مهدویت در سیمای قرآن

گذشته از اخبار و روایات فراوانی که از ناحیهٔ رسول مکرم اسلام صلی الله علیه و آله و حضرات ائمه معصومین علیهم‌السلام پیرامون حضرت حجه بن الحسن علیه‌السلام در منابع روایی وجود دارد.

مهدویت در سیمای قرآن

مظفر حاجیان

به گزارش پایگاه خبری ربیع، گذشته از اخبار و روایات فراوانی که از ناحیهٔ رسول مکرم اسلام صلی الله علیه و آله و حضرات ائمه معصومین علیهم‌السلام پیرامون حضرت حجه بن الحسن علیه‌السلام در منابع روایی وجود دارد و مسئله مهدویت و نشانه‌ها و علائم ظهور و ویژگی‌های مهدی موعود علیه‌السلام و وضعیت زمان ظهور آن حضرت را توضیح می‌دهند، تعدادی از آیات کریمهٔ قرآن هم با تأویل و تفسیر ائمهٔ معصومین علیهماالسلام بر این حقیقت دلالت دارد و برای بشریت آینده‌ای درخشان و سرشار از سعادت و خوشبختی را پیش‌بینی می‌نماید و قاطعانه بر این مسئله تکیه دارد که اگرچه اکنون جامعه بشری بر محور استکبار و استضعاف و خودخواهی قدرتمندان و ثروتمندان زورگو قرار گرفته اما دوامی ندارد و اساس و پایهٔ آن متزلزل است و فرو خواهد ریخت و سرانجام بشریت از آینده‌ای درخشان برخوردار خواهد گردید و زمام آمور به دست کسی خواهد افتاد که دست قدرت های زورگو و مستکبران خودخواه را از سر جامعه‏ی انسانی کوتاه و حکومتی بر پایه عدل و قسط در جهان برقرار می‏سازد و نظام جامعه را اصلاح و ظلم و ستم را از میان برمی‏دارد. در این رابطه به تعدادی از این آیات اشاره خواهیم داشت.

و نرید ان نمن علی الذین استضعفوا فی الارض و نجعلهم ائمه و نجعلهم الوارثین. (سوره‏ قصص، آیه ۵)

«و ما اراده کرده‏ایم که بر مستضعفان زمین منت نهیم و آنان را پیشوایان و وارثان زمین قرار دهیم.» در این آیه خداوند بر سه مسئله تکیه نموده است اول اینکه می‏خواهیم

مستضعفان را مشمول نعمت های خود سازیم. دوم آنان را پیشوایان قرار دهیم و سوم اینکه می‏خواهیم آنان را وارثان حکومت روی زمین مقرر داریم. و این بشارتی است در زمینه‏ی پیروزی حق بر باطل و ایمان بر کفر و این بشارتی است برای همه‏ی انسان های آزاده و خواهان حکومت عدل و داد و برچیده شدن بساط ظلم و جور. و لذا در روایات و اخبار حضرات ائمه‏ی معصومین علیهم‏السلام این آیه درباره ظهور و بروز چنین حکومتی تفسیر شده است. امام امیرالمومنین علیه‏السلام در جمله‏ای چنین می‏فرماید: دنیا پس از چموشی و سرکشی. هم چون شتری که از دادن شیر به بچه‏اش خودداری می‏کند به ما روی می‏آورد و سپس همین آیه مورد بحث را تلاوت فرمود. (نهج البلاغه، کلمات قصار، شماره ۲۰۹)

وعد الله الذین امنوا منکم و عملوا الصالحات، لیستخلفنهم فی الارض کما استخلف الذین من قبلهم و لیمکنن لهم دینهم الذی ارتضی لهم و لیبدلنهم من بعد خوفهم امنا یعبدوننی لا یشرکون بی شیئا و من کفر بعد ذلک فاولئک هم الفاسقون. (سوره‏ نور، آیه ۵۵

) «خداوند به کسانی که از شما ایمان آورده‏اند و اعمال صالح انجام داده‏اند وعده داده که حتما آنها را خلیفه روی زمین خواهد کرد، همانگونه که پیشینیان را خلافت روی زمین بخشید و دین و آیینی را که برای آنها پسندیده پا برجا و ریشه‏دار خواهد ساخت و خوف و ترس آنها را به امنیت و آرامش مبدل می‏کند. آنچنان که تن‌ها مرا می‏پرستند و چیزی را برای من شریک نخواهد ساخت و کسانی که بعد از آن کافر شوند فاسقند.» از آنجا که در آیات گذشته سخن از اطاعت و تسلیم در برابر فرمان خدا و پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم بوده آیه مورد بحث همین موضوع را ادامه داده و نتیجه این اطاعت را که همان حکومت جهانی است بیان می‏کند. از مجموع این آیه چنین برمی‏آید که خداوند به گروهی از مسلمانان که دارای این دو صفت هستند (ایمان و عمل صالح) سه نوید می‏دهد.۱- حکومت و خلافت روی زمین ۲- نشر آیین حق به طور اساسی و ریشه‏دار در همه جا (که این مطلب از کلمه تمکین استفاده می‏شود).۳- از میان رفتن تمام اسباب خوف و ترس و وحشت و ناامنی که نتیجه این سه برنامه این خواهد شد که با نهایت آزادی خدا را بپرستند و فرمان‌های او را گردن نهند و هیچ شریک و شبیهی برای او قائل نشوند و توحید خالص را در همه جا بگسترانند.

در پایان به این نکته می بایست توجه نمود که قرآن کریم در زمینه‏ی ظهور و قیام حضرت مهدی موعود علیه‏السلام مانند بسیاری از زمینه‏های دیگر (بدون اینکه به جزئیات بپردازد) به صورت کلی و اصولی بحث نموده. یعنی از تشکیل حکومت عدل جهانی و پیروزی نهایی صالحان در روی زمین سخن گفته است. این گونه آیات را که بیش از صد آیه می‏باشد، مفسران عالیقدر اسلامی به استناد روایات و اخبار معصومین علیهم‏السلام مربوط به مهدی موعود علیه‏السلام و ظهور و قیام او دانسته ‏اند.

مظفر حاجیان