در نوشتار قبل و شماره‌های گذشته از آزاداندیشی و تقوای جوان مسلمان و انقلابی به عنوان دو شاخص مهم یاد شد. اما ویژگی سومی که باید برای جوان انقلابی مسلمان برشمرد آگاهی و بینش است. یک جوان مسلمان انقلابی هرگز خود را بی ‌نیاز از علم و دانش ندانسته و وقت خود را به مطالعات دینی سیاسی و … اختصاص می ‌دهد. او وظیفه خویش می ‌داند درباره مسایل روز جهان و اسلام آگاهی‌های لازم
را داشته باشد و با مطالعات همه جانبه بینش و بصیرتی کامل نسبت به قضایا کسب نماید.
چنین جوانی تک بُعدی نبوده و تمام جوانب موضوعات را مدنظر قرار خواهد داد. همواره به دنبال حقیقت است
و برای رسیدن به حقیقت از هیچ تلاشی فروگذار نخواهد کرد؛ در نتیجه به راحتی فریب سیاست ‌های رنگارنگ سیاست‌بازان جهان را نخواهد خورد و از نظر فکری بازیچه دستشان نمی‌شود  رسول اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: اى اباذر! هیچ جوانى به خاطر خدا از دنیا و سرگرمی‌هاى آن رونگرداند و جوانى خویش را در طاعت خدا پیر نکند، مگر اینکه خداوند پاداش ۷۲ صدیق را به او عطا فرماید.
جوان مسلمان در سایه مطالعاتی که دارد به علم دین هم می‌پردازد و شبهات به راحتی ، اعتقادات او
را متزلزل نمی‌کند. او این آمادگی را دارد که در مقابل هجمه‌ها از دینش دفاع کند و با هر بادی به سمتی خم نمی‌شود و به اصطلاح غیرت دینی دارد.
این انتظار را ائمه علیهم السلام از یک جوان شیعه دارند تا جایی که تفکر نکردن و آگاه نبودن ایشان
را به خشم آورده و خود می‌فرمایند با جوانان بی‌فکر برخورد قاطع خواهند داشت؛ امام صادق علیه السلام فرمود: اگر جوانى از جوانان شیعه را نزد من آورند که دیــن را نـمى‌شـناسـد، او را تادیب و تنبیه خواهم کرد. (تحف العقول، ص ۳۰۲) جوان انقلابی به سه اصل مهم «رحم الله امرا علم من این و فی این و الی این» توجه دارد، گذشته را مطالعه و بررسی می‌کند
از شرایط زمان خود آگاه است، پیوسته شرایط
را مطالعه می‌کند، برای ورود به آینده با مطالعه کامل حرکت می‌کند و هیچ گاه بدون مطالعه
و بررسی جوانب امور و بدون شناخت حرکت نمی‌کند؛ چرا که حرکت بدون مطالعه، محکوم به شکست و دست کم ایستایی است و این با روحیه جوان مسلمان انقلابی سازگاری ندارد.
مقام معظم رهبری فرمودند: فرداى این کشور
فرداى این ملت، به احساس مسئولیت امروز شما نیازمند است. احساس مسئولیت کنید که چه بشود؟ که خود را بسازید؛ از لحاظ علمى بسازید، از لحاظ ایمان و تقوا بسازید، بصیرت خودتان را زیاد کنید آگاهى‌هاى خودتان را نسبت به امروز و دیروز
و فردا افزایش بدهید. ده سال دیگر، دوازده سال دیگر همه‌ شما جمعیتى که اینجا هستید و نظایر شما در سرتاسر کشور، جوانان تحصیلکرده‌اى هستند که وارد میدان عرصه‌ زندگى ملت ایران خواهند شد و بسیارى از شماها مسئولیت‌هایى در اختیارتان خواهد بود. رؤساى جمهور آینده، وزراى آینده
مدیران آینده و برجستگان گوناگون بخش‌هاى مختلف آینده – آن کسانى که طراحند، برنامه‌ریزند، متفکرند
تئوریسین اداره‌ کشور هستند – از میان شماها پدید مى‌آیند؛ از میان شماها برمی‌خیزند. این مدیران
و این برنامه‌ریزان، هم باید عالم باشند، هم به معناى حقیقى کلمه باید متدین، پاکدامن و بصیر باشند. این نمی‌شود، مگر اینکه شما از حالا خودتان را آماده
کنید.[۱]
ملت ایران به خاطر اینکه گذشته‌ خود را با بصیرت نگاه مى‌کند، چشم خود را بر گذشته نمى‌بندد. مسایل تاریخ خود، تاریخ نزدیک خود، از صد سال پیش، از پنجاه سال پیش، از سى سال پیش را با دقت نگاه مى‌کند. ملت ایران به این نتیجه رسیده است که رژیم استکبار – و در وضع فعلى، رژیم ایالات متحده‌ آمریکا – در طول شاید قریب سى و پنج سال که در زمان رژیم منحوس پهلوى بر این کشور تسلط سیاسى داشته، به او خیلى بدى کرده است. ملت ایران، این را فهمیده
و دانسته و دیده است. دست این‌ها به خون مردم آغشته است. به این ملت اهانت کردند، ثروت‌هاى او را بردند و از رژیم فاسد ضدبشرى – مثل رژیم محمدرضا – حمایت کردند.[۲]
و نیز فرمودند یکی از ویژگی‌های اساسی جوان مؤمن و انقلابی، بصیرت داشتن و آگاهی داشتن از مسایل سیاسی داخل و خارج کشور است: «جوان‌ها امروز باید سه نکته را حتما دنبال کنند… و نکته سوم آگاهی سیاسی است. آگاهی سیاسی از جمله مسایلی است که رژیم‌هایی مثل رژیم منحوس پهلوی از آن واهمه داشتند و از اینکه دانشجویان به سراغ مباحث و آگاهی‌های سیاسی بروند، می‌هراسیدند؛ لذا نمی‌گذاشتند این امر تحقق بپذیرد.»[۳]
این موضوع با توجه به پیچیده‌تر شدن اوضاع در جهان ضرورتی مضاعف پیدا می‌کند؛ ضرورتی که شاید در ابتدای انقلاب کمتر احساس می‌شد: «جوانِ اوّلِ انقلاب احتیاج به تحلیل نداشت و تحلیل نمی‌خواست؛ همه‌چیز برایش روشن بود؛ چون همه‌چیز را خودش به چشم خود دیده بود؛ حضور آمریکایى‌ها را قساوت آمریکایى‌ها را ساواکِ دست‌آموزِ آمریکایى‌ها را امّا امروز شما باید فکر کنید، تحلیل کنید، دقت کنید؛ صِرف [گفتن با] زبان نباشد؛ معلوم باشد چرا ملت ایران با استکبار مخالف است؛ چرا با رویکردهاى ایالات‌متحده‌ آمریکا مخالف است؛ این بیزارى ناشى از چیست؛ این را جوانِ امروز بایستى به درستى و با تحقیق بفهمد.»[۴]
[۱] . دیدار با جمعى از دانش‌آموزان و دانشجویان در آستانه‌ سالروز سیزده آبان ۸/۸/۱۳۸۷
[۲] . بیانات در اجتماع نیروهاى شرکت‌کننده در مانور عظیم طریق ‌القدس ۳/۲/۱۳۷۶
[۳]- (۱۸/۳/۷۳)
[۴]- بیانات در دیدار با دانش‌آموزان و دانشجویان ۱۲/۰۸/۱۳۹۲