به گزارش پایگاه خبری ربیع، سال ۹۷ سال خوبی برای جامعه کارگری کشور نبود. افت ارزش ریال باعث شد قیمت کالا به طرز سرسام آوری افزایش پیدا کند و در مقابل مزد کارگران کفاف زندگی روزمره را نمی‌داد. این اتفاق باعث شد سفره کارگران کوچکتر شود و جامعه کارگری که تا پیش از این اتفاقات هم زیر خط فقر قرار داشت بیشتر از پیش در باتلاق بی پولی فرو رود. البته این ماجرا تنها مربوط به کارگرانی است که کار خود را به هر شکل ممکن ادامه می‌دادند زیرا تعداد زیادی از کارگران به طور کلی کار خود را ازدست دادند و دیگر همان درآمد اندک را هم نداشتند. این شرایط دشوار باعث شد بعضی کارگران ایرانی راه مهاجرت را در پیش بگیرند.

 اخیراً خبرگزاری فرانسه در گزارشی به مهاجرت کارگران ایرانی به سمت کردستان پرداخته است. آنطور که از این گزارش که در «عصر ایران» منتشر شده است، برمی‌آید بیشتر کارگران ایرانی احتمالاً در کارگاه‌های «ساخت‌وساز» منطقه کردنشین عراق مشغول به کار می‌شوند.

طبق گفته خود کارگران نیز، دستمزد روزانه هر کارگر در اربیل بین ۲۵ تا ۳۰ هزار دینار عراقی (معادل حدود ۲۵ دلار) و حدود سه برابر دستمزد آنها در ایران است. اکثر کارگران ایرانی با ویزای یک ماهه توریستی از مرزهای ایران خارج شده و وارد کردستان عراق می‌شوند. عادل بکوان، محقق عراقی فرانسوی موسسه مطالعات پیشرفته علوم اجتماعی از پاریس، نیز در این باره گفته است: «کارگران ایرانی نه‌تنها کار خود را از منظر اجتماعی و فرهنگی در جامعه عراقی-کردی انجام می‌دهند، بلکه خرج کرده و هزینه می‌کنند.» طبق اظهارات یک تاجر عراقی- کرد نیز، مسافرخانه‌های اربیل پر از کارگران ایرانی است. طوری که در پاییز گذشته ۵۴ کارگر ایرانی در مسافرخانه این شخص اقامت کردند و اینک تعداد آنها به ۱۸۰ نفر رسیده است. اطلاعات دیگری که در این گزارش آمده، نشان می‌دهد که ابعاد اکثر اتاق‌های محل سکونت ایرانی‌ها، ۹ متر مربع است و چهار کارگر در هر اتاق ساکن می‌شوند. هر کارگر برای آب، برق و تخت شبی سه دلار پرداخت می‌کند. اما آنچه که در این گزارش جلب توجه می‌کند، اشاره خبرگزاری فرانسه به فارغ‌التحصیلان دانشگاه‌ها در میان کارگران ایرانی است. در ضمن، ظاهراً کارگران ایرانی ارتباط بهتری را با مهندسان و صاحبان پروژه برقرار کرده‌اند.»

در حالی در گزارش مذکور، به حضور فارغ‌التحصیلان دانشگاه‌ها در میان کارگران ایرانی اشاره شده است که بررسی وضعیت بیکاران از این حکایت دارد که در پایان سال گذشته ۳۸.۵ درصد آنها از فارغ‌التحصیلان آموزش عالی بودند که تعدادشان در مقایسه با سال ۱۳۹۶، ۱.۴ درصد افزایش یافته است. از فارغ‌التحصیلان بیکار ۲۶.۱ درصد را مردان تشکیل می‌دهند که تعدادشان ۱.۷ درصد افزایش داشته است. همچنین ۶۵.۹ درصد فارغ‌التحصیلان بیکار به زنان اختصاص دارد که تعداد آنها هم ۱.۶ درصد رشد داشته است.

کارشناسان اقتصادی بر این باورند که مهاجرت‌های اجباری نه‌تنها نفعی برای اقتصاد ایران ندارد، بلکه می‌تواند هزینه‌زا باشد. البته آنها بر این باورند که مهاجرت به کشورهای همسایه از جمله کردستان عراق مزایایی نیز دارد؛ چراکه به معنای پایین‌آمدن نرخ بیکاری و خالی‌شدن فرصت‌های شغلی است. اما در هر حال روانه شدن نیروی کار ایرانی به خارج از مرزها بازار کار ایران را از نیروهای مستعد خالی می‌کند. شاید در ابتدا اینگونه تصور شود که این کارگران باعث ورود ارز به کشور می‌شوند اما بالا بودن هزینه زندگی دران کشورها و درامد اندک کارگران به حدی نیست که موجب رونق اقتصادی در کشور شود. همه به خاطر داریم که در سال‌های دور و در دهه شصت موج مهاجرت جوان‌های ایرانی به ژاپن نه تنها برای کشور سودی نداشت بلکه ورود اکثر این جوان‌های جویای کار به باندهای خلافکاری در ژاپن باعث شد دید خوبی نسبت به ایرانی‌ها در ژاپن وجود نداشته باشد و در نهایت هم بیشتر این افراد از ژاپن اخراج شدند و با حصرت به ایران بازگشتند.

در واقه در بحث مهاجرت کاری دو نوع رویکرد وجود دارد. نخست اعزان نیروی کار سازمان یافته به کشورهای دیگر است که نه تنها ارز آوری خوبی دارد بلکه وجه و پرستیژ مردم آن کشور را نیز بالا می‌برد اما در نوع دوم مهاجرت کاری که معمولاً کارگران به صورت خودمختار روانه کشورهای دیگر می‌شوند نه تنها ارز آوری مناسبی شکل نمی‌گیرد بلکه بیشتر این کارگران در نهایت مجبور به انجام کارهای سیاه می‌شوند و این اتفاق وجه کشور را نیز خدشه دار می‌کند.

مهاجرت فعلی کارگران ایرانی به کشورهایی مانند عراق از نوع مهاجرت بی برنامه است که آینده روشنی ندارد و احتمالاً در آینده مشکلاتی را نیز برای این کارگران و کشور ایجاد خواهد کرد. با این حال نمی‌توان بابت این اتفاقات از کارگرانی که با نان شب محتاجند بابت مهاجرت و کارهای سخت و طاقت فرسا در کشوری بیگانه خرده گرفت. کارگری که به خاطر سیر کردن شکم خود و خانواده‌اش تمام این سختی‌ها را تحمل می‌کند اگر در کشور خودش فرصت شغلی مناسبی پیدا کند هیچگاه تن به کارگری در دیار غربت نخواهد داد.