برای رقابتپذیری صنعت فولاد باید نگاه ملی داشت
رئیس انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران در همایش «توسعه متوازن و پایدار صنعت آهن و فولاد ایران» گفت: توسعه در صنعت فولاد کشور متوازن نیست و سعی داریم با برگزاری مستمر همایش «توسعه متوازن و پایدار صنعت آهن و فولاد ایران» در اصفهان این مشکل را برطرف کنیم.
به گزارش پایگاه خبری ربیع، بهرام سبحانی در همایش «توسعه متوازن و پایدار صنعت آهن و فولاد ایران» در اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی اصفهان با بیان اینکه در زنجیره آهن و فولاد کشور توسعههای زیادی داریم و هر شرکتی متناسب با توان مالی خود و شرایط محیطی در حال توسعه است، اظهار کرد: توسعه نامتوازن مشکلی است که وقتی مدیریت متمرکز زنجیره فولاد از وزارت صمت و شرکت ایمیدرو خارج شد و هرکدام از شرکتها راه خود را رفتند، به وجود آمده است.
وی افزود: معمولاً توسعه پایدار را مبتنی بر حفظ و رعایت مسائل زیستمحیطی میدانند، درحالیکه همه ماجرا این نیست. اینکه ما یک سال ۷ میلیون تن گندله در واحدهای تولیدی داشته و سال بعد دچار کمبود گندله باشیم نشانه توسعه ناپایدار است و این چرخه در حال تکرار است؛ ازاینرو ما برگزاری این همایش را در قالب پنلهای تخصصی در دستور کار قرار دادیم تا مسائل را آسیبشناسی کنیم.
رئیس انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران با بیان اینکه این همایش در قالب چهار پنل تخصصی برگزار میشود تا راهی برای توسعه متوازن فولاد در کشور بگشاید و از این طریق نقشه راهی برای توسعه پایدار تهیه شود، ادامه داد: امیدواریم گوش شنوایی برای شنیدن این راهکارها باشد.
وی گفت: این همایش ملی است؛ اما ازآنجاکه اصفهان پایتخت فولاد ایران است و ۴۰ درصد فولاد ایران در این استان تولید میشود، ترجیح دادیم این همایش را سالانه و بهصورت مستمر و با دبیری اتاق بازرگانی اصفهان برگزار کنیم.
** مدیرعامل شرکت فولاد مبارکه: صنعت فولاد نقطه قوت صنعت کشور است
مدیرعامل شرکت فولاد مبارکه در این پنل گفت: ما باید کاری کنیم که همه برنده باشیم و برای رسیدن به این هدف باید نگاه ملی داشت، از نگاههای بخشی، استانی و منطقهای خودداری کرد و منافع عادلانه و معقول را برای همه بازیگران صنعت در نظر گرفت.محمدیاسر طیبنیا اظهار کرد: توسعه متوازن همان چیزی است که امروز در صنعت فولاد بهعنوان مشکل و چالش با آن مواجهیم و در سایر صنایع نیز حاکم است.
وی در ادامه با بیان اینکه امروز صنعت فولاد به نقطه قوت صنعت کشور تبدیل شده است و اگر صنعت فولاد و بهطور خاص مجموعههایی مانند فولاد مبارکه وجود نداشت، در دهه گذشته کمر صنعت کشور در اثر تحریمها خم شده و شکسته بود، ادامه داد: امروز همه کشورهای توسعهیافته صنعت فولاد را علیرغم تغییراتِ ایجادشده در ساختار صنعت کشورهایشان حفظ کردهاند. کشورهای درحالتوسعه نیز اول از همه در این صنعت سرمایهگذاری کردند و ساختار آن را درست چیدند و همواره از آن حمایت کردند.
مدیرعامل شرکت فولاد مبارکه با بیان اینکه امروز صنعت فولاد ایران در عرصه بینالمللی قدرتمند است، اضافه کرد: ما رتبه دهم را در سطح بینالمللی داریم و رشد این صنعت نسبت به دیگر صنایع ۲.۵ برابر است. البته در دو سال اخیر، رشد صنعت فولاد نسبت به سالهای قبلتر خوب نبود؛ اما رشد در زنجیره فولاد بیش از ۱۰ درصد بوده است.
وی با بیان اینکه صنعت فولاد بهصورت مستقیم سهم ۴.۵ درصدی از GDP کشور را به خود اختصاص داده و در بخش زیربنایی تأثیرگذاری زیادی داشته است، اضافه کرد: صنعت فولاد در خودکفایی کشور نقشآفرین بوده است و همین امر باعث شده از زمانی که ذوبآهن، فولاد خوزستان و فولاد مبارکه شکل گرفتند و از چهار دهه قبل که صنایع دیگر برای پشتیبانی از این صنعت راهاندازی شدند، تا امروز، در این صنعت به بیش از ۹۰ درصد خودکفایی برسیم و این خودکفایی به سایر صنایع نیز تسری یافته است.
طیبنیا با بیان اینکه صنعت فولاد، یک صنعت مادر است و بنابراین باید حفظ شود گفت: کارخانهای مانند فولاد مبارکه ۲ هزار شرکت در بالادست خود دارد. در کشورهایی مانند چین و آمریکا و حتی عراق در همسایگی خودمان که شرکت فولادی بزرگی هم ندارد، بهمحض ایجاد مشکل در زنجیره فولاد، دولتها هوشمندانه و سریع ورود میکنند. این در حالی است که در کشور ما چنین نیست و در صورت بروز بحران، شمار زیادی تعطیلی و ۶ ماه ضرر و زیان شرکتها را خواهیم داشت.
وی گفت: تاکنون در کشور ظرفیت تولید ۵۵ میلیون تن فولاد ایجادشده و این در حالی است که در سال ۱۴۰۲ ضریب بهرهبرداری به کمتر از ۷۰ درصد، یعنی به حدود ۶۵ درصد رسید. اینها هر روز رقابتپذیری ما را با کشورهای همسایه که بهزودی به ۱۵ میلیون تن تولید و در چند سال آینده به ۴۰ میلیون تن تولید میرسند، کاهش میدهد؛ این در حالی است که برنامه صادراتی ما برای این کشورها حدود ۲۰ میلیون تن است.
مدیرعامل شرکت فولاد مبارکه با بیان اینکه در سال گذشته مجوز ۲۰ میلیون تن تولید فولاد جدید در کشور صادر شده است، اضافه کرد: میزان مجوزهای صادرشده برای تولید فولاد در کشور به ۱۴۵ میلیون تن رسیده است و صنعتی که نقطه قوت اقتصاد و صنعت ماست در حال زمین خوردن است.
وی با بیان اینکه صنعت فولاد صنعتی اشتغالزاست گفت: تنها فولاد مبارکه برای ۳۹۰ هزار نفر بهصورت مستقیم و غیرمستقیم شغل ایجاد کرده و در مجموع میتوان گفت کل صنعت فولاد برای یکمیلیون و ۲۰۰ هزار نفر اشتغالزایی کرده است؛ بنابراین نباید اجازه دهیم این صنعت با چالش روبهرو شود.
**عدم توازن در زنجیره صنعت، از انرژی گرفته تا تأمین مواد اولیه، از چالشهای اصلی صنعت فولاد است
طیبنیا با اشاره به اینکه عدم توازن در زنجیره صنعت، از انرژی گرفته تا تأمین مواد اولیه، از چالشهای اصلی صنعت فولاد است، افزود: تا چند سال پیش ما مشکل تأمین مواد اولیه و حملونقل داشتیم و امروز مشکل برق، کمبود آب، مواد اولیه و… این صنعت را تحت تأثیر قرار داده است.
وی با اشاره به صادرات ۱۰ میلیون سنگآهن از کشور و ۸ میلیارد دلار صادرات زنجیره فولاد افزود: این میزان صادرات مواد اولیه افتخار نیست. ما در بخشهایی از زنجیره مشکل را حل کردهایم؛ اما نمیتوانیم از ۲۰ میلیون تن ظرفیت ایجادشده بهرهبرداری کنیم، درحالیکه مواد اولیه تولیدشده برای این ظرفیت را صادر میکنیم. این چالش جدی است. عقبماندگی در حوزه اکتشاف و بهرهبرداری از معادن نیز چالشی جدی است. در شرایط فعلی، تنها ۱۳ سال میتوانیم صنعت فولاد را نگه داریم. در بهترین حالت نیز اگر از همه ظرفیتها بهرهبرداری کنیم و اکتشافات جدید صورت گیرد، تنها ۲۳ تا ۲۴ میتوان سال این صنعت را حفظ کرد. این در حالی است که با روند درست میتوان بیش از یک قرن از این صنعت بهره برد و باید خودمان واردکننده مواد اولیه باشیم. در حوزه ذخایر نیز بر اساس آنچه تا امروز کشف شده و با روند فعلی، پیشبینی میشود شرایط خوبی نداشته باشیم، مگر اینکه دولت در رویکردها بازنگری کند و این امر جزو بایدها است.
طیبنیا در ادامه با بیان اینکه پراکندگی هزینههای حملونقل در کشور بسیار کمرشکن است، تصریح کرد: چین سنگآهن را از برزیل و استرالیا با هزینه ۵ دلار به ازای هر تن وارد میکند و این در حالی است که ما در کشورمان، برای حمل این محصول از یزد ۱۰ تا ۱۳ دلار و از خراسان ۲۳ دلار هزینه میکنیم؛ بنابراین هم بهلحاظ پراکندگی و هم در مقیاس تولید، توان رقابت با رقبای بینالمللی را نداریم.
وی با اشاره به اینکه برای تولید فعلی بیش از ۲۰۰ شرکت داریم که تولید بیش از ۷۵ شرکت زیر ۵۰۰ هزار تن است و اینها رقابتپذیر نیستند، ادامه داد: باید توجه داشت که هنوز حاکمیت میتواند در ساختار صنعت فولاد کشور تصمیمگیری و نفوذ کند. بخشهایی از زنجیره هنوز در دست دولت یا وابستگان دولت است. هنوز دولت در برخی از شرکتهای فولادی سهم دارد و میتواند در اصلاح ساختار زنجیره کمک کند. ادغام شرکتهای کوچک و بزرگ معدنی از راهکارهای مهم برای حفظ صنعت فولاد در کشور و رقابتپذیری در بازارهای جهانی است. امروز شرکتهای ۵۰ میلیون و ۷۰ میلیون تنی شکل گرفته که در حال رقابت هستند. ما هم باید شرکتهای بزرگ چند ده میلیون تنی داشته باشیم، وگرنه نمیتوانیم در بازارهای جهانی رقابت کنیم و چنانچه به این امر توجه نشود، بسیاری از شرکتها طی دو تا سه سال آینده از گردونه خارج خواهند شد. با ادغام شرکتهای کوچک، شاهد افزایش بهرهوری و کاهش هزینههای سرمایهگذاری خواهیم بود. امروز شرکتهای بزرگتر ازجمله فولاد مبارکه، فولاد خوزستان، گلگهر و… سرمایهگذاریهای بزرگی در حوزه حملونقل، نیروگاه خورشیدی، میدان گازی و… انجام دادهاند؛ اما کوچکترها این ظرفیت را ندارند و با ادغام میتوان رقابتهای مخرب را کاهش داد.
مدیرعامل شرکت فولاد مبارکه تأکید کرد: ما باید کاری کنیم که همه برنده باشیم و برای این کار باید نگاه ملی داشت و از نگاههای بخشی، استانی و منطقهای خودداری کرد و منافع عادلانه و معقول را برای همه بازیگران صنعت در نظر گرفت. اینکه میگویند همه صنعت باید در کنار معدن یا آب باشد، درست نیست. قیمتهای حملونقل در کشور ما بسیار تعیینکننده است؛ حتی در جانمایی فولاد مبارکه و ذوبآهن به این موضوع توجه شده است.
وی گفت: شرکتهای زیادی در کشور در یک منطقه جغرافیایی قرار دارند و میتوانند ادغام شوند؛ برای مثال، در جنوب کشور، فولاد خوزستان، فولاد اکسین و… میتوانند ادغام شود. در هرمزگان و خراسان نیز بسیاری از مجموعهها امکان ادغام دارند. شرکتهای بزرگ معدنی و فولادی نیز میتوانند همکاری کنند. شرکتهای معدنی میتوانند سهام شرکتهای فولادی را خریداری کنند.
**ایجاد شرکتهای سرمایهپذیر؛ راهکارهای نجات صنعت فولاد کشور
وی ایجاد شرکتهای مشترک سرمایهپذیر را از دیگر راهکارهای نجات صنعت فولاد دانست و گفت: شرکت مشترک مانند آنچه در ستاره سیمین در هرمزگان شکل گرفت باید افزایش یابد.
طیبنیا با بیان اینکه برای حل مشکلات، هم دولت باید وارد شود و هم شرکتها در این زمینه با نگاه ملی همکاری کنند، گفت: بههرحال در حال حاضر در صنعت فولاد کشور چند ده میلیارد دلار سرمایهگذاری شده است. ادامه این سرمایهگذاریها به زیان سرمایهگذاریهای قبلی است. باید برای ایجاد زیرساخت توسعههای بعدی ۲۰ میلیارد دلار سرمایهگذاری کنیم، درحالیکه نیازی به آن نداریم.
وی با بیان اینکه قوانین باید قابل پیشبینی باشد، گفت: ما نمیتوانیم پیشبینی کنیم که هر سال چه تصمیمی قرار است در حوزه هزینههای برق و گاز گرفته شود. باید حاکمیت و قانونگذار از سیاستگذاریهای نامتناسب با حوزه صنعت خودداری کند. سیاستهای تعرفهای، سیاستهای ارزی و… هر روز توازن و تعادل زنجیره فولاد را بر هم میزند و باید وحدت رویه در این زمینه ایجاد شود.
زهرا زرفشانی