فرهنگ ما به کجا می‌رود؟
فرهنگ الهام بخش مردم در حرکات و اعمال آنهااست. امام خامنه ای
به گزارش پایگاه خبری ربیع، آنچه حقیقت یک جامعه را شکل می‌دهد فرهنگ است و این، مهم‌ترین ویژگی در قبال فرهنگ است. آنچنان‌که حقیقت انسان به روح اوست، حقیقت یک جامعه نیز به فرهنگ آن است. اگر فرهنگ یک جامعه دگرگون شد، چیستی آن جامعه دگرگون شده است و در غیر این صورت، تغییرات اقتصادی، سیاسی و غیره نمی‌تواند به حقیقت آن آسیب برساند.
به فرموده امام خامنه ای «اصلاح فرهنگ عمومی از همه کارها مهم‌تر است؛ چون این کار، محور همه کارهای دیگر است». سوال اینست که آیا مسئولان به این نکته توجه دارند؟ نیز فرموده اند: «همه چیز مترتّب بر فرهنگ است. فرهنگ حاشیه و ذیلِ اقتصاد نیست، حاشیه و ذیلِ سیاست نیست، اقتصاد و سیاست حاشیه و ذیل بر فرهنگند». چگونه ممکن است فرهنگ از اقتصاد هم مهم‌تر باشد؟ آفتاب آمد دلیل آفتاب؛ «عزیزان من! فرهنگ از اقتصاد هم مهم‌تر است. چرا؟ چون فرهنگ به‌معنای هوایی است که ما تنفس می‌کنیم؛ شما ناچار هوا را تنفس می‌کنید، چه بخواهید، چه نخواهید؛ اگر این هوا تمیز باشد، آثاری دارد در بدن شما؛ اگر این هوا کثیف باشد آثار دیگری دارد». سوال دوم، آیا هوای فرهنگی که مردم ما در آن تنفس می کنند پاک است؟ اگر ناپاکیهایی دارد مسئولش کیست؟ چه کسی باید ابزار آلایندگی هوای فرهنگ را پاک کند؟ فضای مجازی ناپاک را چه دستگاهی باید پاک و هدایت کند؟ اینهمه گرد و خاک و دود و سیاهی را که رسانه‌های مختلف و رنگارنگ وارد هوای فرهنگ کشور می کنند را کدام دستگاهها باید پیشگیری و پاکسازی کنند و اجازه ندهند این هواهای آلوده به کام ملت وارد شود؟ آیا دست اندر کاران فرهنگ اعم از دولتی و غیر دولتی مسئولیت شرعی و مسئولیت قانونی در قبال فرهنگ کشور و فرهنگ عمومی کشور ندارند؟ مگر دولت و مسئولان موظف نیستند توجه کنند به جریان عمومی فرهنگ جامعه؛ مگر نباید ببینند فرهنگ جامعه را به کجا می برد؟ چه اتفاق دارد می‌افتد؟ چه چیزی در انتظار جوانان و نوجوانان عزیز ماست؟ مزاحمت‌های مسیر فرهنگ پاک چیست و وظیفه کیست که این مزاحمت‌ها را از مسیر پاک فرهنگ ملت بردارد؟ تردیدی وجود ندارد که فرهنگ یک ملت است که می‌تواندآن ملت را پیشرفته، عزیز، توانا، عالم، فناور، نوآور و دارای آبروی جهانی کند چنانچه امروز ملت ایران به این جایگاه رسیده اند اما آیا برای حفظ و توسعه و گسترش این رتبه ارزشمند نباید با بیداری از فرهنگ ملی و اسلامی خود پاسداری کنیم؟ پاسداران جبهه فرهنگ چه می کنند که آثارش چندان آشکار نیست؟ آینده نیازمند تلاش فرهنگی امروز و آشنایی جوان و نوجوان کشور با فرهنگ پیشرفته‌ای است که امروز ایران را به کشوری رشد یافته معجزه وار رسانده است و ایران وابسته در همه عرصه را به استقلاب و رتبه‌های یک رقمی کشانده است؟ رهبری عزیزمان فرموده اند: فرهنگ، اساس کار ماست. در واقع فرهنگ با همه شعب آن، یعنی علم و ادبیات و غیره، روحِ کالبد هر جامعه است. نیز فرموده اند: در فرهنگ و در اخلاق عمومی مردم، روز به روز بایستی تحول صورت گیرد و پیشرفت حاصل گردد.
آیا این نگاه پیشرفته که منشآ اسلامی دارد بخوبی در کشور ساری و جاری است؟ چرا مسئولان حساسیت آنچنانی نشان نمی دهند و ناهنجاری‌های فرهنگی را ندیده می گیرند؟ قطعا قانونگرایی، تعاون اجتماعی، ازدواج، تشکیل خانواده و حتی فرزند آوری و تعداد فرزندان فرهنگ است آیا ما در این موارد راه درست را انتخاب کرده ایم و مطابق با فرهنگ اسلامی ایرانی طی مسیر می کنیم و فرهنگ غرب وارد فرهنگ ما نشده است؟ اگر شده است چه فکری برای زدودن فرهنگ بیگانه که جز دشمنی و از پا در آوردن ما کار دیگری ندارد کرده ایم؟ آیا مسئولان فرهنگی کشور نگاه عمیق بر این مواضع دارند یا گرفتار حواشی و گفت و شنود و شعارهای پرطوطراق شده‌اند و همه چیز را گل و بلبل می بینند؟ مراقب باشیم که دشمن همچنان بر روی فرهنگ ما تمرکز دارد و به کمتر از دوری از فرهنگ اصیل ما و ورود ما به فرهنگ منحط غرب رضایت نمی دهد؟
آری، در عالم فرهنگ بایستی گره‌گشایی کرد، بایستی حقیقت را باز کرد، بایستی گره‌های ذهنی را باز کرد. و این تبیین لازم دارد، یعنی همان کار انبیاء؛ فصاحت و بلاغتی نیز در بیان لازم است. این سخن رهبرفرزانه ماست که باید تحقق پیدا کند و کلید تحققش در دست دولتمردانی است که تکیه برکرسی های فرهنگی زده اند؟ که باید مردم را نیز همراه کنند.
در هر حال، امروزه مسائل فرهنگی از داغ ترین موضوعاتی است که درباره آن بحث می‌شود کما اینکه یکی از پر بحث‌ترین و پر بیننده‌ترین موضوعات در وبسایت‌های خبری و تحلیلی مسائل فرهنگی است اما چه اتفاقی افتاده که موضوع فرهنگ در جامعه به این اندازه مورد توجه قرار گرفته؟ علل تغییر خلق و خوی فرهنگی بعضی از مردم که باعث تضاد و دو قطبی شدن در جامعه شده است در کجا ریشه دارد؟
یکی از موضوعاتی که بعضا مطرح می شود این است که به خاطر دشواری‌های اقتصادی به وجود آمده در کشور ما در مسائل فرهنگی هم با مشکل مواجه شده‌ایم و اگر اقتصاد کشور درست شود همه مشکلات فرهنگی حل خواهد شد! البته که فرهنگ و اقتصاد با هم در ارتباط هستند ولی ما در گذشته هم مشکلات اقتصادی بسیاری داشتیم اما شاهد اتفاقات اخیر نبودیم ضمن اینکه افرادی که امروزه شاهد تغییر در باورها و رفتار و پوشش آنها هستیم بیشتر از قشر برخوردار هستند.
مطلب دیگر عادی انگاری انحرافات فرهنگی در جامعه است. موضوع روشن است در سال های اخیر و به ویژه دهه گذشته به دلیل گسترش فضای مجازی و عدم کنترل و ساماندهی آن توسط حکومت، کشور ما مورد هجوم شدید رسانه‌ای قرار گرفته است در این جنگ رسانه‌ای افرادی که دارای بنیه فکری و ایمانی ضعیف‌تری هستند ابتدا دچار تردید، سپس اعراض و در نهایت ستیز با هنجارها و مبانی اعتقادی جامعه شده‌اند. در این حالت جامعه دو قطبی شده و همان‌طور که در التهابات سال گذشته شاهد بودیم تبعات منفی آن گریبانگیر کشور خواهد شد. همان‌طور که خیلی از بازداشت شدگان اذعان داشتند که تحت تاثیر فضای مجازی دست به اقدامات هنجار شکنانه زده اند. چرا در رسانه‌های اجتماعی غربی مثل اینستاگرام با انبوه مطالب ضد دین و ضد فرهنگ ایرانی مواجه هستیم؟ چه کسانی سرمایه گذار این رسانه‌ها هستند و چه اهدافی را دنبال می‌کنند؟ و چرا ما با قدرت در مقابل آن نمی ایستسم؟ و جایگزین مناسبی برای جامعه درست نمی کنیم؟ اتفاقات اخیر نشان داد که سازمان‌های نظارتی کشور توانایی جلوگیری از ورود محتوای نامناسب از طریق اینترنت را دارند ولی متاسفانه اراده لازم برای آن را خیر. طرح هایی مثل شبکه ملی اطلاعات و صیانت از فضای مجازی به نتیجه نرسیده و فیلتر کردن نمادین سایت‌ها هم دردی را دواء نمی‌کند کما اینکه امروزه در گوشی خیلی از کودکان و نوجوانان فیلترشکنی نصب است که به راحتی فیلترها را دور می‌زند و به نامناسب‌ترین محتوای غیر اخلاقی دسترسی دارد. قطعا اثرات این فاجعه فرهنگی در آینده بیشتر خود را نشان خواهد داد.
فرصت برای سر و سامان دادن به فضای مجازی و اینترنت در ایران رو به پایان می‌باشد و کشور ضربات مهلکی از این ناحیه دریافت کرده است. باید به سرعت اینترنت ملی راه اندازی شود تا بتوانیم از مزایای فضای مجازی استفاده کنیم و مضرات آن را مسدود نماییم. باید لشکری بزرگ و مجهز برای فرگیر کردن فضای مجازی با فرهنگ خودی بکار گرفته شویم و آینده را مصونیت بخشیم.
مظفر حاجیان