تأکید رهبری بر توجه طراحان به اسطورههای ملی/ رونمایی از پرچمهای جدید در ۲۲بهمن
دبیر بخش پرچم و کتیبه در پنجمین جشنواره هنر مقاومت، گفت: پرچم و کتیبه صرفاً یک مقوله تزیینی نیست،بلکه پیام دارد. به عنوان مثال، رهبر انقلاب تأکید داشتند آیه «إن ینصرکم الله فلا غالب لکم» به پرچمها راه یابد.
به گزارش پایگاه خبری ربیع، به نقل از فارس، پنجمین جشنواره هنر مقاومت با دبیرکلی مسعود نجابتی در ۱۰ بخش «پوستر»، «تبلیغات شهری»، «کارتون و کاریکاتور»، «تصویرسازی»، «طراحی صنعتی»، «پرچم و کتیبه»، «تایپوگرافی»، «گرافیک متحرک»، «نقاشی دیجیتال»، «عکس» و بخش ویژه «علمی ـ پژوهشی» برگزار میشود و هر بخش دبیر مختص به خود را دارد.
مهلت ارسال آثار در اکثر بخشها تا فردا (اول آذر ) است و اما در سه بخش «طراحی صنعتی، کتیبه و پرچم و موشنگرافیک» هنرمندان تا اول دی ماه فرصت ارسال اثر دارند. برگزاری نمایشگاه و اکران آثار دی و بهمن ماه ۹۷ خواهد بود. قرار است در آیین اختتامیه در هر بخش از ۴ هنرمند (بدون ترتیب اولویت) تقدیر شود تا مجموعاً ۴۰ هنر برگزیده علاوه بر جوایز نقدی، «نشان زرین چهلمین سال پیروزی انقلاب اسلامی» را دریافت کنند.
درباره برخی جزئیات این جشنواره با مسعود نجابتی دبیرکل جشنواره، سیدمسعود شجاعی طباطبایی دبیر اجرایی و دبیر بخش ارتون و کاریکاتور، سیدمهدی حسینی دبیر بخش تایپوگرافی، علی حیاتی دبیر بخش پرچم و کتیبه، حامد مغروری دبیر بخش تبلیغات شهری و امین صافیزاده مدیر روابط عمومی پنجمین جشنواره «هنر مقاومت» گفتوگو کردیم.
در بخش نخست این میزگرد درباره تغییرات این دوره از جشنواره و بخش کارتون و کاریکاتور پرداختیم (مطالعه بخش نخست)، بخش دوم و پایانی این میزگرد به بخشهای تایپوگرافی، پرچم و کتیبه و تبلیغات شهری اختصاص دارد که مشروح آن در ادامه میآید.
* تایپوگرافی تعاریف مختلفی دارد، در جشنواره هنر مقاومت کدام تعریف آن مد نظر شماست؟
حسینی: شاید معنای عامی که الان تایپوگرافی دارد، بیشتر طراحیِ حروف باشد.
نجابتی: بیشتر حروفنگاری مدنظر ما هست، اما چون این اصطلاح در بین گرافیستها چندان معروف نیست، مجبور شدیم همان تایپوگرافی را به کار ببریم. در واقع، تایپوگرافی را تصویرسازیِ کلام موجود در ادبیات انقلاب دیدیم، یعنی اشعاری که بارها به گوش ما خورده و برایمان آشناست منتها تا حالا تصویری از این شعر ندیدهایم مانند «وطنم پاره تنم»، عبارتی که ممکن است بین جوانان زمزمه شود و گفته شود چون گوش آنها آشناست، ولی چشمِ بیننده تا حالا تصویری از آن را نداده است.
در تایپوگرافی از هنرمندان خواستهایم در عین حفظ خلاقیت، از پیچیدگی طرحها کم کنند تا مردم راحتتر با آن ارتباط بگیرند
حسینی: به دلیل اینکه بنا داریم جشنواره را از فضای گالری فراتر ببینیم و آثار را در محیطهای شهری اکران کنیم یا حتی روی تیشرت و سربند قابلیت استفاده عمومی داشته باشد، از هنرمندان و متقاضیان شرکت در جشنواره درخواست کردیم از پیچیدگیِ طرحها کم کنند، منتها خلاقیتشان حفظ شود، یعنی آثار تایپوگرافی راحت با مردم ارتباط برقرار کند و آن پیامی را که باید به مخاطب برسد، بتواند سریع منتقل کند.
* بخش تایپوگرافی چقدر با بخشهای دیگر همسانی و همپوشانی دارد؟
حسینی: در بخش تایپوگرافی به بحث شعر و ادب فارسی بیشتر پرداخته شده است، فضایی از ادبیات که به ایثار، مقاومت، وطن، ایران و فضایی که به فضای چهلمین سال انقلاب نزدیک است.
رهبر انقلاب تأکید داشتند در طراحیها به اسطورههای ملی، سرزمین و شهامت ملی هم پرداخته شود
متأسفانه در ایام دهه فجر و پیروزی انقلاب اسلامی معمولاً از آثاری که تا به حال تولید شده، استفاده شده است و شاهد ضعفهایی در بخش تایپوگرافی هستیم. در حالی که طی جلسهای که با مقام معظم رهبری داشتیم، ایشان تأکید داشتند که به اسطورههای ملی، سرزمین و شهامت ملی هم پرداخته شود. بنابراین در اشعاری که انتخاب شده و در اختیار هنرمندان قرار گرفته است، به این موضوع توجه داشتهایم و کمتر بحث همپوشانی داریم، چون بنا داریم تنوع آثار بالا برود. البته از تایپوگرافی ممکن است در فضای پرچم و کتیبه یا پوستر هم استفادهای داشته باشیم.
نجابتی: هدف ما در بخش تایپوگرافی تصویرسازیِ آن چیزی است که تاکنون شنیدهایم؛ یعنی قرار است آن ها را بصری کنیم، چه به زبانِ کودکانه مناسب سن کودک و نوجوان و چه به زبان بزرگسالان. این اشعار روحیه حماسی، امید به آینده و مضامینی اینچنینی را دربرمیگیرد که در کارهای کودکانه هم است؛ این سیاستِ کلیِ بخش تایپوگرافی است و این فضا کاملاً مستقل است. حتی همانطور که اشاره کردند میتواند همپوشانی هم داشته باشد اما کاملاً مستقل در شورای سیاستگذاری دیده شده است یعنی همه دوستان نظرشان این بود که این فضا میتواند استقلال داشته باشد حتی میتواند به صورت گرافیتی روی دیوار چاپ شود، پلاکارد شود و از آن استفادههای مختلف شود یعنی این قابلیت را دارد که در هر فضایی استفاده شود.
* اگر یک تایپوگرافی جالب و حرفهای بود، برنامه ای برای تهیه فونت تایپی و انتشار عمومی آن را هم دارید؟ یعنی جشنواره از هنرمند برگزیده حمایت کند و سفارش تهیه فونت آن را بدهد؟
حسینی: یکی از مُحسناتِ این جشنواره همین بوده که فضایی برای تولید محصول است؛ یعنی یک شخص یا تیم مشخص برای تولید محصولات حاصل از این جشنواره در نظر گرفته شده است. قطعاً این هم میتواند یکی از فضاهایی باشد که به آن پرداخته شود.
جشنواره هنر مقاومت «محصولمحور» است و محصولات آن در جشنهای انقلاب رونمایی میشود
صافیزاده: ما این جشنواره را محصولمحور شروع کردیم و قرار است به سرانجام برسانیم، بنابراین تمام سعیمان بر این بود بهترین زمانِ ممکن را برای برگزاری انتخاب کنیم تا در جشنهای پیروزی انقلاب در بهمن ماه، به تولیدِ محصول رسیده باشیم. قطعاً تولید محصولات زمانبر بوده و نیاز است که ما برای تولید محصول وقت صرف کنیم.
* به یک بخش دیگر از جشنواره بپردازیم که پرچم و کتیبه است. دبیر این بخش در نشست خبری جشنواره تأکید کرد پرچم و کتیبه به مثابه یک رسانه است ولی چون به وفور آن را دیدهایم، برایمان عادی شده است و فکر نمیکنیم پرچم و کتیبه بتواند یک رسانه باشد. این «به مثابه یک رسانه بودن» از چه لحاظ است؟
حیاتی: این عادی شدن، رسانه بودنش را نفی نمیکند، چون بیلبورد هم گاهی عادی میشود، این موضوع به شکل طراحی و نوع برخورد با مدیای رسانه بستگی دارد. یعنی وقتی شما در کتیبه و پرچم خلاقیتِ کمتری ببینید، بعد از یک مدت عادی میشو،د مانند خیلی از بیلبوردها و تیزرهایی که عادی میشود.
پرچم و کتیبه صرفاً یک مقوله تزیینی نیست و معمولاً در آن محتوایی قابل کنترل وجود دارد
اما ما چرا میگوییم رسانه است؟ چون جایی است که دیده میشود، بروز دارد و در آن پیامی نهفته است. یعنی چه پرچم و چه کتیبه صرفاً یک مقوله تزیینی نیست و معمولاً در آن محتوایی قابل کنترل وجود دارد.
آن حرفی که در آن نشست خبری گفتیم ناظر بر این بود که در تمام سالهای گذشته به آن اندازهای که این رسانه قابلیت دارد، از آن استفاده نشده است. البته در این سالهای اخیر مخصوصاً توسط جامعه ایمانی مشعر اتفاقات مثبتی در حال شکلگیری است. الان هم خیلی از هیأتهای مشهور که مخاطب جدی دارند، از کتیبه و پرچم استفادههای رسانهایِ میکنند، مثلاً اگر دکور هیأت حاج محمود کریمی یا مداحان همترازش را بررسی کنید، میبینید چقدر خوب دارد از کتیبه و پرچم استفاده میکند و آنها را با مضامین اشعارش ارتباط میدهد. به نظرمان رسید جوانانی که به این طراحیها روی آوردهاند، شاید در این جشنواره هم بتوانند خودی نشان بدهند. البته چون برای نخستین بار در جشنواره اضافه شده است، توقعِ زیادی نیست اما احتمالاً کمکم این حرکت تندتر شود.
* امسال خیلی بر محصولمحوری تأکید دارید، پس انتظار داشته باشیم که خروجیهای جشنواره هنر مقاومت را در راهپیماییها مانند ۲۲ بهمن یا پیادهروی اربعین ببینیم؟
حیاتی: به اربعین امسال نرسید اما به اربعین سال بعد میرسد. حقیقتاً موضوعی که برای من در جشنواره امسال جذاب بوده، کاربردی بودن است. ما اصلاً نگاهِ تزیینی در جشنواره نداریم بلکه نگاهِ کاربردی داریم و محتوا در آن مهم است. اگر پیادهروی اربعین را انتخاب کردیم، چون حرکت مهمی است و آثاری که میتواند آنجا بیاید، مهم است. حتی در محتوا در راهپیمایی اربعین رفتیم سراغ شعار «یا لثارات الحسین» رفتیم که در روایات مشهور است که ایرانیان در آخرالزمان اگر به کمک حضرت حجت میآیند با این شعار میآیند، شاید وقتش است که کتیبهها یا پرچمهای آن از الان طراحی و آماده شود.
اگر میگوییم برای راهپیمایی ۲۲ بهمن طرح تولید شود، چون چنین نیازی را حس کردیم. در راهپیمایی ۲۲ بهمن هر سال تعداد زیادی پرچمهای کوچک و بزرگ تولید میشود ولی در این سالها طرحهای یکنواخت داشته است، شاید بشود در آن خلاقیت به خرج داد و اتفاقاً برنامهمان این است که چون امسال چهلمین سال پیروزی انقلاب اسلامی است، حتماً آثاری که برای این بخش میرسد ـ انشاءالله اگر همکاریِ ارگانها و سازمانهای مربوط وجود داشته باشد ـ در راهپیمایی استفاده شود.
رهبر انقلاب تأکید داشتند آیه «إن ینصرکم الله فلا غالب لکم» به پرچمها راه یابد
یکی از شعارهایی که امسال انتخاب شده تا توسط هنرمندان کار شود، عبارتی است که حضرت آقا روی آن تاکید کردند حتی یک جا میگویند خوب است این را پرچم کنید و آن آیه ۱۶۰ سوره آلعمران «إن ینصرکم الله فلا غالب لکم» است. این آیه میفرماید اگر خداوند شما را یاری کند، هیچ کس بر شما پیروز نخواهد شد که یک طعنهای به روزگارِ موجود ما هم میزند، یعنی آن حرف و حدیثهایی که درباره تحریمها و آینده کشور گفته میشود! در این آیه برای باورمندان قوت قلب وجود دارد، خود ما هم که آن را باور داریم، به دیدن و شنیدنش نیاز داریم. پس این آیه باید جلوی چشم باشد و دیده شود و انشاءالله حتماً جایی مانند راهپیمایی ۲۲ بهمن و اربعین سال آینده از آن استفاده میشود.
* یکی از بخشهای مهم جشنواره امسال، «پوستر و تبلیغات شهری» است که گرچه فراخوان یکسان دارد اما دبیران مجزا دارد. آقای مغروری، به عنوان دبیر «تبلیغات شهری» لطفاً درباره این بخش و تفاوتهای آن با بخش پوستر توضیح دهید.
مغروری: بخش تبلیغات شهری جشنواره هنر مقاومت یک بخش جنبی در کنار بخش پوستر است، یعنی این دو بخش برخی برنامههایشان یکسان است اما خروجیهای کاملاً مجزا نسبت بهم دارند. یکی از کارهای بخش تبلیغات شهری این است که اشرافِ کلی به دیگر بخشها دارد و از کلیه کارهایی که در جشنواره تولید میشود ـ از کتیبه و تایپوگرافی گرفته تا عکاسی و تصویرسازی ـ میتواند استفاده کند و با یک تغییر کوچک، آن را به یک کارِ خیلی خوب برای تبلیغات شهری تبدیل سازد تا در بیلبوردها استفاده شود.
بخش تبلیغات شهری به بیلبورد خلاصه نمیشود و پلهای عابر پیاده، بدنه اتوبوس، اِسترابورد و لَمپوست را هم شامل میشود
همپوشانی ما با بخش پوستر به این صورت است که در ۱۱ استان (شهرهای مشهد، اصفهان، قم، زاهدان، تهران، تبریز، شیراز، اهواز، قزوین، ساری، یزد) کارگاهی با سرفصلها و موضوعات یکسان برگزار میکنیم؛ یعنی موضوعات بخش تبلیغات شهری با پوستر یکی هستند اما صرف اینکه هنرمند بخواهد فقط با یک تغییر سایز از پوستر به محصول تبلیغات شهری برسد، چنین نیست! هنرمند در یک تبلیغ شهری باید ابعاد، سرعتی که در دید مخاطب ممکن است به آن بربخورد و فضای محیطی آنجایی که برای آن درنظر گرفته شده است، توجه کند و فقط به یک تغییر سایز و تغییر شعار بسنده نشود. بخش تبلیغات شهری به بیلبورد خلاصه نمیشود و پلهای عابر پیاده، بدنه اتوبوس، اِسترابورد و لَمپوست را داریم.
* استرابورد و لمپوست را توضیح بدهید و بگویید آیا ابعاد فضاها در داوری تأثیرگذار است یا خیر؟
مغروری: ابعاد بیلبورد ۳۰۰ در ۳۷۰ سانتیمتر است و در فضاهای بازتری اکران میشود ولی استرابورد ابعاد کوچکتری دارد و در فضای عمومی مثلا پیادهروها، خیابانهایی با عرض کم بیشتر کاربرد دارد. لَمپوست هم بنرهایی است که ابعادش ۸۰ در ۲۵ سانتیمتر است و عمودیِ دو لَتی است یا تکلَتی است که به تیرهای چراغبرق وسط اتوبان نصب میشود.
برخی ابعاد و سایزها را در فراخوان تعریف کردیم و در سایت قرار دادیم تا از آن استفاده شود. مثلاً برای بدنه اتوبوس ما یک فایل خام از نماهای مختلف بدنه اتوبوس در سایت بارگذاری کردیم که هنرمند طرح خود را روی آن خروجی بگیرد. اما یک مسالهای که خیلی در مبحث تبلیغات شهری مهم است این است که طراح حتماً باید یک ایده خلاق به کارش اضافه کند که مدنظرِ داوری هم است، مثلاً ممکن است از یک متریال دیگری در تبلیغات شهریاش استفاده کند یا مثلاً از نور، از صدا، از رسانه خودش حتی بیرون بزند
* مثل تبلیغاتی که در پلهای عابر پیاده رایج شده است…
مغروری: بله، حتی فراتر از آن! یعنی ممکن است خیلی از طرحها مفهمی باشد و اجازه تولید یا اکرانش نباشد ولی بالاخره شروعی است که اتفاقات جدیدی در این عرصه را رقم می زند.
نجابتی: درباره تفاوت پوستر با تبلیغات شهری پرسیدید که اتفاقاً برای مخاطبان ما هم سوال است. پوستر یک ابعاد تعریفشدهای دارد و مصالح آن هم کاملاً مشخص است. یعنی ما حتماً روی کاغذ پوستر را شاهد هستیم؛ در ابعاد تعریفشده و با چاپ مرسوم اُفست یا سیلک و … دیگر انجام میشود و میتواند در هر فضایی نصب شود، در فضای داخلی یا فضای بیرونی یا فضای گالری. اما تبلیغات شهری لزوماً جاهای تعریفشده شهری است که با مصالح مختلف میتواند اجرا شود و محدود به چاپهای رایج مانند پوستر نیست. ضمن اینکه در فضای شهری لزوماً به اندازه پوستر تیراژ نیاز نداریم و شاید مثلاً ۴ تا فضای تعریفشده شهری برای آن اتفاق کفایت کند.
بیلبورد لزوماً یک گرافیک یا پوسترِ بزرگشده نیست و نحوه ارائهاش در فضای شهری تفاوت دارد
نباید فراموش کرد که بیلبورد لزوماً یک گرافیک یا پوسترِ بزرگشده نیست. استفاده از حرکت، افکت نور، صدا و مواردی از این دست ممکن است ایدهاش در پوستر وجود داشته باشد ولی نحوه ارائهاش در فضای شهری متفاوت است؛ انتظارمان از هنرمند این است که بتواند این ایده را در فضای شهری بسط بدهد. یعنی ممکن است یک خودرویی را برش بزنند و روی بیلبور بچسبانند (اسمبلاژ)، اتفاقی که در پوستر اصلاً امکانپذیر نیست.
* کار را برای شرکتکننده سخت نمیکند؟
نجابتی: قرار نیست نمونه واقعی باشد، ایدهای که شرکتکننده مطرح میکند مهم است و آن را به شکل سه بعدی نرمافزاری (۳d) نشان دهد. اگر قرار باشد ساخته شود دیگر مراحل بعدی است.
* برای جمعبندی، شاید بد نباشد به مقوله داوری هم اشارهای کنیم…
نجابتی: امسال در داوری قصد بر این است که واقعاً سختگیرانه باشد. یعنی ما این را صادقانه میگویم که اصلاً دنبال کمیت و افزایش آمار نیستیم و بیشتر دنبال کیفیت هستیم. حتی اگر شده تعداد اندکی آثار به نمایشگاه راه پیدا کند ولی تمام تاکید ما بر این است که آثار باید عیارِ قابل قبولی داشته باشد، یعنی در چهل سالگی انقلاب نمیخواهیم مخاطب با آثار ضعیف مواجه شود.
نیت ما این است آثاری که به نمایشگاه راه پیدا میکند در شأن چهل سالگی انقلاب اسلامی باشد، بنابراین امسال داوری خیلی سختگیرانهای را داریم
در این سالها ما متهم شدیم به اینکه چرا به مسائل برونمرزی پرداختید و چرا زبانِ هنر به مسائل داخلی یا گرفتاریهای مردم اشاره نکرده است؟ من به نمایندگی از عزیزان و دبیران و شورای سیاستگذاری عرض میکنم که ما امسال هیچ مرزی را برای شرکت افراد در جشنواره مشخص نکردیم، چون نگاه، نگاهِ مردمی است و میخواهیم به مسائل روز بپردازیم. مثلاً در نقاشی که به «کار و کارگرِ ایرانی»، در عکاسی «به زن ایرانی»، در تایپوگرافی به «سرودههای ایرانی» و در کاریکاتور به «مطالبات مردمی و نقد اشرافیگری» پرداختهایم.
به نظرم بهانهای باقی نمیماند برای اینکه ما شاهد حضورِ هنرمندانی که دغدغه کارِ مردمی دارند، در جشنواره نباشیم. بنابراین، هنرمندان و مسئولانی که دغدغه این را داشتند که چرا به درد مردم پرداخته نمیشود، الان بستر مناسب است برای اینکه مشارکت کنند.
انتهای پیام/