شهید سلیمانی، الگوی جهاد و شهادت/ مکتب شهید سلیمانی ابزار تضمین‌کننده امنیت است
چهار سال از روزی که بزرگ‌ترین فرمانده مبارزه با تروریست‌ها، توسط تروریستی‌ترین ارتش جهان به شهادت رسید می‌گذرد. در همه روزهای پس از شهادت سردار سپهبد حاج قاسم سلیمانی، آزادی‌خواهان بیشتری از سراسر جهان با شخصیت او آشنا شده‌اند. حالا همه می‌دانند حاج قاسم تأثیرگذارترین مرد میدان مقاومت است و حرکت‌هایی مانند طوفان الاقصی از اندیشه‌های مکتب وی سرچشمه می‌گیرد.
به گزارش پایگاه خبری ربیع، چهار سال از روزی که بزرگ‌ترین فرمانده مبارزه با تروریست‌ها، توسط تروریستی‌ترین ارتش جهان به شهادت رسید می‌گذرد. در همه روزهای پس از شهادت سردار سپهبد حاج قاسم سلیمانی، آزادی‌خواهان بیشتری از سراسر جهان با شخصیت او آشنا شده‌اند. حالا همه می‌دانند حاج قاسم تأثیرگذارترین مرد میدان مقاومت است و حرکت‌هایی مانند طوفان الاقصی از اندیشه‌های مکتب وی سرچشمه می‌گیرد. عمق تأثیرگذاری چنین تفکراتی تا جایی است که رژیم صهیونیستی در باتلاق شکست در برابر محور مقاومت، این روزها دوباره دست به دامان ترور چهره‌هایی مانند سید رضی می‌شود اما غافل از اینکه چنین عملکردی نتیجه عکس برای این رژیم جنایت‌کار دارد. در این زمینه گفت‌وگویی داریم با آقای دکتر محمدعلی بصیری دانشیار علوم سیاسی و روابط بین‌الملل دانشگاه اصفهان.
آقای دکتر برخی تحلیلگران معتقدند ترور سردار سلیمانی یک اشتباه استراتژیک در سیاست خارجی آمریکا بود، چراکه باعث شد بنیه دفاعی ایران قوی شود و محبوبیت آمریکا نزد افکار عمومی به خاطر این اقدام کاهش پیدا کند. به نظر شما این اقدام یک برگ برنده برای دولت آمریکا محسوب می‌شود یا یک برگ بازنده؟
مسلما اقدامی که هر کشوری در حوزه سیاست خارجی انجام می‌دهد اگر با موازین و مقررات بین‌المللی منطبق باشد و افکار عمومی تأیید کند و آثار میدانی قابل قبولی ایجاد کند، آن اقدام یک برگ برنده برای آن کشور محسوب می‌شود ولی اگر اقدام آن دولت با سه مؤلفه فوق سازگاری نداشته باشد می‌تواند به عنوان برگ بازنده قلمداد شود. در حال حاضر افرادی که در آمریکا مخالف ترور شهید سلیمانی هستند روی همین فاکتورها دست می‌گذارند و معتقدند چنین عملی مطابق با قوانین بین‌المللی نبوده و سیاست خارجی آمریکا در این قضیه اشتباه بوده در نتیجه پیامدهای منفی چنین اقدامی برای دولت آمریکا بیشتر از پیامدهای مثبت آن است.
در چهار سال اخیر، در کنار واکنش‌های نظامی ایران به این ترور، مقامات جمهوری اسلامی از چه راهکارهای دیپلماتیکی بهره برده‌اند؟
مقامات جمهوری اسلامی ایران بر این باور هستند که واکنش ما به این جنایت، به صورت یک راهبرد کلان یعنی همان تضعیف یا خروج آمریکا از منطقه بوده است (که این راهبرد هم یکی از اهداف سردار سلیمانی بود). ولی باید گفت در حوزه دیپلماتیک در چند سال اخیر ایران از طریق مراجع و تریبون‌های بین‌المللی مرتبا این جنایت را محکوم کرده است. ظاهرا یک دادگاه نمادین هم درست کرده و در تلاش است شکایتی را هم در باب این قضیه به دادگاه لاهه ببرد؛ اینکه جمهوری اسلامی تا چه حد در این راه موفق باشد باید منتظر ماه‌ها و سال‌های آینده بود.
در تفکر استراتژیک سردار سلیمانی چه مؤلفه‌هایی برای تأمین امنیت ملی ایران مورد توجه قرار می‌گیرد؟
ایشان در تفکر استراتژیک خود بیشتر روی مؤلفه دفاع منطقه‌ای تأکید داشتند و اینکه ایران بتواند به دلیل تهدیدات نظامی و تحریم‌های سیاسی، اقتصادی و تسلیحاتی از نقاط قوت خود که همان دفاع مردمی متعارف و با امکانات و تسلیحات بومی است بهره گرفته و امنیت خود را در منطقه تضمین کند؛ ضمن اینکه از طریق تقویت محور مقاومت و جنگ نیابتی بتوان تهدیدات بالقوه و بالفعل ایران را در آن حوزه‌ها خنثی کرد. انصافا ایشان در این حوزه‌های نظامی و دفاعی خوب عمل کرد کما اینکه بسیاری از تحلیلگران به این مسئله اذعان دارند و اکنون با قاطعیت می‌توان گفت عاملی که امروز باعث شده ایران در منطقه دست برتر را داشته باشد حاصل عملکرد چنین تفکری است. اما باید توجه داشت که ما نباید فقط این بعد قضیه را ببینیم؛ جمهوری اسلامی باید در کنار تقویت بنیه دفاعی، توان اقتصادی و دیپلماتیک را هم همزمان جلو ببرد چراکه برتری در یک حوزه و عقب‌ماندگی در سایر حوزه‌ها می‌تواند توازن منطقه‌ای ما را با چالش روبه‌رو کند.
یکی از مؤلفه‌های مهم در تفکر سردار سلیمانی ائتلاف‌سازی و تقویت محور مقاومت بوده است. در چند سال اخیر این تفکر چقدر عملیاتی شده و حرکت طوفان الاقصی تا چه حد در اجرای این روند موفق عمل کرده است؟
حرکت طوفان الاقصی که نتیجه تقویت محور مقاومت بود یک خروجی مهم بود که افکار عمومی جهان را بسیار شوکه کرد. طرفداران جبهه مقاومت بر این باور هستند که این حرکت ضربه محکمی بر هیمنه رژیم صهیونیستی است که سال‌ها با دست برتر خود در حوزه‌های نظامی و سیاسی مرتکب جرم و جنایت‌های زیاد علیه مردم فلسطین شده بود. از این بُعد، موافقان تفکر تقویت جبهه مقاومت چنین حرکت‌هایی را تمجید می‌کنند. افکار عمومی جهان نیز هرگونه جنایت جنگی را محکوم می‌کند به ویژه اینکه چنین جنایت‌هایی بیشتر از سوی رژیم صهیونیستی رقم می‌خورد و چنین عملکردی از سوی اسرائیل جایگاه آنها را نزد افکار عمومی جهان تنزل داده است.
با توجه به الگوگیری جبهه مقاومت از افرادی مانند سردار سلیمانی و سید رضی و ترور ایشان توسط آمریکا و رژیم صهیونیستی در بزنگاه‌های حساس، شما تأثیر حضور چنین مستشارانی را در منطقه تا چه حد در پرورش فرهنگ جهاد در منطقه مؤثر می‌دانید؟
اسرائیل هر زمان که در حوزه میدانی کم آورده مهره‌های اصلی (مانند فرماندهان نظامی) را مورد هدف قرار می‌دهد تا شکست‌های خود را جبران کند اما سابقه این نوع عملکرد این رژیم نشان داده آنها نتیجه مورد نظرشان را نه در کوتاه مدت و نه در میان‌مدت و یا حتی در بلندمدت به دست نیاورده‌اند؛ ضمن اینکه نه‌تنها محور مقاومت با این ترورها ضعیف نشده بلکه لایه‌های پیچیده‌تر و سازمان‌یافته‌تر پیدا کرده است.
با توجه به شخصیت کاریزماتیک و محبوب سردار سلیمانی در جامعه ایران، نقش ایشان را در پیوند مردم و نظام چگونه ارزیابی می‌کنید؟
یکی از آرمان‌های انقلاب اسلامی ایران، فرهنگ جهاد، ایثار و شهادت بوده است. افرادی مانند شهید سلیمانی این فرهنگ را بازسازی کردند که جهاد و ایثار و شهادت فقط مختص جنگ تحمیلی نیست و برای هر زمان و هر سال و دوره‌ای نیاز کشور است و اگر کشوری چه به صورت مستقیم یا غیرمستقیم مورد تجاوز قرار گرفت با وجود چنین روحیه‌ای می‌توان جلوی تهدید را گرفت. چنین مکتب و فرهنگی ابزار تضمین‌کننده امنیت است که مورد نیاز هر کشوری است.
مریم عمادی
کارشناس ارشد علوم سیاسی و روابط بین‌الملل