مظفر حاجیان

به گزارش پایگاه خبری ربیع، یازدهم آذر ماه سالروز شهادت یکی از مبارزان با دول استعماری است که با نگاه اسلامخواهی در مقابل دول استعمارگر ایستاد و سرسازش نشان نداد. او که پرچم آزادیخواهی و عدالت خواهی را برای مقابله با استعمارگران برافراشت و با نگاه حفظ تمامیت ارضی کشور و پایبندی به مبانی پیشرفته اسلام تا سرحد شهادت پیش رفت. آنچه اتفاق افتاد این بود که در دومین سال جنگ جهانی اول در ایران به ویژه در گیلان وقایعی رخ داد که به نهضت جنگل یا انقلاب گیلان معروف شد؛ جنبشی که به وسیله میرزا کوچک خان که مانند همه ایرانیان متعصب از مصائب وارده به کشور و هم میهنانش رنج می برد و به دنبال راه خلاصی از پریشانی و بی سروسامانی بود، رهبری می شد. طبقات فهمیده و روشنفکر از اینکه در یک محیط آشفته ای به سر می بردند و در نهایت ناراحتی انواع تعدی و بی عدالتی را تحمل می کردند به ستوه آمده و منتظر فرصتی بودند تا در موقع مناسب با اقدامی دسته جمعی به این اوضاع ناگوار پایان دهند. به همین دلیل هم میرزا کوچک خان در راه تحقق این نیت پیش قدم شد و در محیط مساعد گیلان که همچون امروز، مردمی پیشرو و آماده مبارزه داشت به تشکیل کانون مقاومت پرداخت اما با توجه به شرایطی که پیش آمد از نیروهای دولتی شکست خورد و در کوه های خلخال اسیر برف و بوران شد و سرانجام در ۱۱ آذر ۱۳۰۰ خورشیدی به شهادت رسید.

نهضت جنگل، قیامی مردمی بود که در یکی از حساس ترین دوره‌های تاریخی ایران شکل گرفت. این نهضت، از جنگل های گیلان آغاز شد و سپس روستاها و شهرهای این استان را دربرگرفت و هفت سال ادامه یافت. رهبر نهضت جنگل، میرزا کوچک خان، طلبه آزادمنش و انقلابی و فردی فروتن، خوش برخورد و پای بند به اجرای دستورهای دینی بود. نهضت جنگل با حمله نیروهای دولتی سرکوب شد، ولی نام میرزا و مقاومت های مردانه اش در برابر ستم و تجاوز، در خاطر مردم ایران زنده و جاوید ماند و الگویی برای مبارزان بعدی گردید.

میرزا کوچک خان برای دست یابی به اهداف اولیه نهضت مشروطه که سیاست مداران مزدور بیگانه و برخی اشراف به آن خیانت کرده بودند، در تهران با چند تن از سیاست مداران که به نظر او صالح و وطن پرست بودند، به مشاوره پرداخت. پس از این تلاش ها بود که میرزا در راهی قدم گذاشت که پیش از او مردانی بزرگ در آن پا نهاده بودند و تصمیم گرفت برای ایجاد مرکز سیاسی ـ نظامی ثابت و مستقل، با وجود سلطه استعمارگران خارجی و طبقه فاسد حاکم داخلی، به شمال ایران برود و در جنگل های انبوه آن، سازمانی مردمی و انقلابی به وجود آورد.

جنگلی ها مصمم بودند تا وقتی به هدفشان نرسیده و موفق به اخراج نیروهای بیگانه از خاک ایران نشده اند، به آرایش سر و صورت نپردازند. بنابراین، در طول مبارزات جنگل، با موهای انبوه و ریش بلند، مشغول فعالیت نظامی بودند. مهم ترین علت تصمیم میرزا و دیگر یاران وی برای راه اندازی نهضت جنگل، مشاهده بی عدالتی، سلطه بیگانه، و ستم و مکر برخی از حاکمان داخلی و دشمنان خارجی بود. به همین دلیل، افرادی که منافع خود را در خطر می دیدند، با آن به مخالفت برخاستند.

جنگلی ها در شماره سیزده روزنامه جنگل درباره قیام خود و انگیزه آن چنین نوشتند: «قیام جنگلی ها برای تقویت دولت و حفظ مملکت است. جنگلی ها وقتی اسلحه را از خود دور می کنند که مطمئن شوند افراد ایرانی از تطاول متصدیان خارجی و همکاران داخلی به دور مانده است. آمال قلبی جنگلی ها و مرام واقعی آنها، افتتاح مجلس شورای ملی، استحکام مبانی مشروطیت، راحتی ملت و محو ظلم و استبداد، قطع ریشه‌های خیانت و مصونیت وطن از تعرض دشمنان است».

میرزا کوچک خان با مشورت دیگر اعضای نهضت جنگل، اعلامیه‌ای رسمی با عنوان «فریاد ملت مظلوم ایران از حلقوم فداییان جنگل گیلان» تهیه و منتشر ساخت. میرزا پس از انتشار این بیانیه در نوزده خرداد ۱۲۹۹، دیدگاه های خود را که از آنجمله، ملغی شدن اصول سلطنت و تشکیل حکومت جمهوری، حفظ جان و مآل عموم مردم، لغو کلیه قراردادها و معاهداه هابا دولت های خارجی، حفظ شعائر اسلامی به عنوان فریضه و جاری و ساری شدن تساوی بین آحاد ملت است را اعلام نمود.

سازش ناپذیری و سرفرود نیاوردن در مقابل استعمارگران گردن کلفت خارجی، آزادیخواهی و مجاهدت در جهت آزادسازی کشور از یوغ استعمارگران، عدالت خواهی و پایبندی به اسلام و قیام در راه اسلام و تلاش در جهت حفظ تمامیت ارضی کشور از مؤلفه‌های مبارزاتی نهضت جنگل است که نشان می دهد این نهضت برای پایداری دین و ایران ره پیموده است و با شهادت سردار جنگل کار به سرانجام نرسید؟ اما نام و یاد او و یاران شهیدش ماندگار شد.

در همان پیامی که در صدر این نوشتار بیان شد امام خامنه ای فرموده اند: میرزا یک واحد مینیاتوری از نظام اسلامی و جمهوری اسلامی را در رشت و در همان محدودهٔ خاصّ خودش – گیلان – به‌وجود آورده. و این موید اسلام خواهی اوست.

مظفر حاجیان