، بینش ها، نگرش ها، منش ها و ارزش‌های یک ملت است که هویت دهنده، مصونیت آور، پویا، پایا، تإثیرپذیر و فطرت ثانوی است. بنابراین فرهنگ هر جامعه نیز به عنوان پدیده‌ای بی همتا، به تدریج، در حیات جامعه شکل گرفته و قوام می یابد. با این مقدمه می توان گفت نخستین منبع موثر در شکل گیری فرهنگ هر جامعه، بنیان گذاران، مدیران و رهبران شاخص جامعه می باشند.

امام علی (ع) با توجه به این که در دامان پیامبر گرامی اسلام (ص) تربیت شده بودند، با فرهنگ مذهبی اسلام رشد کرده بود و از فرهنگ عرب جاهلی، بسیار فاصله داشت. مراد از فرهنگ مذهبی، فرهنگی است که هنجارها، سنت ها، آداب و رسوم و ارزش‌های آن، همه از سرچشمه وحی نشأت گرفته باشد و یا مورد تإیید منبع وحی الهی باشد.

نکته مهم این که فرهنگ مذهبی اسلام که با بعثت پیامبر اکرم (ص) مطرح شد، نتوانست به طور کامل جایگزین فرهنگ سنتی عرب جاهلی بشود؛ لذا هرچند در زمان حضور پیامبر اکرم (ص) با توجه به ویژگی‌های شخصیتی ایشان، حالت غلبه بر فرهنگ جاهلی را نشان می داد؛ اما در زمان بعد از رحلت پیامبر اکرم (ص) نشان داد که فرهنگ مذهبی غلبه کاملی بر فرهنگ سنتی عرب جاهلی پیدا نکرده است. در فرهنگ مذهبی اسلام، خدا محوری و یکتا پرستی یک ویژگی بارز و مهم است.

چنانچه عدالت خواهی و تساوی همه افراد در برابر قانون نیز یکی دیگر از ویژگی‌هاست. در فرهنگ مذهبی اسلام، قانون الهی مطرح است و از فرد و جامعه، هر کدام حقوقی دارند که برای اجرای درست قانون و استیفای دقیق حقوق، سنجش عدالت مطرح است و افراد و حاکمان براساس این معیار، عادل و یا ظالم خوانده می شوند. در این که در حکومت امام علی (ع) این فرهنگ بیش از شاخصه‌های دیگر مورد توجه بوده، جای هیچ شک و شبهه ای نیست. از طرفی شایسته سالاری و شایستگی‌ها برای قرار گرفتن در جایگاه حکومتی از اهمیت خاصی برخوردار می باشد. در فرهنگ مذهبی اسلام، تقوا، جهاد و علم از جمله ارزش‌هایی است که برای افراد شایستگی درست می کند و جز مقام انبیا و ائمه که نصب خاص الهی دارد، همه جایگاه‌های دیگر اجتماعی براساس شایستگی‌های خاص، قابل تعریف می باشد. همچنین مصلحت گرایی، مسئولیت گرایی، ملت گرایی، پاسداری از کرامت انسان و تقوا گرایی جایگاه ویژه‌ای در فرهنگ مذهبی اسلام دارد. در فرهنگ مذهبی اسلام، فرد در برابر اعمال خود مسوولیت دارد؛ لذا امام (ع) در فرمان حکومتی خود به مالک اشتر، هشدار می دهد که تو و خاندانت و نزدیکانت، همگی موظف هستید که با مردم با انصاف رفتار کنید: (إنصف الناس من نفسک ومن خاصه إهلک…). امام علی علیه السلام بر مسئولیت های اجتماعی از جمله امر به معروف و نهی از منکر، تحمل سختی ها و مشکلات در راه حق و در مسیر جهاد فی سبیل الله؛ یاری مستمندان و قرض الحسنه توصیه و تاکید دارند که فرهنگ مذهبی اسلام به آن عنایت دارد.

در فرهنگ مذهبی که حاکم بر حکومت امام علی (ع) بود، حتی اهل کتاب (یهودیان، مسیحیان، زرتشت و…) هم باید احساس امنیت، برابری در برابر قانون و نیز امکان استیفای حقوق خود را داشته باشند؛ لذا حضرت (ع) ضمن سفارش زرتشتیان به حاکم فارس، تإکید می نماید که باید با ایشان خوش رفتاری شود و نسبت به شکایت دهقانان این منطقه، به والی فارس هشدار می دهند.

امروز که فرهنگ جامعه ما در تهاجم دشمن قرار گرفته است و رسانه‌های مجازی به شدت فعال شده و تلاش می کند جوانان ما را به فرهنگ جاهلیت غرب بکشانند باید بر فرهنگ مذهبی اسلام و تبیین آن اقدام نمود، باید از شیوه‌های فرهنگ سازی مولاعلی علیه السلام الگو گرفت. اگر خدامحوری باشد بسیاری از مشکلات مردم حل خواهد شد چرا که دیگر رانت و رشوه و ریاست طلبی و…جایگاهی نخواهد داشت. برقراری عدالت در جامعه و دست رد به سینه ویژه خواران زدن مردم را به حکومت امیدوار خواهد کرد. پرهیز از فامیل بازی و گروه گرایی و سپردن مناصب به شایستگان آمور را بخوبی پیش می برد و مردم را رضایتمند خواهد کرد. توجه به مصالح عمومی و مسئولیت پذیری در منصبی که در اختیار داریم از مسائل مهم است که توجه به آن کارها را در ریل درست قرار می دهد. ملت گرایی و به تعبیر امروز دموکراسی به معنی واقعی و خود را وقف مردم دانستن و عمل به این تکلیفی که پذیرفته شده از الزامات رشد و تعالی و پیشرفت یک ملت است که در فرهنگ علی علیه السلام مورد توجه بوده است.

مظفر حاجیان