به گزارش پایگاه خبری ربیع، فناوری نانو موج چهارم انقلاب صنعتی و پدیده گسترده‌ای است که به تمامی رشته‌های علمی راه یافته و به سرعت در حال توسعه است. اهمیت فناوری نانو در تولید مواد، ابزار و سیستم‌های جدید در سطح مولکولی و اتمی و تأسیس اولین آزمایشگاه پلیمر و نانوکامپوزیت در کشور و دانشگاه صنعتی اصفهان به همت دانشمند و مخترع جوان، ما را بر آن داشت تا به گفت‌وگوی اختصاصی با دکتر مهدی کاروان بپردازیم.
آقای دکتر، با توجه به آنکه جناب عالی، مؤسس و مدیر آزمایشگاه نانوکامپوزیت، مهندسی بافت و فرآوری پلیمر در دانشگاه صنعتی اصفهان هستید، لطفا جایگاه و کاربرد این آزمایشگاه را تشریح کنید؟
جایگاه هر آزمایشگاهی تبدیل ایده‌ها به محصولات و نمونه‌های تجسم یافته در ذهن و ارائه آن در دنیای واقعی است. آزمایشگاه تحقیقاتی پلیمر و نانوکامپوزیت یا بخش جدید آن با نام آزمایشگاه مهندسی بافت و کشت سلولی که اخیرا به آن الحاق شده است، مجموعه‌ای برای انجام پروژه‌های کارشناسی تا دکتری با رویکردهای آزمایشگاهی و تجربی است. همچنین افراد زیادی به عنوان دستیار پژوهشی در حال انجام تحقیقات خود بوده و در برخی موارد نمونه‌سازی‌ها و آزمایشات مرتبط با بخش صنعت در آن صورت می‌گیرد. هنوز هم درصدد تجهیز بیشتر این آزمایشگاه‌ها هستم؛ زیرا شاهد خروجی آنها بوده‌ام. ایجاد انگیزه بیشتر برای دانشجویان علاقه‌مند به فعالیت‌های آزمایشگاهی، سرعت بیشتر و راندمان بهتر در انجام تحقیقات، تبدیل ایده به محصول و به جریان‌اندازی تعداد وسیعی از پروژه‌های دانشگاهی یا حتی صنعتی و تأییدکننده تصمیم‌گیری درست برای تأسیس آزمایشگاه بوده است.
تجهیز این آزمایشگاه چگونه و چه مدت تحقق یافته است؟
این آزمایشگاه تدریجا در طی دو سال تجهیز شده است. در تجهیز آن از جمع‌آوری پژوهانه‌ها و گرنت‌های پژوهشی جذب شده در بیرون از دانشگاه نظیر بنیاد نخبگان، معاونت علمی ریاست جمهوری، سازمان بسیج علمی استان اصفهان، ستاد توسعه نانوفناوری و معاونت پژوهشی دانشگاه با طرق تعریف شده در هر سازمان استفاده شده است. خود دانشگاه از طریق معاونت پژوهشی و دیگر نهادها در حد توان خود به پیشرفت آزمایشگاه کمک کرده‌اند.
در زمینه اختراعات خودتان و کاربرد آنها توضیح دهید؟
طرح‌های متنوعی انجام شده و اکنون در مرحله جمع‌آوری مستندات و آزمون‌های استاندارد هستیم. در مجموع، زمینه این تحقیقات در خصوص نانوکامپوزیت‌ها با خواصی مانند جاذب‌های نفتی، مواد آب گریز، ضد آتش یا نمونه‌های زیستی بوده یا در دسته‌ای دیگر از طرح‌ها، فعالیت‌ها متمرکز بر ساخت و تجاری‌سازی سامانه‌های فرآوری یا مشخصه‌یابی مواد پلیمری و مشتقات آن بوده است. به طور کلی، تحقیقات این گروه در حوزه پلیمرها و تغییر خواص آنها توسط فناوری نانو است. به دلیل گستردگی مبحث پلیمرها و نانوفناوری و بین رشته‌ای بودن این مباحث و ارتباط نزدیک آن با رشته اینجانب، یعنی مهندسی مکانیک، زمینه‌های تحقیقاتی جالب و قابل دستیابی خوبی را می‌توان در تحقیقات کاربردی محصول‌محور در این نوع فعالیت‌ها متصور شد.
جنابعالی بورسیه و فارغ‌التحصیل ممتاز دانشگاه جورجیا و دارای افتخارات بسیاری در یکی از بهترین دانشگاه‌های دنیا، تقدیرنامه‌های بین‌المللی از برترین مراکز علمی هستید، حال این پرسش مطرح می‌شود که هدف شما از بازگشت به میهن چه بوده است؟
هرگز یک دلیل خاص، نه باعث برگشت یک دانش‌آموخته است نه باعث مهاجرت همیشگی وی. برای اینجانب، چند عامل باعث برگشت و ماندن در کشور شده است. محور این تصمیم، خواست برخی مسئولان، مردم و خانواده‌ام بود. با توجه به اینکه، یکی از اهداف شغلیم، خدمت در دانشگاه، تأثیرگذاری بر روی جامعه و به خصوص دانشجویان است، هدفم این بود که این تأثیرگذاری در کشورمان بیش از دیگر کشورها باشد. در واقع از خداوند خواسته‌ام آنچه را خود بر من تکلیف کرده، من را به همان هدایت فرماید تا در این مدت باقی‌مانده از عمر خود، در ادای دین به کشور و مردم مؤثرتر باشم. یقینا دعای همین مردمی که برای فرزندان خود و آینده آنها، چشم امیدی به دانشگاه و دانشگاهیان دارند، راه را برای ما هموارتر و اراده ما را مستحکم‌تر و قدم‌هایمان را برای انجام رسالت‌های خود استوارتر خواهد کرد و تاکنون برای اینجانب همینطور بوده است.
از طرف بعثه مقام معظم رهبری در سال‌های ۱۳۹۲ و ۹۵، از شما برای حضور در همایش دانش‌آموختگان خارج از کشور دعوت شد، با توضیحی از همایش، چگونه آن را ارزیابی می‌کنید؟
این گردهمایی‌ها به دلیل آشنایی با دانش‌آموختگان در دیگر کشورها، وقوف به دغدغه‌ها، انتظارات و آورده‌های علمی فارغ‌التحصیلان حائز اهمیت است؛ همچنین، فرصت خوبی برای آشنایی اینجانب با برخی مسئولان و نگرش آنها نسبت به بازگشت دانش‌آموختگان به کشور بود. همایش‌ها، زمینه ارتباطی خوبی برای اینجانب بود و همایش اول نقش مهمی را در تصمیماتم در ادامه مسیر دانشگاهی و تحقیقاتی آینده‌ام ایفا کرد.
جنابعالی دارای گرنت پژوهشی از بنیاد ملی نخبگان در سال ۹۵ هستید، لطفا بفرمایید شرایط کسب این گرنت چیست و در چه زمینه‌ای بوده است؟
این گرنت پژوهشی، ویژه اساتیدی است که در آغاز همکاری خود با دانشگاه‌ها هستند که بتوانند تحقیقات خود را برای بهره‌وری علمی پس از انتشار مقالات شروع نموده یا مهیا شدن مسیری برای جذب دیگر گرنت‌ها باشد. شرایط جذب این گرنت شاخص‌های علمی و پژوهشی و سابقه تحصیلی افراد و جذب آنها در دانشگاه‌ها به عنوان هیئت علمی است.
در پایان، اینجانب به عنوان نمونه‌ای از دانش‌آموختگانی که به کشور برگشته، تشکر می‌نمایم. با آرزوی موفقیت برای همه دانشجویان و اساتیدی که با سعی و اهتمام خود به سرافرازی و پیشرفت کشور کمک می‌کنند، بنده نیز به عنوان قطره‌ای از این دریا امیدوارم بتوانم به وظیفه خود عمل کنم.